przyjęcie na studia II stopnia (wpisanie na IV rok studiów)

Celem zajęć jest przedstawienie studentom panoramy współczesnych problemów kulturowych i społecznych oraz wskazanie ich historycznych źródeł. Zajęcia dostarczają niezbędnej aparatury pojęciowej i orientacji w różnych przestrzeniach współczesnego namysłu nad kulturą, społeczeństwem, historią, a także mechanizmami gospodarczymi. Celem zajęć jest także przedstawienie ogólnej, humanistycznej (i posthumanistycznej) perspektywy współczesnych teorii, które coraz częściej są interdyscyplinarne, transdyscyplinarne, czy też unidyscyplinarne. Stąd też obecność wątków ekonomicznych i socjologicznych. Zajęcia zaplanowano tak, by wychodząc od jak najbardziej współczesnych problemów, odsłonić przesłanki poszczególnych pytań i rozstrzygnięć teoretycznych, angażując materiał z wielu dyscyplin. Wśród omawianych kwestii znajdzie się między innymi problem przemocy, wykluczenia, imperializmu, kapitalistycznej akumulacji, rozumienia historii, ideologii, przemysłu kulturalnego.          

1.      Nowoczesność czy ponowoczesność? Charakterystyka współczesnego społeczeństwa i kultury. Stanowisko F. Jamesona. Diagnoza Z. Baumana (Płynna nowoczesność) i J. – F. Lyotarda. Czym jest Kondycja ponowoczesna? Skąd się biorą „post-izmy”?

2.      Teorie nowoczesności: od współczesnych rozpoznań do źródeł: Marshall Berman, Walter Benjamin, Dialektyka oświecenia Horkheimera i Adorno. Zmiana jako zasada nowoczesności, nowoczesność jako proces.

3.      Historia jako warunek możliwości myślenia o procesach kulturowych i społecznych: perspektywa Szkoły Annales. Dzieło Fernanda Braudela Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV-XVIII wiek.

4.      Kultura materialna i jej różne odsłony. Dziwne historie: Vigarello, Ariès, Muchembled, Flandrin. (Historia zdrowia i choroby, czystości i brudu, śmierci, dzieciństwa, otyłości, ciała, rozkoszy, rodziny…)

5.      Historia kapitału i jej późniejsze odsłony: Karol Marks i logika akumulacji kapitału, napięcie między kapitałem a pracą. Praca martwa i żywa. Róża Luksemburg, Georg Lukács. Dwudziestowieczne krytyki Marksa: Ralf Dahrendorf.

6.      Ekonomiści XXI wieku o globalizacji i nierównościach: Ha-Joon Chang, Joseph Stiglitz i Thomas Piketty. Kapitalizm kognitywny.

7.      Socjologiczne ujęcia współczesności: Guy Standing i prekaryzacja, Manuel Castells i społeczeństwo sieci, Collin Crouch i Psucie wiedzy. Społeczeństwo ryzyka i problem niewiedzy w ujęciu U. Becka.

8.      Psychoanaliza: między represją a emancypacją. Myśl Z. Freuda i jej kontynuacje: C. G. Jung, J. Lacan. Psychoanaliza a filozofia społeczna i ekonomia. W. Reich, E. Fromm, G. Deleuze i F. Guattari.

9.      Myśl Michela Foucault. Władza-wiedza i problem wykluczenia. Biopolityka.    

10.  Perspektywa feministyczna: V. Woolf, S. de Beauvoir, B. Friedan, L. Irigaray, J. Butler.

11.  Nowoczesność i przemoc: kolonializm i Zagłada. Orientalizm E. Saida, Wyklęty lud ziemi F. Fanona, Nowoczesność i Zagłada Z. Baumana, Co zostaje z Auschwitz G. Agambena.

12.  Filozofowie o przemocy: Benjamin, Sartre, Arendt, Marcuse. Współczesny imperializm i kultura. Przemoc, ekonomia i społeczeństwo – Girard, Graeber.

13.  Czym jest posthumanizm? D. Haraway, R. Braidotti i B. Latour. Ludzkość i zwierzęcość, kultura i natura – konieczność rekonceptualizacji.

14.  Pytanie o możliwość wspólnoty i współczesną formułę podmiotowości.

15.  Problem czasu, historii i pamięci: N. Eliasa Esej o czasie oraz P. Connertona How Modernity Forgets. Powrót do pytania o nowoczesność i ponowoczesność. Dyskusja. 

: Znajomość wybranej lektury i treści zajęć – wg skali ocen obowiązującej w uczelni. Egzamin ustny, pytania z treści zajęć oraz wypowiedź na temat jednej lektury wybranej z listy.

      UWAGA: W wypadku, gdyby uczelnia pracowała w trybie zdalnym, ocena zostanie wystawiona na podstawie pracy pisemnej – eseju napisanego na podstawie wybranej lektury i treści zajęć.

Znajomość treści wykładów i wybranej lektury.

Literatura polecana:

1.      G. Agamben, Co zostaje z Auschwitz

2.      Ph. Aries, Człowiek i śmierć lub Historia dzieciństwa

3.      E. Balibar, Filozofia Marksa

4.      Z. Bauman, Płynna nowoczesność

5.      R. Braidotti,  Po człowieku

6.      N. Elias, Esej o czasie

7.      M. Foucault, Nadzorować i karać

8.      D. Graeber, Dług. Pierwsze pięć tysięcy lat

9.      M. Horkheimer, T. Adorno, Dialektyka oświecenia

10.  L. Irigaray, Ta płeć (jedną) płcią niebędąca

11.  N. Klein, Doktryna szoku

12.  J.-F. Lyotard, Kondycja ponowoczesna

13.  P. Singer, O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej

14.  M. Środa, Obcy, inny, wykluczony

15.  G. Standing, Prekariat

16.  Zwierzęta i ich ludzie (red. A. Barcz, D. Łagodzka)

1.      A. Zbrzezny. Lotna nowoczesność: kultura materialna, kultura wirtualna, transkodowanie społeczeństwa i kapitalizm