seminarium

zdany egzamin na I rok Szkoły Doktorskiej

Cel zajęć: Celem zajęć z dr hab. Luizą Nader jest zapoznanie uczestników studiów doktoranckich z najważniejszymi zagadnieniami współczesnej humanistyki: przestrzenią historii, psychoanalizy i feminizmu, studiami nad pamięcią i traumą, zwrotem w kierunku afektów i emocji, ekokrytyką, post-humanistyką m.in. studiami nad rzeczami i materialnością. 

Opis przedmiotu: Analizować będziemy teksty, działania i prace wizualne, łącząc teorię z wchodzącymi z nią w dialog pracami artystycznymi. Zastanawiać się będziemy również nad znaczeniem, mocą sprawczą i siłą transformacji rzeczywistości poprzez sztukę, wobec wydarzeń i doświadczeń ekstremalnych. Zastanowimy się m.in. nad związkami historii, pamięci i archiwum; nad konstelacjami teorii traumy i sposobami przekraczania wydarzeń granicznych, nad (kontr)historiami grup wykluczanych, nad poza-ludzką sprawczością m.in. roślin, zwierząt, rzeczy i przestrzeni.

Treści programowe

Sem. 1

1.     Historia, psychoanaliza.

Dominick La Capra, Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, Kraków: Universitas 2009. [fragment: Doświadczenie i tożsamość oraz  Historia, psychoanaliza, teoria krytyczna]

 2.     Kryzys, trauma, afirmacja.

Rosi Braidotti, Affirmation, pain, empowerment…, “Asian Journal of Women’s Studies”, vol. 14, no. 3.

Rosi Braidotti, Siła afirmacji (pdf)

3.     Historia, feminizm, pismo.

Helen Cixous, Śmiech meduzy, "Teksty drugie" nr 4/5/6, 1993.

4.     Pamięć, wykluczenie i jego powrót, historia uniwersalna.

Susan Buck – Morss, Hegel, Haiti i historia uniwersalna, Warszawa: Krytyka Polityczna 2014.

5.     Afekty i emocje w polu sztuki i humanistyki.

„Teksty Drugie” „Wojna wstydów”, nr 4 2016. [teksty Sary Ahmed, Silvana Tomkinsa i Eve Kosofsky Sedgwick)

http://tekstydrugie.pl/news/2016-nr-4-wojna-wstydow/

6.     Ekokrytyczna świadomość.

Ewa Domańska, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie” nr 1-2, 2013.

Monika Bakke, Gdy stawka jest większa niż życie. Sztuka wobec mineralno-biologicznych wspólnot, „Teksty Drugie” nr 1 2020.

7.     Zwrot ku rzeczowości

Bjornar Olsen, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN 2013

sem. 2

Sem. II (nabór zimowy 2020/21), Sem. I (nabór jesienny 2021)

1.     Zajęcia organizacyjne. 13.10

2.     Eseje zaliczeniowe uczestniczek/uczestników zajęć pierwszego semestru, wymiana uwag, dyskusja. 27.10

3.     Spojrzenie, patrzenie, widzenie. 17.11

Susan Sontag, Widok cudzego cierpienia, Kraków 2010. [dodatkowe, uzupełniające lektury do wyboru: Susan Sontag, Przeciw interpretacji i inne eseje, Kraków 2012

lub/i Susan Sontag, O fotografii, Kraków 2009.]

Rebecca Solnitt, Nadzieja w mroku, Kraków 2019 lub Matka wszystkich pytań, Kraków 2021 [dodatkowe, uzupełniające lektury do wyboru: Rebeca Solnit, Mężczyźni objaśniają mi świat [i inne eseje], Kraków 2017].

4.     Przekraczanie katastrofy. Narracje historyczna: potencjalne, egzystencjalne, ratownicze... 24.11

Ewa Domańska, Historia egzystencjalna: krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej, Warszawa 2012.

Ewa Domańska, Historia ratownicza, „Teksty drugie” nr 5 2014.

[dodatkowa lektura: Ariella Azoulay, wykład

https://www.artandeducation.net/classroom/video/310820/ariella-asha-azoulay-potential-history-unlearning-imperialism]

5.     Studia postkolonialne i historia. Pamięć wielokierunkowa. 01.12

Dipesh Chakrabarty, Historie mniejszości, przeszłości podrzędne, w: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, red. Ewa Domańska, Poznań 2010.

Gayatri Chakravorti Spivak, Czy podporządkowani inni mogą przemówić?, przeł. E. Majewska, „Krytyka Polityczna” 2010, 24-25:

Michael Rothberg, Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji, Warszawa 2015. [Aleksandra Starzyńska]

6.     Przestrzenie historii, miejsca/nie-miejsca (pamięci). 15.12

Pierre Nora, Między pamięcią a historią: Les Lieux de Mémoire, "Tytuł roboczy: Archiwum", "2009, nr 2, s. 4-12.

Marc Augè, Nie-Miejsca : wprowadzenie do antropologii nadnowoczesności : fragmenty. „Teksty Drugie”  nr 4 (112) 2008.

Anka Ptaszkowska, Mariusz Tchorek, Wiesław Borowski, Wstęp do ogólnej Teorii Miejsca [dostępny na stronach Galerii Foksal]

Michel Foucault, Inne przestrzenie, „Teksty drugie” nr 6 2005.

Roma Sendyka, Poza obozem. Nie-miejsca pamięci – próba rozpoznania, Warszawa 2021.

7.     Historie wykluczonych. 12.01

Nie-miejsca pamięci 1. Nekrotopografie, Roma Sendyka, Aleksandra Janus et al., Warszawa 2021.

lub

Nie-miejsca pamięci 2. Nekrotopologie, Roma Sendyka, Aleksandra Janus et al.,Warszawa 2021.

Adam Leszczyński, Ludowa historia Polski, Warszawa 2020.

Andrzej Leder, Prześniona rewolucja. Ćwiczenie z logiki historycznej, Warszawa 2014.

8.     Dyskusja podsumowująca [oddanie esejów zaliczeniowych]. 26.01

obecność, aktywność, prezentacja na zajęciach, zaliczeniowy tekst (lub esej wizualny)

zob. poniżej

dr hab. Luiza Nader

sem. 1

- Monika Bakke, Gdy stawka jest większa niż życie. Sztuka wobec mineralno-biologicznych wspólnot, „Teksty Drugie” nr 1 2020.

-Rosi Braidotti, Affirmation, pain, empowerment…, “Asian Journal of Women’s Studies”, vol. 14, no. 3.

- Susan Buck – Morss, Hegel, Haiti i historia uniwersalna, Warszawa: Krytyka Polityczna 2014.

- Helen Cixous, Śmiech meduzy, "Teksty drugie" nr 4/5/6, 1993.

- Dominick La Capra, Historia w okresie przejściowym. Doświadczenie, tożsamość, teoria krytyczna, Kraków: Universitas 2009.

- Ewa Domańska, Historia egzystencjalna, Warszawa: PWN 2012.

- Ewa Domańska, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie” nr 1-2 2013. [pdf]

- Bjornar Olsen, W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów, Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2013.

- „Teksty Drugie” „Wojna wstydów”, nr 4 2016.

-  „Teksty Drugie” „Ekokrytyka”, nr 2 2018.

sem. 2

Giorgio Agamben, Homo sacer: suwerenna władza i nagie życie, Warszawa 2008.

Giorgio Agamben, Stan wyjątkowy, Kraków 2008.

Marc Augè, Nie-Miejsca : wprowadzenie do antropologii nadnowoczesności : fragmenty. „Teksty Drugie”  nr 4 (112) 2008.

Judith Butler, Ramy wojny: kiedy życie godne jest opłakiwania?, Warszawa 2011.

Dipesh Chakrabarty, Historie mniejszości, przeszłości podrzędne, w: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki, red. Ewa Domańska, Poznań 2010.

Ewa Domańska, Historia egzystencjalna: krytyczne studium narratywizmu i humanistyki zaangażowanej, Warszawa 2012.

Ewa Domańska, Historia ratownicza, „Teksty drugie” nr 5 2014.

Michel Foucault, Inne przestrzenie, „Teksty drugie” nr 6 2005.

Pierre Nora, Między pamięcią a historią: Les Lieux de Mémoire, "Tytuł roboczy: Archiwum", "2009, nr 2, s. 4-12.

Achille Mbembe, Polityka wrogości. Nekropolityka, Kraków 2018

Poza obozem. Nie-miejsca pamięci 1. Nekrotopografie, red. Roma Sendyka, Aleksandra Janus et al.,Warszawa 2021.

Poza obozem. Nie-miejsca pamięci 2. Nekrotopologie, red. Roma Sendyka, Aleksandra Janus et al.,Warszawa 2021.

Michael Rothberg, Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji, Warszawa 2015.

Rebecca Solnit, Nadzieja w mroku, Kraków 2019.

Rebeca Solnit, Mężczyźni objaśniają mi świat [i inne eseje], Kraków 2017.

Roma Sendyka, Poza obozem. Nie-miejsca pamięci – próba rozpoznania, Warszawa 2021.

“Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej” nr 30, 2020 https://www.pismowidok.org/

Susan Sontag, Widok cudzego cierpienia, Kraków 2010.

Susan Sontag, Przeciw interpretacji i inne eseje, Kraków 2012

Susan Sontag, O fotografii, Kraków 2009.

Gayatri Chakravorti Spivak, Czy podporządkowani inni mogą przemówić?, przeł. E. Majewska, „Krytyka Polityczna” 2010, 24-25:

“Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej” nr 30, 2020 https://www.pismowidok.org/

- Nowa humanistyka. Zajmowanie pozycji, negocjowanie znaczeń., red. Przemysław Czapliński et al., Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN 2017.

- Piotr Piotrowski, Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po 1945 r., Poznań: Rebis, 1999.

 - Pamięć, etyka i historia. Angloamerykańska teoria historiografii lat dziewięćdziesiątych, pod red. Ewy Domańskiej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002.