(en)Katalog ECTS

Critique - emanciptation - progress. Introduction to critical theory.

(en)Pedagog: dr hab. Jan Sowa

(en)Pole (en)Opis
Course type Do wyboru.
Didactic methods

wykład z elementami konwersatorium

Language of lecture polski;
Liczba punktów ECTS: (en)-brak-
Liczba godzin w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem akademickim (en)-brak-
Liczba godzin samodzielnej pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się (zgodnie z profilem specyfiki kształcenia na wydziale) (en)-brak-
Prerequisites

Brak

Teaching goals (program content, subject description)

Celem zajęć jest prezentacja panoramy nowoczesnej myśli krytycznej tak, jak formowała się ona i funkcjonowała w zachodniej humanistyce od końca wieku XVIII do współczesności. Teoria krytyczna zaprezentowana zostanie jednocześnie jako produkt nowoczesności oraz jako strategia kwestionowania jej podstawowych założeń i konsekwencji. Teorie należące do jej klasyki (m.in. Kant, Marks, Benjamin, Adorno) zestawione będą z nowszymi diagnozami (m.in. Foucault, Fraser, Habermas, Cixous, Agamben, Buck-Morss, Negri), aby ukazać zarówno kontynuację pewnych wątków i tematów, jak i wewnętrzne polemiki czy spory. Zajęcia przedstawić mają trans-dyscyplinarne pole obejmujące humanistykę oraz nauki społeczne (głównie socjologia). Omawiane teorie zostaną odniesione do zjawisk ze sfery politycznej, społecznej, gospodarczej i estetycznej związanych z nowoczesnością jako kompleksową formacją społeczno-kulturową.

The form of passing the course (assesment methods and criteria)

Indywidualna praca pisemna lub projekt artystyczno-badawczy (w drugim przypadku możliwość pracy w grupach o rozmiarze do 4 osób). Praca lub projekt oceniane będą pod kątem wykorzystania treści prezentowanych w czasie zajęć oraz oryginalności ich opracowania.

Final requirements

Wypełnienie kart lektury dla przynajmniej jednego tekstu z każdego tematu z listy lektur obowiązkowych według wzoru dostarczonego przez prowadzącego.

Compulsory literature used during classes

1. Wprowadzenie: teoria krytyczna a program nowoczesnej emancypacji. M. Horkheimer, Teoria tradycyjna a teoria krytyczna tłum. J. Łoziński, (w:) J. Łoziński (red.), Szkoła Frankfurcka, t. 2, Kolegium Otryckie, Warszawa 1985.

2. Postęp i jego dialektyka: Rousseau, Kant, Adorno, Foucault. Michel Foucault, Czym jest Oświecenie?, (w:) tenże, Filozofia, historia, społeczeństwo, tłum. D. Lesczyński, L. Rasiński PWN, Warszawa 2000.

3. Krytyczna antropologia Karola Marksa a epoka inteligentnych maszyn. Karol Marks, Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 roku, tam rozdział Praca wyobcowana, [w:] MED, t. 1, tłum. K. Jażdżewski, T. Zabłudowski, Książka i Wiedza, Warszawa 1962, s. 546-560.

4. Nowoczesność, fantasmagoria, historia. Krytyczna filozofia Waltera Benjamina.
Walter Benjamin, Pasaże, tłum. I. Kania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, tam: Wprowadzenie, s. 5-30, Exposé. Paryż, stolica XIX wieku (1939) (s. 46-61) oraz rozdziały K Miasto ze snów i dom ze snów, sny o przyszłości, nihilizm antropologiczny, Jung, s. 431-449 i M Flâneur, s. 410-501,

5. Społeczeństwo konsumpcji i kultura masowa. G. Debord, Społeczeństwo spektaklu, Warszawa 2006, tam R. I, Kulminacja oddzielenia (s. 33-44) oraz J. Baudrillard, Społeczeństwo konsumpcyjne, Warszawa 2006, tam Cz. 1 (cała, s. 7-44) oraz Cz. 3, rozdział Kultura środków masowego przekazu (s. 121-168).

6. Feminizm. H. Cixous, Śmiech Meduzy, "Teksty Drugie" nr 4/5/6 (22/23/24) 1993, s. 147-166 oraz S. Benhabib, D. Cornell, Feminism as Critique. On the Politics of Gender, Minneapolis, 1987, tam N. Fraser, What’s Critical about Critical Theory. The Case of Habermas and Gender, s. 31-56.

7. Biowładza i biopolityka 1: M. Foucault, Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, Warszawa 2010, tam Wykład z 11 stycznia 1978.

8. Biowaładza i biopolityka 2: G. Agamben, Homo Sacer, Poznań 2008, tam Wprowadzenie  (s. 9-24) oraz r. 2, Prawa człowieka a polityka (s. 173-185) i r. 7, Obóz jako nomos nowoczesności (s. 227-246).

9. Biowaładza i biopolityka 3: M. Hardt, A. Negri, Rzecz-pospolita, Kraków 2009, cz. 3, Kapitał (oraz walki o wspólne bogactwo), s. 229-294.

10. Natura i ekologia. A. Jach, P. Juskowiak, A. Kowalczyk (red.), Ekologie, Łódź 2014, tam: N. Smith, Produkcja natury, s. 30-74 oraz J. Moore, Capitalism in the Web of Life, Londyn 2015, tam R. 7, Anthropocene or Capitaliocene?: On the Nature and Origins of Our Ecological Crisis, s. 227-256.

11. Miasto i marksizm miejski. H. Lefebvre, Prawo do miasta, „Praktyka Teoretyczna”, nr 5/2012 oraz D. Harvey, Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja, Warszawa 2012, tam R. 4, Sztuka renty, s. 130-157.

12. (Po)nowoczesność i jej krytyka: F. Jameson, Postmodernizm albo kulturowa logika późnego kapitalizmu, „Pismo Literacko- Artystyczne” 1988, nr 4.

13. Teoria postkolonialna i jej krytyka: D. Chakrabarty, Prowincjonalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna, tam. R. 2, Dwie historie kapitału oraz V. Chibber, Postcolonial Theory and the Specter of Capital, London 2013, tam r. 9, The (non)problem of historicisms, s. 209-248.

14. Krytyczna futurologia: algorytmy i koniec pracy. Nick Srnicek, Alex Williams, Wymyślając przyszłość. Postkapitalizm i świat bez pracy, Toruń 2019, tam. r. 4, Lewicowa nowoczesność, s. 113-137.

 

Additional literature recommended for the student's self learning

Do ustalenia na podstawie indywidualnych konsultacji w zależności od zainteresowań studenta/studentki.

Learning outcomes
KnowledgeSkillsSocial competences

K_W07 powiązania historii sztuki z innymi dyscyplinami humanistycznymi oraz społecznymi pozwalające mu na interdyscyplinarny i wielodyscyplinowy ogląd zagadnień zawodowych;
K_W08 zagadnienia humanistyki i nauk społecznych związane z problematyką specjalizacji kultura miejsca oraz sztuki najnowszej;
K_W11 w stopniu zaawansowanym literaturę wybranych dyscyplin humanistycznych przede wszystkim z zakresu historii i teorii sztuki, teorii kultury oraz filozofii;
K_W15 w pogłębionym stopniu mechanizmy infrastrukturalne sztuki i kultury, w tym ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o rzeczywistości kulturalnej, instytucjach kultury, instytucjach sztuki i innych, w których znajduje się miejsce na projekty kulturalne i artystyczne.

K_U03 analizować, interpretować na zaawansowanym poziomie fenomeny artystyczne i kulturowe na tle procesów historycznych, na podstawie dopasowanej do zagadnień współczesności i nowoczesności wiedzy z zakresu historii i teorii sztuki oraz teorii kultury, a także wiedzy z wybranych nauk społecznych, stosując oryginalne, nowatorskie podejścia i osiągnięcia tych nauk;
K_U06 sprawnie poruszać się po rozległych zasobach wiedzy wybranych nauk humanistycznych i społecznych – przypisanych specjalizacji kultura miejsca i problematyce sztuki najnowszej – samodzielnie systematyzować, selekcjonować, syntetyzować wiedzę na poziomie zaawansowanym,
K_U07 stosować na zaawansowanym poziomie aparat werbalny i pojęciowy wybranych, pozostających w relacji z historią sztyki, nauk humanistycznych i społecznych.
K_U09 swobodnie posługując się zsyntetyzowaną, rozszerzoną wiedzą z wybranych nauk humanistycznych i społecznych sprawnie wnioskować, na zaawansowanym poziomie analizować zagadnienia; zajmować wobec nich własne stanowisko, znajdując się w nietypowych sytuacjach profesjonalnych i odmiennych sytuacjach kulturowych.

K_K02 podejmowania działań zmierzających do zachowania dziedzictwa kulturowego i artystycznego dla przyszłych pokoleń, co ma potwierdzenie w rozszerzonej argumentacji;
K_K03 do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, których zakres jest rozszerzony;
K_K07 do rozwiązywania problemów pojawiających się przy organizowaniu życia społeczno-kulturalnego, uwzględniając jego dynamikę i w odniesieniu do pionierskich zadań, jakie stawia sobie powyższy kierunek;
K_K09 do uczestnictwa w życiu społecznym, w społeczeństwie demokratycznym, a także do kreatywnego uczestnictwa w kulturze – ma w wysokim stopniu rozbudowaną świadomość wspólnego dobra oraz odpowiedzialności.

Metody weryfikacji przedmiotowych efektów uczenia się
WiedzaUmiejętnościKompetencje
(en)-brak-
The weekly number of hours of classes or lectures, the number of ECTS points assigned to the subject and information on the form and completion of the subject are included in the study program and Course Cataloque (information is displayed in Akademus system)


(en)Lista studiów

(en)studia status (en)czas[h] ECTS (en)forma pass
Media Art s.3 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Interior Design s.1 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Artistic research s.1 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Artistic research s.3 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
History of Art / Culture of place s.5 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Graphic Arts s.7 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Painting / painting s.7 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Sculpture / rzeźba s.7 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Media Art s.1 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Design / Collection design s.7 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]
Design / product and visual communication design s.7 (en)d 30 2 lecture 30h
lecture [exam]


(en)Semestr 2021/22-WS (en)(Z-zimowy,L-letni)
(en)Kod kursu: #38.15759