Zajęcia trwają 2 semestry. Wykład konwersatoryjny.

Cel zajęć:

1. Autorskie, krytyczne ujęcie historii sztuki XX i XXI w.

2. Zbudowanie szerokiej wiedzy na temat zarówno najistotniejszych pól problemowych, jak i szczegółowych zagadnień sztuki polskiej XX i XXI w.

3. Zapoznanie studentów z pojęciami, kategoriami, definicjami, teoriami umożliwiającymi rozumienie, opis, analizę i interpretację omawianych zjawisk.

4. Prezentacja szerokiego spektrum podejść badawczych, teoretycznych, metodologicznych współczesnej historii sztuki na przykładzie prezentowanego materiału artystycznego.

5. Nabycie przez studentów kompetencji do studiowania specyficznych zjawisk sztuki polskiej tego okresu.

6. Stworzenie fundamentów do umiejscowienia sztuki w Polsce w XX i XXI w. w polu badań transdyscyplinarnych.

Treści programowe nauczania (treść zajęć):

Autorskie wykłady z elementami ćwiczeń poświęcone kształtowaniu się dyskursów związanych z nowoczesnością i ponowoczesnością w sztuce, artystycznej teorii oraz krytyce w Polsce po 1918 r. do czasów obecnych. Zajęcia mają charakter autorski, prowadzone są w blokach przez sześciu wykładowców, wprowadzając studentów w różnorodność warsztatów, metodologii, analizy i interpretacji współczesnej historii sztuki. Wykłady koncentrują się na procesach, praktykach, wydarzeniach, doświadczeniach, kategoriach itp., które towarzyszyły wyłanianiu się i ewolucji nowoczesności i ponowoczesności oraz pojawiającej się wraz z nimi gęstej siatki pojęciowej. Analizie i refleksji podlegać będą m.in. transformacje terminów modernizm, awangarda, nowoczesność i ponowoczesność, zagadnienie różnych idiomów realizmu, zaangażowania, świadectwa i pamięci, problematyka klasowości, peryferyjności, modernizacji, a w końcu oryginalności i zawłaszczenia.

Semestr II

IV. Modernizacja. Tradycja, rodzimość, swojskość.

Prowadzący: dr hab. Waldemar Baraniewski

1. Co, po co i jak modernizować?

2. Koncepcje modernizacji w dwudziestoleciu międzywojennym

3. PRL – kraj realnej modernizacji

4. Kłopoty z modernizacją.

5. Transformacja, modernizacja, reakcja.

V. W poszukiwaniu paradygmatu. Peryferie, aspiracje, modernizacje

Prowadzący: mgr Jakub Banasiak

Celem zajęć jest przemyślenie, w jakim paradygmacie jest i może być opisywana historia sztuki polskiej po 1945 roku. Nowoczesność zostanie tu ukazana jako formacja kulturowa osadzona w pół-peryferyjnych realiach PRL i III RP. Za sprawą analizy dzieł sztuki, a także dyskursu krytyczno-artystycznego oraz pola instytucjonalnego, pokazane zostaną przemiany klasowe, modernizacyjne próby, aspiracje i imitacje polskiej sztuki.

 1. W poszukiwaniu paradygmatu

- historia sztuki a pisarstwo historyczne

- niezależność/zależność w PRL. Fałszywa alternatywa?

- w jakim paradygmacie pisano historię sztuki PRL?

- paradygmat totalitarny i rewizjonistyczny. Historia sztuki „od dołu”

 2. Klasa

- perspektywa klasowa – wielki nieobecny dyskursu współczesnej historii sztuki

- „Rewolucja łagodna”: inkluzywność klasowa tuż po wojnie / „nowocześni” wobec komunizmu

- socrealizm: styl klasy robotniczej?

- odwilż bezklasowa? forma, emocja, struktura

- lata siedemdziesiąte: pojawienie się socjalistycznej klasy średniej

- nowa oligarchia, zubożała klasa średnia – dyskurs klasowy po 1989 r.

- powrót klas – Rafał Jakubowicz, Stach Ruksza et al.

 3. Państwowy system sztuki

- styczność z II RP

- rewolucja instytucjonalna po 1945: BWA, ZPAP, DESA, CSW, PSP, prasa artystyczna; założenia, praktyka, ewolucja programowa

- kontekst ekonomiczny (różne stadia socjalizmu a instytucjonalne pole sztuki)

- ewolucje polityki kulturalnej

- erozja państwowego systemu sztuki: 1980–1993 (kryzys gospodarczy, kapitalizacja komunizmu, prywatyzacja)

 4. Peryferie

- trzy „P”: peryferyjny, postkolonialny, postkomunistyczny – jaki status pola sztuki PRL i III RP?

- nowoczesność i jej granice: dziurawa żelazna kurtyna

- ku okcydentalizacji sztuki polskiej (1955-1980)

- sztuka polska na eksport: co i jak pokazywać?

- geografie sztuki polskiej: horyzontalna historia sztuki a agorafilia

 5. Modernizacja, ale jaka? Imitacja jako zarzut i aspiracja. Granice dyskursu

- „Zachód” wyobrażony

- modernizacja przez imitację

- „franckuskość”, zachodniość, burżuazyjność – nowe epitety (po wojnie)

- nowoczesność z importu (spór Kantor/Porębski – Osęka; Osęka w Paryżu)

- krytyki modelu instytucjonalnego PRL jako kopii modelu zachodniego (Foksal)

- dyskurs imitacyjny wokół nowej ekspresji lat 80.: nieudolna kopia czy autonomiczna odnoga zjawiska?

- transformacja jako lekcja „dobrego gustu” („Polski szyk” Bonarskiego, Grupa Ładnie)

- ku Zachodowi – polski świat sztuki jako element globalnego art worldu (po 2000)

VI. Zmierzch modernizmu - przywłaszczenie w sztuce polskiej.

Prowadzący: dr Jakub Dąbrowski

 1. Uwagi terminologiczne w nawiązaniu do rozważań Wojciecha Włodarczyka: nowoczesność, modernizm, postmodernizm itp.

2. Od Vasariego do Krauss - oryginalność jako kluczowy termin nowoczesności.

3. Sztuka przywłaszczenia jako poststrukturalizm stosowany.

4. Strategie przywłaszczenia w sztuce polskiej – modernizm wiecznie żywy?

5. Ponowoczesna strategia – modernistyczne prawo: przywłaszczenie a prawo autorskie  

6. Analiza wybranych kazusów.

po pierwszym semestrze: zaliczenie, po dwóch semestrach: egzamin pisemny

Kryteria oceny:

Obecność i aktywność na zajęciach oraz egzamin pisemny

Kryteria oceny:

Ocena słowna
ocena liczbowa (do średniej)
Opis wymaganych kryteriów
Stopień opanowania

wiedzy w %
celujący 5,35
student nie tylko opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale też wykonał dodatkową pracę w zakresie jej poszerzania, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
≥ 91

bardzo dobry, 5,0
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
91-95

bardzo dobry minus, 4,65
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
86-90

dobry plus, 4,35
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z niewielkimi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
81-85

dobry, 4,0
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z niewielkimi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym, jednak nie robi tego płynnie
71-80

dobry minus, 3,65
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z pewnymi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym, jednak z pewnymi problemami kompetencyjnymi
66-70

dostateczny plus, 3,35
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z pominięciem pewnych istotnych aspektów, jest w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z pewnymi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym, jednak z pewnymi problemami kompetencyjnymi
61-65

dostateczny, 3,0
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z większymi lukami, jest w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z większymi problemami, ponadto wykazuje ograniczoną chęć do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
56-60

dostateczny-, 2,65
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z poważnymi lukami, jest w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z dużymi problemami, ponadto wykazuje bardzo ograniczoną chęć do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
51-55

niedostateczny, 2,0
student nie opanował wiedzy z zakresu będącego przedmiotem zajęć, nie jest też w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ponadto ni wykazuje chęci do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
≤ 50

nieklasyfikowany, 0
brak możliwości oceny poziomu osiągnięcia efektów kształcenia
0%
 

egzamin (po II semestrze zajęć).

Literatura:

II semestr

- Benjamin W., Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej [w:] tegoż Anioł historii. Eseje, szkice, fragmenty, Poznań 1996.

- Buden B., Strefa przejścia. O końcu postkomunizmu, Warszawa 2012.

- Chmielewska A., W służbie państwa, społeczeństwa i narodu.”Państwowotwórczy” artyści plastycy w II Rzeczypospolitej, Warszawa 2006.

- Domańska E., Obrazy PRL w perspektywie postkolonialnej. Studium przypadku, http://www.staff.amu.edu.pl/~ewa/domanska,%20obrazy%20prl%20w%20perspektywie%20postkolonialnej.pdf

- Krauss R., The Originality of the Avant-garde and Other Modernist Myth, Cambridge, Mass.: MIT Press, 1986.

- Modernizacja Polski: struktury, agencje, instytucje, red. W. Morawski, Warszawa 2010.

- Modernizm w Europie – modernizm w Gdyni, red. M. J. Sołtysik, R. Hirsch, Gdynia 2009.

- Owens C., Beyond Recognition: Representation, Power, and culture, Berkley and Los Angeles: Univ. of California Press, 1992.

- Piotrowski P., Agorafilia. Sztuka i demokracja w postkomunistycznej Europie, Poznań 2010.

- Sowa J., Fantomowe ciało króla. Peryferyjne zmagania z nowoczesną formą, Kraków 2011.

- Staniszkis J., Postkomunizm. Próba opisu, Gdańsk 2001.

- Szczerski A., Cztery nowoczesności. Teksty o sztuce i architekturze polskiej, Kraków 2015.

- Szczerski A., Modernizacje, Łódź 2010.

- Welchman J., Art After Appropriation: Essays on Art in the 1990, New York-London: Routlage 1993.

- Współczesne teorie socjologiczne, wybór i opracowanie A. Jasińska-Kania, L. M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, Warszawa 2006 (wybrane teksty).

- I seminarium dłużewskie. Założenia przedwstępne w badaniu polskiej sztuki najnowszej, red. J. Banasiak, Warszawa: Fundacja Kultura Miejsca, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 2015.