obowiązkowy

Cel zajęć: Celem zajęć jest dostarczenie studentom wiedzy o głównych nurtach w refleksji humanistycznej XX i XXI wieku. Zajęcia dostarczają niezbędnej aparatury pojęciowej i orientacji w różnych przestrzeniach współczesnego namysłu nad kulturą, społeczeństwem, historią. Celem zajęć jest także przedstawienie ogólnej, humanistycznej perspektywy współczesnych teorii, które coraz częściej są interdyscyplinarne, transdyscyplinarne, czy też unidyscyplinarne. Stąd też obecność wątków ekonomicznych i socjologicznych. Zajęcia zaplanowano tak, by wychodząc od jak najbardziej współczesnych problemów, odsłonić przesłanki poszczególnych pytań i rozstrzygnięć teoretycznych, angażując materiał z wielu dyscyplin.

Treści programowe:

1.      Nowoczesność czy ponowoczesność? Charakterystyka współczesnego społeczeństwa i kultury. Stanowisko F. Jamesona. Diagnoza Z. Baumana (Płynna nowoczesność) i J. – F. Lyotarda. Czym jest Kondycja ponowoczesna? Skąd się biorą „post-izmy”?

2.      Teorie nowoczesności: od współczesnych rozpoznań do źródeł: Marshall Berman, Walter Benjamin, Dialektyka oświecenia Horkheimera i Adorno. Zmiana jako zasada nowoczesności, nowoczesność jako proces.

3.      Historia jako warunek możliwości myślenia o procesach kulturowych i społecznych: perspektywa Szkoły Annales. Dzieło Fernanda Braudela Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek.

4.      Kultura materialna i jej różne odsłony. Dziwne historie: Vigarello, Ariès, Muchembled, Flandrin. (Historia zdrowia i choroby, czystości i brudu, śmierci, dzieciństwa, otyłości, ciała, rozkoszy, rodziny…)

5.      Historia kapitału i jej późniejsze odsłony: Karol Marks i logika akumulacji kapitału, napięcie między kapitałem a pracą. Praca martwa i żywa.

6.      Historia kapitału i jej późniejsze odsłony: Róża Luksemburg, Georg Lukács. Dwudziestowieczne krytyki Marksa: Ralf Dahrendorf. Ekonomiści XXI wieku o globalizacji i nierównościach: Joseph Stiglitz i Thomas Piketty. High Frequency Trading.

7.      Socjologiczne ujęcia współczesności: Guy Standing i prekaryzacja, Manuel Castells i społeczeństwo sieci, Collin Crouch i Psucie wiedzy.

8.      Psychoanaliza: między represją a emancypacją. Myśl Z. Freuda i jej kontynuacje: C. G. Jung, J. Lacan.

9.      Psychoanaliza a filozofia społeczna i ekonomia. W. Reich, E. Fromm, G. Deleuze i F. Guattari.

10.  Myśl Michela Foucault.  

11.  Perspektywa feministyczna: V. Woolf, S. de Beauvoir, B. Friedan, L. Irigaray.

12.  Nowoczesność i przemoc: kolonializm i Zagłada. Orientalizm E. Saida, Wyklęty lud ziemi F. Fanona, Nowoczesność i Zagłada Z. Baumana, Co zostaje z Auschwitz G. Agambena. Filozofowie o przemocy: Benjamin, Sartre, Arendt, Marcuse.

13.  Czym jest posthumanizm? R. Braidotti i B. Latour. Ludzkość i zwierzęcość, problemy życia i śmierci. Myśl Petera Singera – wyzwolenie zwierząt i bioetyka.

14.  Problem czasu, historii i pamięci: N. Eliasa Esej o czasie oraz P. Connertona How Modernity Forgets.

Powrót do pytania o nowoczesność i ponowoczesność. Dyskusja.

W semestrze zimowym "zaliczenie ze stopniem" - uzyskanym w trakcie rozmowy na temat treści zajęć oraz wybranej z listy lektury.

Studentki i studenci wybierają jedną z poniższych lektur:

1.      G. Agamben, Co zostaje z Auschwitz

2.      Ph. Aries, Człowiek i śmierć lub Historia dzieciństwa

3.      E. Balibar, Filozofia Marksa

4.      R. Braidotti,  Po człowieku

5.      N. Elias, Esej o czasie

6.      M. Foucault, Nadzorować i karać

7.      M. Horkheimer, T. Adorno, Dialektyka oświecenia

8.      L. Irigaray, Ta płeć (jedną) płcią niebędąca

9.      J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna

10.  P. Singer, O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej

11.  Zwierzęta i ich ludzie (red. A. Barcz, D. Łagodzka)