Wykład

Zdany egzamin wstępny na I rok studiów stacjonarnych I stopnia w Akademii Sztuk Pięknych.

Zamierzonym efektem kilkusemestralnego kursu jest przyswojenie przez osoby studiujące wiedzy z zakresu historii sztuki, „opatrzenie” w zasobie  dzieł ważnych dla kultury powszechnej i polskiej, zrozumienie procesów kulturotwórczych, na gruncie których powstały te dzieła oraz związane z nimi pojęcia/terminy, żywe – sensowne i kreatywne  – powiązanie ich ze współczesną kulturą (wizualną). A także wyrobienie u studentów umiejętności krytycznego, analitycznego odbioru sztuki.

Przyświecają temu założenia:

– dzieła to konstrukty tworzone w określonych uwarunkowaniach i kontekstach historycznych, politycznych i gospodarczych, kulturowych i społecznych;

– dzieła są ze sobą powiązane na prawach formalnych/stylistycznych i treściowych/narracyjnych – asocjują;

– historia sztuki to proces, dzieje dzieła sztuki to proces;

– w historii sztuki (dziejach kultury artystycznej) kluczowa jest figura artysty – usankcjonowana odbiorem społecznym;

– uczymy artystów (wizualnych), artystów-projektantów i artystów-konserwatorów dzieł sztuki, dostosowując model uczenia do charakteru ich umysłowości i wrażliwości, predylekcji percepcyjnych i wyobrażeniowych, projektowanych ścieżek karier; opowiadając o wizualności, plastyce, używamy środków unaoczniających i uplastyczniających przekaz;

– zderzając się w doświadczeniu dydaktycznym z negatywnymi efektami anachronicznego lub nieudolnego sposobu nauczania historii sztuki w szkole średniej i różnego stopnia deficytami wiedzy z niej wyniesionymi, stosujemy naprawcze zabiegi dydaktyczne). 

 Ramowe treści programowe: 

Na treści programowe składa się wybór najistotniejszych dzieł i zjawisk sztuki powszechnej i polskiej, podstawowe pojęcia/terminy z zakresu historii sztuki, od prehistorii do współczesności.

Treści te należą do nauk o sztuce – historii i teorii sztuki; w zaawansowanym stopniu do podstawowej wiedzy ogólnej.

(Przykład uszczegóławiający – ramowe treści programowe w obrębie modelu nauczania MKHiTS/MSKKT: w miarę możliwości treści te odchodzą od schematycznej periodyzacji i atomizacji zjawisk oraz klasyfikowania ich w ramach stylów definiowanych w oparciu o kategorie nieprzystające do złożonych i polifonicznych procesów kulturotwórczych; co odpowiada nowoczesnym perspektywom metodologicznym. Istotnym założeniem jest częściowe odejście od toku narracji opartego na liniowym (osiowym), a także typograficznym, uszeregowaniu materiału, by stale tworzyć paralele pomiędzy zjawiskami przynależnymi do odległych epok lub centrów artystycznych i współczesnymi/nowoczesnymi przejawami sztuki, wykazując pokrewieństwa ze względu na formę, temat, problemy warsztatowe, postawę twórczą, typ ekspresji. Wykłady charakteryzują się zmienną strukturą, a poszczególne partie materiału prezentowane są w różnych ujęciach, koncentrując się na wnikliwej analizie wybranych dzieł w celu uświadomienia osobom studiującym złożonej sieci powiązań programów ikonograficznych, uwarunkowań technologicznych i warsztatowych, czy sieci powiązań socjotopograficznych – pomiędzy wykonawcami, twórcami programów ideowych czy inwestorami; w innych zaś przypadkach wykłady stanowią bardziej panoramę epok lub szerszych zagadnień.

Wieloletnie doświadczenia dydaktyczne teoretyków MKHiTS w zakresie nauczania historii sztuki w ASP w Warszawie i miękkie przeobrażenia metody dydaktycznej przyniosły àkoncentryczno-wahadłowy, asocjacyjny model nauczania historii sztuki w uczelni artystycznej – ASP w Warszawie). 

Na treści programowe składa się wybór najistotniejszych dzieł i zjawisk sztuki powszechnej i polskiej, podstawowe pojęcia/terminy z zakresu historii sztuki, od prehistorii do współczesności. Treści te należą do nauk o sztuce – historii i teorii sztuki; w zaawansowanym stopniu (właściwym dla poziomu 6PRK) do podstawowej wiedzy ogólnej.

Treści programowe: sztuka prehistoryczna, sztuka starożytnego Egiptu, sztuka egejska, sztuka starożytnej Grecji i Rzymu, sztuka wczesnochrześcijańska, bizantyńska, wczesnośredniowieczna, romańska, gotycka.

Podstawowym celem zajęć z historii sztuki dla studentów I roku jest budzenie i pogłębianie artystycznej wrażliwości na sztukę dawnych epok, w tym najdawniejszą, często odległą, jeśli chodzi o formę i treść, od sztuki, jaką znają, przychodząc na studia, i jaką będą potem tworzyć jako absolwenci Akademii Sztuk Pięknych. Zarazem istotnym aspektem będzie uwrażliwienie studentów na fakt, iż sztuka dawna w wielu aspektach zbliżona jest do sztuki współczesnej, że ta druga często charakteryzuje się podobnymi funkcjami co ta pierwsza, bazuje na zbliżonych założeniach ideowych, często też bezpośrednio wchodzi z nią w dialog.

Istotą wykładu będzie podanie i usystematyzowanie podstawowej wiedzy z zakresu historii sztuki, odnoszącej się do kwestii związanych ze stylem, ikonografią oraz funkcją dzieł tworzonych w poszczególnych epokach. Ważną kwestią będzie również rozwijanie kultury artystycznej, kształtowanie wrażliwości i wyobraźni twórczej, jak też ukazanie wzajemnych zależności i interakcji między różnymi gatunkami sztuk. W końcu zaś istotnym celem będzie kształtowanie takiego stosunku do sztuki dawnej, w którym występowałyby obok siebie: ciekawość, tolerancja i zdolność inspirowania się dziełami przeszłości.

Celem towarzyszącym jest poszerzanie ogólnej wiedzy humanistycznej poprzez ukazywanie sztuki w wykraczającym poza nią kontekście historycznym, kulturowym, społecznym, religijnym i materialnym.

Zaliczenie w formie pisemnego sprawdzianu ocenianego według skali 0 - 5+

Znajomość materiału przedstawionego podczas wykładów, znajomość lektur, umiejętność logicznego powiązania elementów przyswojonego materiału, umiejętność wykorzystywania nabytej wiedzy w zetknięciu z dziełami nieznanymi, znajomość wybranych dzieł sztuki w polskich muzeach, znajomość specjalistycznej terminologii i umiejętność posługiwania się nią.

·        Białostocki Jan, Sztuka cenniejsza niż złoto, Warszawa 2021 (i inne, wcześniejsze wydania)

·        Brézillon Michel, Encyklopedia kultur pradziejowych, Warszawa 2001

·        Gąssowski Jerzy, Prahistoria sztuki, Warszawa 2008

·        Gombrich Ernst, O sztuce, Warszawa 1997(i inne, późniejsze wydania)

·        Janson Horst Woldemar, Historia sztuki. Od czasów najdawniejszych po dzień dzisiejszy, Warszawa 1993

·        Koch W., Style w architekturze, Warszawa 1996

·        Makowiecka Elżbieta, Sztuka grecka, Warszawa 2007

·        Makowiecka Elżbieta, Sztuka Rzymu. Od Augusta do Konstantyna, Warszawa 2010

·        Sulikowska-Bełczowska Aleksandra (red.), My i oni. Sztuka starożytna w Muzeum Narodowym w Warszawie, Warszawa 2020

·        Sztuka świata, T. 1-4, Warszawa 1989-1993

·        Ziemba Antoni (red. naukowa), Galeria sztuki średniowiecznej. Przewodnik, Warszawa 2017

INTERNET:

Platforma www.isztuka.edu.pl

·        Belting Hans, Obraz i kult. Historia obrazu przed epoką sztuki, Gdańsk 2010

·        Boardman John, Sztuka grecka, Toruń-Wrocław 1999

·        Dobrowolski Witold, Sztuka Etrusków, Warszawa 1971

·        Eco Umberto, Sztuka i piękno w średniowieczu, Kraków 1994

·        Henderson George, Wczesne średniowiecze, Warszawa 2000

·        Jastrzębowska Elżbieta, Sztuka wczesnochrześcijańska, Kraków 2008

·        Kłosińska Janina, Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975

·        Le Goff Jacques, Kultura średniowiecznej Europy, Gdańsk-Warszawa 2002

·        Lipińska Jadwiga, Sztuka starożytnego Egiptu, Warszawa 2008

·        Marrucchi Giulia, Belcari Riccardo, Wielka historia sztuki, T. 1, Sztuka przedromańska i romańska, Warszawa 2010

·        Mierzejewski Antoni, Sztuka starożytnego Wschodu, T. 1-2, Warszawa 1983

·        Myśliciele, kronikarze i artyści o sztuce. Od starożytności do 1500 r., wybrał i opracował Jan Białostocki, Gdańsk 2001 (i wcześniejsze wydania)

·        Nesti Elena, Marrucchi Giulia, Sirigatti Cristina, Wielka historia sztuki, Tom 2, Sztuka gotycka, Warszawa 2010

·        Sauerländer Willibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 2001

·        Rutkowski Bogdan, Sztuka egejska, Warszawa 1987

·        Simson Otto von, Katedra gotycka. Jej narodziny i znaczenie, Warszawa 1989

·        Skibiński Szczęsny, Zalewska-Lorkiewicz Katarzyna, Sztuka Polska. Gotyk, Warszawa 2010

·        Skubiszewski Piotr, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, Lublin 2001

·        Stern Henri, Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975

·        Sulikowska-Bełczowska Aleksandra, Ciała, groby i ikony. Kult świętych w ruskiej tradycji literackiej i ikonograficznej, Warszawa 2013

·        Świechowski Zygmunt (przy udziale Ewy Świechowskiej), Sztuka polska. Romanizm, Warszawa 2006

·        Walter Christopher, Sztuka i obrządek kościoła bizantyńskiego, Warszawa 1992

·        Ziemba Antoni, Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500, T. 1-3, Warszawa 2008, 2011, 2015

·        Żarnecki Jerzy, Sztuka romańska, Kraków 2005