wykład konwersatoryjny

Ogólna wiedza w zakresie programu szkoły średniej ze szczególnym uwzględnieniem historii oraz wiedzy o kulturze.

Celem przedmiotu jest zapoznanie z elementami historii sztuki starożytnego Bliskiego Wschodu, Egiptu, Grecji i Rzymu w kontekście wydarzeń historycznych oraz przemian kulturowych. Student pozna przemiany w obrębie stylu i treści w sztuce starożytnej oraz nabędzie umiejętności rozpoznawania antycznych korzeni średniowiecznej, nowożytnej i nowoczesnej sztuki europejskiej1. Wprowadzenie do historii sztuki starożytnej – sztuka prehistoryczna Wstęp do wykładu całorocznego i trzyletniego cyklu wykładów (o potrzebie historii sztuki, specyfice i organizacji zajęć, bibliotekach itp.). Generalna chronologia dziejów cywilizacji. Prehistoria: specyfika epoki i problemy, jakie stawia przed odbiorcami oraz badaczami sztuka najdawniejsza.
2. Sztuka paleolitu. Geografia sztuki paleolitu. Sztuka a religie prehistoryczne, grota jako sanktuarium. Funkcje i treści sztuki paleolitycznej. Wizerunek człowieka w sztuce najdawniejszej. Warsztat artysty paleolitu. Najważniejsze groty i ich dekoracje.
Sztuka neolitu. Pojęcie i znaczenie rewolucji neolitycznej. Miejsca występowania i gatunki sztuki neolitycznej. Rola neolitu jako ogniwa pośredniego między paleolitem a starożytnością.
3. Sztuka starożytnej Mezopotamii. Sumerowie, Akadowie, Babilończycy, Asyryjczycy - ciągłość i różnorodność tradycji artystycznych na obszarze Międzyrzecza od IV do I tysiąclecia p.n.e.
4. Sztuka starożytnego Egiptu. Odrębność kultury egipskiej na tle innych cywilizacji starożytnych; konserwatyzm i ewolucja sztuki egipskiej; wizerunek człowieka w rzeźbie pełnoplastycznej, reliefie i malarstwie – pojęcie kanonu; związki sztuki i religii.
5. Sztuka egejska. Definicja pojęcia. Minojskie pałace i malowidła ścienne. Rzeźba cykladzka. Twierdze Achajów na Peloponezie. Wpływ na późniejszą sztukę grecką.
6. Grecka sztuka archaiczna. Wpływy kultury Wschodu na sztukę grecką. Egipt a Grecja przedklasyczna. Początki architektury i rzeźby monumentalnej. Pierwsze świątynie.
7. Sztuka Grecji klasycznej. Pojęcie klasyczności i podziały okresu klasycznego. Znaczenie poszczególnych sztuk oraz ich stan zachowania. Pojęcie sztuki w starożytności. Przodująca rola Aten. Pozycja artysty i traktaty o sztuce.
8. Sztuka Grecji hellenistycznej. Pojęcie hellenizmu. Nowe ośrodki sztuki greckiej w Azji i Egipcie. Bogactwo i różnorodność tematyki. Odchodzenie od klasycznego ideału piękna.
9. Sztuka etruska. Dzieje Etrusków i ich oryginalnej kultury. Związki sztuki etruskiej z grecką i rzymską. Malarskie dekoracje grobowców. Barwne rzeźby terakotowe. Zagadnienie portretu.
10. Cywilizacja rzymska i jej znaczenie w dziejach Europy i świata. Problem oryginalności sztuki rzymskiej. Nowe typy konstrukcji i porządki architektoniczne. Wielkie budowle użyteczności publicznej. Portret jako najbardziej samodzielna kategoria rzymskiej plastyki. Malarstwo: Rzym, Pompeje i Herkulanum.
11. Historia, kultura i sztuka rzymskiej Republiki
12. Architektura, malarstwo i rzeźba Imperium Rzymskiego
13. Sztuka wczesnochrześcijańska
14. Stolice Cesarstwa od początku IV wieku do początku V wieku (Trewir, Rzym, Mediolan, Konstantynopol) Sztuka okresu Konstantyna Wielkiego (Rzym, Konstantynopol) Sztuka Rawenny.

Test faktograficzny i terminologiczny, sprawdzian wizualny, odpowiedź ustna (egzamin)

Kryteria oceny:

1. Ocena znajomości terminologii oraz wiedzy o procesach historycznych
2. Ocena umiejętności rozpoznawania materiału wizualnego
3. Ocena zdobytej wiedzy historycznej, umiejętności analizy zjawisk z zakresu historii sztuki oraz poprawności interpretacji związków pomiędzy procesem historycznym a rozwojem sztuki (wypowiedź egzaminacyjna)

test faktograficzny i terminologiczny, sprawdzian wizualny, odpowiedź ustna

J. Lipińska, Historia architektury starożytnego Egiptu, Warszawa 1977.
J. Lipińska, Historia reliefu, rzeźby i malarstwa starożytnego Egiptu, Warszawa 1978.
A. Mierzejewski, Sztuka starożytnego wschodu, t. 1 i 2, Warszawa 1981.
M. L. Bernhard, Sztuka grecka, Warszawa 1981
E. Makowiecka, Sztuka grecka, Warszawa 2007
J. Boardman, Sztuka grecka, Warszawa 1999.
M. Nowicka, Malarstwo antyczne, Wrocław 1985.
T. Wujewski, Symbolika architektury greckiej, Poznań 1995.
W. Dobrowolski, Sztuka Etrusków, Warszawa 1971.
A. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu, t. 1 i 2, Warszawa 1975/1980.
P. Zanker, August i potęga obrazów, Poznań 1999.
E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska, Warszawa 1988.
F. W. Deichmann, Archeologia chrześcijańska, Warszawa 1994.

M. Gawlikowski, Sztuka Syrii, Warszawa 1976.
J. Młynarczyk, Sztuka Cypru, Warszawa 1983.
B. Rutkowski, Sztuka egejska, Warszawa 1973.
N.G.L. Hammond, Dzieje Grecji, przeł. A. Świderkówna, Warszawa 1994.
A. Świderkówna, Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta, Warszawa 1978.
M. L. Bernhard, Greckie malarstwo wazowe, Warszawa 1976.
M. L. Bernhard, Sztuka grecka – archaiczna, Warszawa 1989.
M. L. Bernhard, Sztuka grecka V w. p.n.e., Warszawa 1970.
M. L. Bernhard, Sztuka grecka IV w. p.n.e., Warszawa 1974.
M. L. Bernhard, Grecka sztuka hellenistyczna, Warszawa 1980.
S. Parnicki-Pudełko, Architektura starożytnej Grecji, Warszawa 1970.
J. A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa 1997.
M. Cary, H. H. Scullard, Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, przeł. J. Szwakopf, Warszawa 1992, t. 1 i 2.
J. Vogt, Upadek Rzymu, przeł. A. Łukaszewicz, Warszawa 1993.
J. Burckhardt, Czasy Konstantyna Wielkiego, przeł. P. Hertz, Warszawa 1992.
L. Castiglione, Pompeje i Herkulanum, Warszawa 1986.
P. Meyer, Historia sztuki europejskiej, t. 1, Warszawa 1973.
Sztuka świata, t. 1 i 2, Warszawa 1990/1993.