laboratorium

znajomość języka angielskiego, znajomość sztuki polskiej XX wieku i współczesnej

Cykl wykładów/seminariów i warsztatów poświęcony problematyce historii mówionej w kontekście współczesnych praktyk artystycznych i historii sztuki. Laboratoria skoncentrowane są na metodach przeprowadzania wywiadów biograficznych, ich analizie i interpretacji oraz wykorzystaniu w polu aktualnej refleksji historyczno-artystycznej. Celem spotkań jest budowa archiwum historii mówionych sztuki nowoczesnej i współczesnej: skompletowanie warsztatu, przeprowadzenie rozmów, ich archiwizacja, opis, analiza i interpretacja. W pierwszym semestrze odbywają się zajęcia o charakterze historyczno - warsztatowym oraz trwa przeprowadzanie wywiadów; w drugim semestrze - wnikliwie analizujemy i interpretujemy zgromadzone materiały, zastanawiając się z perspektywy oral history nad korpusem wiedzy i metodologią badań historyczno-artystycznych. Zajęcia odbywają się w ścisłej współpracy z Archiwum Artystek i Artystów Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. W laboratorium gościnnie biorą udział wybitne praktyczki/praktycy, teoretyczki/teoretycy oraz artystki/artyści:  dr Dobrochna Kałwa, dr hab. Joanna Wawrzyniak, Karol Radziszewski.

Wszystkie zajęcia w pierwszym semestrze (z wyjątkiem pierwszego spotkania 5.10.2020) odbywają się on-line.

PROGRAM ZAJĘĆ

I.               Spotkanie organizacyjne: przedstawienie zarysu projektu, prezentacja listy artystek/artystów studentkom/studentom. 5.10. Stacjonarnie: ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 37/39, sala 1.15

II.             Piotr Słodkowski. Historia mówiona w historii sztuki (wykład i seminarium) Dyskusja nad wyborem artystek/artystów z listy 12.10 on-line

Lektura:

Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej, Koncepcja: P. Słodkowski, M. Gendera, red. P. Słodkowski, Zielona Góra: Fundacja Salony 2014.

III.           Magdalena Drągowska, Robert Jarosz, Prezentacja Archiwów Artystek i Artystów MSN. 19.10 on-line

IV.          Magdalena Drągowska, Robert Jarosz, Prezentacja Archiwów Artystek i Artystów MSN. 26.10 on-line

Blok zajęć z dr Dobrochną Kałwą, (Instytut Historyczny, Uniwersytet Warszawski)

Wszystkie zajęcia ON-LINE

Użycia i nadużycia historii mówionej – praktyka badawcza.

Tematem czterech zajęć – wykładu i towarzyszącego im seminarium – będzie sztuka prowadzenia rozmowy ze świadkiem historii (każde zajęcia poprzedzone zostaną tydzień wcześniej obowiązkowym seminarium przygotowawczym). W trakcie wykładów przedstawione zostaną strategie prowadzenia wywiadów (ilustrowane materiałami audio i wideo), które staną się punktem wyjścia do wspólnej refleksji nad zaletami i wadami stosowanych przez oralistów i oralistki metod rozmowy, etycznych dylematów i sposobów radzenia sobie z nieprzewidzianymi sytuacjami, wreszcie zasad sporządzania dokumentacji źródłowej (nagranie, metryka, transkrypcja itd.). Podstawą dyskusji na seminariach, obok materiałów filmowych i publikacji historycznych powstałych z wykorzystaniem relacji, będzie literatura przedmiotu, podana poniżej.

V. Przygotowanie do zajęć z dr Dobrochną Kałwą. Referaty studentów: omówienie lektur zaproponowanych przez dr Dobrochnę Kałwę (Nader, Słodkowski) 02.11 on-line.

Studenci na kolejne spotkanie przygotowują zestaw pytań do tekstów i problemów do przedyskutowania.

Lektury: do ustalenia

VI. Dr Dobrochna Kałwa. Historia mówiona, czyli o sztuce dialogu w teorii i praktyce 09.11 on-line

Wykład i seminarium.

Głównym wątkiem wykładu i seminarium będzie próba ustalenia, co wyróżnia wywiad historii mówionej od wywiadu w potocznym tego słowa rozumieniu.

Lektury:

Literatura teoretyczna

- Portelli, Alessandro (2018): Co stanowi o odmienności historii mówionej. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, s. 23–38, na stronie: https://wrhm.pl/index.php/wrhm/article/view/213

- Kudela-Świątek, Wiktoria (2015): Awangarda i outsiderzy. Rozważania o polskiej historii mówionej pomiędzy historią publiczną a dyskusją akademicką. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 5, s. 111–139, na stronie: https://wrhm.pl/wrhm/article/view/98

Podręczniki praktyczne

- Welfe, Marta, oprac. (2010): Historie mówione – podręcznik, Łódź: Stowarzyszenie Topografie 2010, na stronie: http://www.wpek.pl/pi/85053_1.pdf

- Moyer, Judith, Krok po kroku – przewodnik po historii mówionej, tłum. i adaptacja Monika Koszyńska, Centrum Edukacji Obywatelskiej, Warszawa 2008, na stronie: http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/dlibra/doccontent?id=10161&dirids=1

- Czapigo, Dominik (2012): Historia mówiona – realizacja nagrań. [w:] Katarzyna Ziętal (red.): Archiwistyka Społeczna. Ośrodek KARTA, s. 69–79, na stronie: http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/publication/48242

VII.        Przygotowanie do seminarium. Referaty studentów: omówienie lektur zaproponowanych przez dr  Dobrochnę Kałwę (Nader, Słodkowski) 16.11 on-line.

Studenci na kolejne spotkanie przygotowują zestaw pytań do tekstów i problemów do przedyskutowania.

Lektury: do ustalenia

VIII.      Dr Dobrochna Kałwa. CDN 23.11 – on-line

IX.          Przygotowanie do wykładu/seminarium. Referaty studentów: omówienie lektur zaproponowanych przez dr Dobrochnę Kałwę (Nader, Słodkowski) 30.11 on-line.

Studenci na kolejne spotkanie przygotowują zestaw pytań do tekstów i problemów do przedyskutowania.

Lektury: do ustalenia

X.            Dr Dobrochna Kałwa. Etyka historii mówionej, czyli o dobrostanie 7.12 on-line

Wykład i seminarium.

Lektury:

- Gałęziowski, Jakub i Urbanek, Joanna (2017): „Etyczny zwrot” w polskiej historii mówionej. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 7, s. 1–28, na stronie: https://wrhm.pl/wrhm/article/view/165/111

- Kurkowska-Budzan, Marta (2008): Badacz – tubylec. O emocjach, władzy i tożsamości w badaniach oral history miasteczka Jedwabne. [w:] Tomasz Wiślicz i Barbara Wagner (red.): Obserwacja uczestnicząca w badaniach historycznych: zbiór studiów. Zabrze: Wydawnictwo Inforteditions, s. 17–25.

- Kałwa, Dobrochna (2005): Kozetka historyka. Oral history w badaniach życia prywatnego. [w:] Dobrochna Kałwa, Adam Walaszek, Anna Żarnowska (red.): Rodzina, prywatność, intymność: dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Sympozjum na XVII Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich, Kraków, 15-18 września 2004. Zbiór studiów. Warszawa: DiG, s. 181–190.

XI. Przygotowanie do seminarium. Referaty studentów: omówienie lektur zaproponowanych przez dr Dobrochnę Kałwę (Nader, Słodkowski) 7.12 on-line.

Studenci na kolejne spotkanie przygotowują zestaw pytań do tekstów i problemów do przedyskutowania.

Lektury: do ustalenia

XII. Dr Dobrochna Kałwa. Dziedzictwo dźwięków, czyli o archiwum wywiadów 14.12 on-line

Wykład i seminarium.

W trakcie wykładu przyjrzymy się archiwom historii mówionej online, sposobach opisu zbiorów, zasad ich dostępu. Zastanowimy się, jakie cele decydują o strategii archiwum (zachowanie dziedzictwa versus popularyzacja i upowszechnienie), jakie zadania składają się na pracę archiwisty i czy w ogóle warto archiwizować.

- Wideo: Szylar, Monika, Machulski, Piotr (2016), Historia mówiona. Jak nagrywać relacje biograficzne audio? Instruktaż dla osób nagrywających, Fundacja Ośrodek Karta, na stronie: https://vimeo.com/146764823

- Kucharski, Wojciech (2019): Autorstwo i prawa autorskie do relacji oral history w Polsce. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, t. 8, na stronie: https://wrhm.pl/wrhm/article/view/205.

- Straczuk, Justyna, Filipkowski, Piotr (2014): Archiwizacja danych jakościowych. Wprowadzenie. Studia Socjologiczne, s. 161–166, na stronie: http://journals.pan.pl/dlibra/publication/105278/edition/91124/content

- Żeglińska, Anna (2011): Relacje oral history jako obiekty archiwalne. Archiwa – Kancelarie – Zbiory, s. 145–154, na stronie: https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/AKZ/article/view/AKZ.2011.005

XIII. dr hab. Joanna Wawrzyniak 11.01 on-line

Wykład i seminarium będą poświęcone podstawowym zasadom realizacji narracyjnego wywiadu biograficznego. Podczas wykładu omówione zostaną koncepcje teoretyczne i postulaty metodologiczne stojące za tą formą pozyskiwania indywidualnego świadectwa biograficznego. Podczas seminarium przyjrzymy się wybranym transkrypcjom oraz przykładowym pytaniom zadawanym w tak zwanej drugiej i trzeciej fazie wywiadu.

Lektura:

- Kaja Kaźmierska, Katarzyna Waniek, Autobiograficzny wywiad narracyjny. Metoda - technika - analiza. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2020.

P R Z E R WA   M I Ę D Z Y S E M E S T R A L N A

XIV. Podwójne seminarium z Karolem Radziszewskim (daty do potwierdzenia)

XV. Dyskusja nad pracami studentów związanymi z przeprowadzanymi wywiadami

XVI. Podwójne seminarium z Karolem Radziszewskim

XVII. Dyskusja nad pracami studentów związanymi z przeprowadzanymi wywiadami

XVIII. Podwójne seminarium z Karolem Radziszewskim

XIX. Dyskusja nad pracami studentów związanymi z przeprowadzanymi wywiadami

Blok zajęć z dr hab. Joanną Wawrzyniak (Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski)

XX. dr hab. Joanna Wawrzyniak, Teorie i metody prowadzenia badań biograficznych 29.03

Podwójny wykład

Podczas wykładu opowiem o różnych podejściach teoretycznych i metodologicznych do wywiadu biograficznego w socjologii i historii mówionej, różnicując je pod kątem teorii, metody, sposobu prowadzenia wywiadu, a także jego wykorzystania w pracy badawczej.

Lektury:

- Susan E. Chase, Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów, w: Metody badan jakościowych, red. Norman Denzin, Yvonna Lincoln, PWN, Warszawa 2009, 15-55. 

- Franka Maubach, Świadek historii. Swobodne wspominanie a krytyka źródła historycznego – o ambiwalencji metody w zachodnioniemieckiej oral history około roku 1980, „Wrocławski Rocznik Historii Mówionej” 2013, 3, s. 39-71

- Jean-Claude Kaufmann, Wywiad rozumiejący, przekł. Alina Kapciak, Oficyna Naukowa, Warszawa 2010, s. 72-110.

XXI. dr hab. Joanna Wawrzyniak 12.04

Podwójny wykład

Podczas wykładu opowiem o doświadczeniach dwóch dużych projektów dokumentacyjnych, które wykorzystywały narracyjny wywiad biograficzny: (1) Projekt Pamiętanie Peerelu, (2) Projekt Od socjalistycznej fabryki do międzynarodowej korporacji. W obu przypadkach doświadczenia, pytania badawcze, problemy w realizacji projektów i uzyskany materiał badawczy są do pewnego stopnia zbieżne z Historiami nowoczesności

Lektury:

- Anka Grupińska i Joanna Wawrzyniak, Buntownicy. Polskie lata 70. i 80. Świat Książki, Warszawa 2011 (fragmenty)

- Aleksandra Leyk i Joanna Wawrzyniak, Cięcia. Mówiona historia transformacji, Krytyka Polityczna, Warszawa 2019 (fragmenty, książka ukaże się jesienią br)

- Karolina Mikołajewska i Joanna Wawrzyniak, Nostalgia jako narzędzie krytyki transformacji „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2016, 12(2), s. 36-54.

XXII. Dr hab. Joanna Wawrzyniak 26.04

Analiza i interpretacja wywiadów pozyskanych przez uczestników seminariów.

podwójne seminarium

Warsztatowe omówienie wywiadów wywołanych w czasie trwania projektu „Historie mówione nowoczesności” i analiza wyłaniających się z nich problemów.

Lektury:

Transkrypcje wywiadów uzyskanych przez uczestników seminarium

XXIII.  dr hab. Joanna Wawrzyniak 10.05

Analiza i interpretacja wywiadów pozyskanych przez uczestników seminarium  

podwójne seminarium

Dalsza część warsztatowego omówienie wywiadów wywołanych w czasie trwania projektu „Historie mówione nowoczesności” i analiza wyłaniających się z nich problemów.

Lektury:

Transkrypcje wywiadów uzyskanych przez uczestników seminarium

XXIV. Spotkanie podsumowujące. Archiwum artystów MSN.

przeprowadzenie wywiadu, złożenie transkrypcji i nagrania (audio lub video) w Archiwum Artystów MSN

Kryteria oceny:

Ocena słowna, ocena liczbowa (do średniej)
Opis wymaganych kryteriów

Stopień opanowania wiedzy w %

 
celujący, 5,35
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przygotowania do przeprowadzenia wywiadu, zrobienie rozmowy, a także jej transkrypcję i edycję) obejmujących wszystkie istotne aspekty w stopniu wybitnym
≥ 91

bardzo dobry, 5,0
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia obejmujących w pełni wszystkie istotne aspekty, tj. przygotowanie do przeprowadzenia wywiadu, zrobienie rozmowy, a także jej transkrypcję i edycję
90–88

bardzo dobry minus, 4,65
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przeprowadzenia, transkrypcji i edycji wywiadu) obejmujących wszystkie istotne aspekty z bardzo nieznacznymi pominięciami lub nieścisłościami
87–86

dobry plus, 4,35
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przeprowadzenia, transkrypcji i edycji wywiadu) obejmujących wszystkie istotne aspekty z pewnymi błędami lub nieścisłościami
81-85

dobry, 4,0
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przeprowadzenia, transkrypcji i edycji wywiadu) z pominięciem niektórych mniej istotnych aspektów
73-80

dobry minus, 3,65
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przeprowadzenia, transkrypcji i edycji wywiadu) z pominięciem trzech–czterech mniej istotnych aspektów, takich jak uchybienia przy transkrypcji lub edycji wywiadu
72–71

dostateczny plus, 3,35
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przeprowadzenia, transkrypcji i edycji wywiadu) z pominięciem niektórych istotnych aspektów lub z istotnymi nieścisłościami, takich jak uchybienia w procesie przygotowania do wywiadu i przeprowadzania rozmowy
61-70

dostateczny, 3,0
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przeprowadzenia, transkrypcji i edycji wywiadu) z pominięciem niektórych ważnych aspektów lub z poważnymi nieścisłościami, takich jak znaczne uchybienia w procesie przygotowania do wywiadu i przeprowadzania rozmowy
53-60

dostateczny-, 2,65
osiągnięcie zakładanych efektów kształcenia (dot. przeprowadzenia, transkrypcji i edycji wywiadu) z pominięciem kilku ważnych aspektów lub z kilkoma bardzo poważnymi nieścisłościami, takich jak znaczne uchybienia w procesie przygotowania do wywiadu, przeprowadzania rozmowy oraz jej późniejszej transkrypcji i edycji
52–51

niedostateczny, 2,0
brak osiągnięcia zakładanych efektów kształcenia
≤ 50

nieklasyfikowany
0
brak możliwości oceny poziomu osiągnięcia efektów kształcenia
0%
 

przeprowadzenie wywiadu, złożenie transkrypcji i nagrania (audio lub video) w Archiwach Artystke i Artystów Muzeum Sztuki Nowoczesnej

Literatura:

- L. Abrams, Oral History Theory, Routledge 2016

- D. Bertaux, Bertaux-Wiame I., Opowieści o życiu w rzemiośle piekarskim, w: Metoda biograficzna w socjologii, Kraków 2012, s. 741-760

- D. Czapigo, (2012): Historia mówiona – realizacja nagrań. [w:] Katarzyna Ziętal (red.): Archiwistyka Społeczna. Ośrodek KARTA, s. 69–79, na stronie: http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/publication/48242

- S. E. Chase, Wywiad narracyjny. Wielość perspektyw, podejść, głosów, w: Metody badan jakościowych, red. Norman Denzin, Yvonna Lincoln, Warszawa 2009, 15-55

-  From mentalities to anthropological history. Theory and methods, red. B. Klich-Kluczewska, D. Kałwa, Kraków 2012

- J. Gałęziowski i J. Urbanek (2017): „Etyczny zwrot” w polskiej historii mówionej. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 7, s. 1–28, na stronie: https://wrhm.pl/wrhm/article/view/165/1112.

- A. Grupińska i J. Wawrzyniak, Buntownicy. Polskie lata 70. i 80., Warszawa 2011 (fragmenty)

- Kaufmann J. –C., Wywiad rozumiejący, przekł. Alina Kapciak, Warszawa 2010, s. 72-110.

- Historia – dziś. Teoretyczne problemy wiedzy o przeszłości, red. E. Domańska, R. Stobiecki, T. Wiślicz, Kraków 2014.

- Historia mówiona. Elementarz, NCK, Kraków 20082. M. Kurkowska-Budzan, "Historia zwykłych ludzi". Współczesna angielska historiografia dziejów

społecznych, Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica", Kraków 2003

- Historia zwyczajnych kobiet i zwyczajnych mężczyzn. Dzieje społeczne w perspektywie gender, red. D. Kałwa, T. Pudłocki, Przemyśl-Kraków 2007.

- D. Kałwa,  Kozetka historyka. Oral history w badaniach życia prywatnego. [w:] Dobrochna Kałwa, Adam Walaszek, Anna Żarnowska (red.): Rodzina, prywatność, intymność: dzieje rodziny polskiej w kontekście europejskim. Sympozjum na XVII Powszechnym Zjeździe Historyków Polskich, Kraków, 15-18 września 2004. Zbiór studiów. Warszawa 2005, s. 181–190.

- W. Kucharski, Autorstwo i prawa autorskie do relacji oral history w Polsce. Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 2019, t. 8, na stronie: https://wrhm.pl/wrhm/article/view/205

- M. Kurkowska-Budzan "Informator, świadek historii, narrator – kilka wątków epistemologicznych i etycznych oral history", Wrocławski Rocznik Historyczny, 2014, tom 1, Wrocław.

- M. Kurkowska-Budzan, Badacz – tubylec. O emocjach, władzy i tożsamości w badaniach oral history miasteczka Jedwabne, [w:] T. Wiślicz i B. Wagner (red.): Obserwacja uczestnicząca w badaniach historycznych: zbiór studiów. Zabrze 2008, s. 17–25.

-A. Leyk i J. Wawrzyniak, Cięcia. Mówiona historia transformacji, Warszawa 2019 (fragmenty, książka ukaże się jesienią br)

-K. Mikołajewska i J. Wawrzyniak, Nostalgia jako narzędzie krytyki transformacji „Przegląd Socjologii Jakościowej” 2016, 12(2), s. 36-54.

- J. Moyer, Krok po kroku – przewodnik po historii mówionej, tłum. i adaptacja Monika Koszyńska, Warszawa 2008, na stronie: http://biblioteka.teatrnn.pl/dlibra/dlibra/doccontent?id=10161&dirids=1

- Opowiedziane. Historia mówiona w praktykach humanistycznych, red. A Karpowicz, M. Litwinowicz, M. Rakoczy, Warszawa 2019

- The oral history reader, red. T. Perks, A. Thomson, London-New York 1998.

- A. Portelli, "Co stanowi o odmienności historii mówionej", Wrocławski Rocznik Historii Mówionej, 2018, numer specjalny, Wrocław

- Przestrzeń społeczna. Historie mówione Złotego Grona i Biennale Sztuki Nowej, red. Piotr Słodkowski, Warszawa 2014 (fragmenty)

- J. Straczuk, P. Filipkowski, Archiwizacja danych jakościowych. Wprowadzenie. Studia Socjologiczne, 2014, s. 161–166, na stronie: http://journals.pan.pl/dlibra/publication/105278/edition/91124/content

-M. Welfe, oprac., Historie mówione – podręcznik, Łódź 2010, na stronie: http://www.wpek.pl/pi/85053_1.pdf

-A. Żeglińska (2011): Relacje oral history jako obiekty archiwalne. Archiwa – Kancelarie – Zbiory, s. 145–154, na stronie: https://apcz.umk.pl/czasopisma/index.php/AKZ/article/view/AKZ.2011.005

- K. Kaźmierska, Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne, w: Biografia a tożsamość narodowa, red. M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska -Pawełek, Katedra Socjologii Kultury UŁ, Łódź 1996

- K. Kaźmierska, Wywiad narracyjny jako jedna z metod w badaniach biograficznych, „Przegląd Socjologiczny”, tom LIII/1, 2004, s. 71-97

- Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, PWN, Warszawa–Poznań 1990

- Metoda biograficzna w socjologii, antologia tekstów, red. K. Kaźmierska, Wydawnictwo NOMOS, Kraków 2012

- M. Prawda, Biograficzne odtwarzanie rzeczywistości (O Koncepcji badań biograficznych Fritza Schutze), „Studia Socjologiczne”, nr 4 (115), 1989, s. 81–99

-  Rosenthal G., Rekonstrukcja biegu życia, [w:] Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, PWN, Warszawa–Poznań 1990

-  F. Schütze, 2005, Cognitive Figures of Autobiographical Extempore Narration, [w:] Biographical Research F. Methods, ed. R. Miller, Sage Publications, London 2005

- Thomson A., Four Paradigm Transformations in Oral History, “The Oral History Review”, Vol. 34, No. 1 (Winter - Spring, 2007), s. 49-70

- Thompson T., The Voice of the Past, Oxford 2010