(en)Katalog ECTS

The culture of place

(en)Pedagog: dr hab. Jan Sowa

(en)Pole (en)Opis
Course type Obowiązkowy.
Didactic methods

Wykład z elementami konwersatorium.

Language of lecture polski;
Prerequisites

Brak

Final requirements

Wypełnienie kart lektury dla obowiązkowych pozycji z listy lektur według wzoru dostarczonego przez prowadzącego.

The form of passing the course (assesment methods and criteria)

Indywidualna praca pisemna lub projekt artystyczno-badawczy (w drugim przypadku możliwość pracy w grupach o rozmiarze do 4 osób). Praca lub projekt oceniane będą pod kątem wykorzystania treści prezentowanych w czasie zajęć oraz oryginalności ich opracowania.

Teaching goals (program content, subject description)

Celem zajęć jest przedstawienie procesu konstrukcji globalnych obiegów interakcji kulturowych i gospodarczych sprawiających, że Ziemia stała się zintegrowanym systemem społecznym poprzecinamy sieciami przepływów i zależności łączących każde dowolne miejsce z każdym innym. Omówiony zostanie zarówno sam proces historyczny, który doprowadził do takiego stanu, jak i jego najróżniejsze ujęcia, w tym szczególnie teoria postkolonialna, teorie zależności (Amin, Frank, Arrighi) ze szczególnym uwzględnieniem analizy systemów-światów Immanuela Wallersteina oraz wybrane ujęcia globalizacji, między innymi Arjuna Appaduraia, Saski Sassen, Jonathana Friedmana i Jeana Baudrillarda. Rozważone zostanie miejsce Polski w globalizującej się rzeczywistości społeczno-kulturowej.

Compulsory literature used during classes

1. Wprowadzenie: przedsięwzięcie kolonialne – konstytucja europejskiego imperializmu:

Immanuel Wallerstein, Analiza systemów-światów, tłum. K. Gawlicz, M. Starnawski, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 2007, tam r. 2 Nowoczesny system-świat jako kapitalistyczna gospodarka-świat. Produkcja, wartość dodatkowa i polaryzacja, s. 41-64,

2. Europejski etnocentryzm:

Immanuel Wallerstein, Koniec świata, jaki znamy, tłum. M. Bilewicz, A. W. Jelonek, K. Tyszka, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004, tam r. 11 Eurocentryzm i jego wcielenia. Dylematy nauk społecznych, s. 204-222,

3. Antropologia a przedsięwzięcie kolonialne:

Allan Hanson, Kreowanie Maorysa: wynalazek kultury i jego logika, tłum. J. Schmidt (w:) Michał Buchowski (red.), Amerykańska antropologia postmodernistyczna, Instytut Kultury, Warszawa 1999, s. 183-201,

4. Rasizm i teorie supremacji:

James M. Blaut, Teoria rasizmu kulturowego, tłum. M. Turowski, [tekst w wersji elektronicznej].

5. Lokalność i globalność:

Arjun Appadurai, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, tłum. Z. Pucek, Universitas, Warszawa 2005, tam. r. 2, Dysjunkcja i różnica w globalnej ekonomii kulturowej, s. 43-73,

6. Uniwersalizm i relatywizm w świecie postkolonialnym:

Richard A. Shweder, Mapy zasad moralnych, zarozumiałość Pierwszego Świata i nowi ewangeliści (w:) Lawerence E. Harrison, Samuel P. Huntington (red.), Kultura ma znaczenie. Jak wartości wpływają na rozwój społeczeństw, tłum. S. Dymczyk, Zysk i S-ka, Poznań 2000, s. 250-272,

7. Globalizacja a nowoczesność. Część 1 - od modernizacji do de-modernizacji. Logiki globalnych przepływów:

F. Fukuyama, Koniec historii?, tłum. B. Stanosz, (w:) I. Lasota (red.), Czy koniec historii?, „Konfrontacje” 13, Pomost, Warszawa 1991, s. 7-36.

8. Globalizacja a nowoczesność. Część 2 – tożsamość i różnica w nowoczesnym świecie:

Zdzisław Krasnodębski, Nowa modernizacja Europy Wschodniej a kulturowe dylematy postnowoczesnego Zachodu, (w:) Z. Krasnodębski, Postmodernistyczne rozterki kultury, Oficyna Naukowa, Warszawa 1996, s. 148-166.

9. Dylematy wielokulturowości

Andrzej Szahaj, E pluribus unum? Dylematy wielokulturowości i politycznej poprawności, Universitas, Kraków 2004, tam Ideał asymilacjonizmu i metafora “melting pot”s. 11-20  oraz Wielkość i nędza ideologii wielokulturowości, s. 57-92.

10. Teoria postkolonialna. Część 1 – radykalne początki: James, Fanon.

Franz Fanon, Wyklęty lud ziemi, tłum. H. Tygielska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1985, tam. R. 1. Przemoc, s. 15-60 oraz Jean-Paul Sartre, Posłowie, s. 187-201,

11. Teoria postkolonialna. Część 2 – zwrot poststrukturalny i jego krytyki

E. Said,  Orientalizm, tłum. W. Kalinowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1991, tam: Wprowadzenie, s. 23-58,

12. Rzeczpospolita (post)kolonialna. Część 1 – historia:

J. Sowa, Fantomowe ciało króla, Universitas, Kraków 2012, tam rozdział: Populistyczny rozum szlachty, od podrozdziału Ekspansja! do końca (ss. 319 – 350) oraz rozdział Rzeczpospolita postkolonialna, od podrozdziału Kresy: od heterogeniczności do „subalterns” do końca (ss. 448 – 494),

13. Rzeczpospolita (post)kolonialna. Część 2 – współczesność:

J. Sowa, Fantomowe ciało króla, Universitas, Kraków 2012, tam: rozdział Rzeczpospolita postkolonialna, od podrozdziału Kresy: od heterogeniczności do „subalterns” do końca (ss. 448 – 494)

14. Rzeczpospolita (post)kolonialna. Część 3 - resentyment i tożsamość w polskiej teorii postkolonialnej:

J. Sowa, Fantomowe ciało króla, Universitas, Kraków 2012, tam: Zamiast zakończenia: nostalgia, bohaterowie i miejsca pamięci w rzeczywitości postkolonialnej (ss. 448 – 494),

15.  Religia i duchowość w płynnym świecie globalnych przepływów:

film dokumentalny Erik Pauser i Johan Söderberg, Lucky People Center International, 1998.

Additional literature recommended for the student's self learning

1. Wprowadzenie: przedsięwzięcie kolonialne – konstytucja europejskiego imperializmu:

Edward Said, Kultura i imperializm. Wykład wygłoszony w York University, Toronto, 10 lutego 1993, tłum. Mariusz Turowski, [tekst w wersji elektronicznej],

Marcus Rediker, Peter Lindbaugh, Many Headed Hydra: Sailors, Slaves, Commoners, and the Hidden History of the Revolutionary Atlantic, Beacon Press, Boston 2000, tam r. 1, The Wreck of the Sea-Venture, s. 8-35.

2. Europejski etnocentryzm:

Andre Gunder Frank, ReOrientacja historii światowej i teorii społecznej. Wykład z cyklu: Wertheim Lecture, 1998, tłum. Marisuz Turowski, [tekst w wersji elektronicznej].

3. Antropologia a przedsięwzięcie kolonialne:

E. Wolfe, Europa i ludy bez historii, tłum. W. Usakiewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2009, tam. r. 5, Iberyjczycy w Ameryce, s. 152-181,

T. Asad (red.), Anthropology and the Colonial Encounter, Ithaca Press, London 1973, tam tenże, Introduction, s. 9-19 oraż tenże, Two European Images of Non-European Rule, s. 103-118,

Jean-Pierre Olivier de Sardan, Okultyzm i etnograficzne “ja”. Magia czyli uegzotyczniona nadzwyczajność od Durkheima po antropologię postmodernistyczną, tłum. A Szczepankiewicz (w:) Amerykańska antropologia postmodernistyczna, s. 247-267,

Horace Miner, Rytuały cielesne wśród Nacirema, tłum. A Szczepankiewicz (w:) Amerykańska antropologia postmodernistyczna, ss. 31-37.

4. Rasizm i teorie supremacji:

Ryszard Kapuściński, Będziemy pławić konie we krwi (w:) Tenże, A gdyby cała Afryka, Czytelnik, Warszawa 1971, ss. 118-200,

5. Lokalność i globalność:

Kazimierz Krzysztofek, Tendencje globalnej dyfuzji kultury u progu XXI wieku, (w:) Andrzej Tyszka (red.), Róża wiatrów Europy. O środkowoeuropejskiej tożsamości kulturowej, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999, ss. 52-74,

Jonathan Friedman, Konflikty rdzenne a dyskretny urok burżuazji, tłum. Mariusz Turowski, [tekst w wersji elektronicznej],

Saskia Sassen, Globalizacja. Esej o nowej mobilności ludzi i pieniędzy, tłum. J. Tagnerowicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008, tam rozdział 9, Przestrzeń elektroniczna a władza, s. 163-179.

6. Uniwersalizm i relatywizm w świecie postkolonialnym:

Jean Baudrillard, Przemoc i globalizacja, tłum. Jan Sowa, "Ha!art", nr 15 2003,

Vivek Chibber, Postcolonial Critique and Specter of Capital, Verso, London 2011, tam rozdział The (Non)problem of Historicism, s. 209-242.

7. Globalizacja a nowoczesność. Część 1 - od modernizacji do de-modernizacji. Logiki globalnych przepływów:

D. Lerner, Passing of Traditional Society. Modernizing the Middle East, The Free Press, New York 1958, tam r. 2, Modernizing Styles of Life: A Theory, s. 43-75.

J. Comaroff, J. Comaroff, Theory From the South: Or, How Euro-America is Evolving Toward Africa,Paradigm Publishers, Boulder 2012, tam r. 1, Theory from the South, s. 1-50.

8. Globalizacja a nowoczesność. Część 2 – tożsamość i różnica w nowoczesnym świecie:

Shmuel Eisenstadt, Multiple Modernities, “Daedalus“, 129, Winter 2000, s. 1-29.

Vivek Chibber, Rescuing class from cultural turn, “Catalyst”, Vol 1, No 1, Spring 2017, s. 27-58.

9. Dylematy wielokulturowości

Walter Benn Michaels, Let Them Eat Diversity, „Jacobin”, 1 Jan 2011, https://jacobinmag.com/2011/01/let-them-eat-diversity,

Cedric Johnson, The Panthers Can’t Save Us Now, “Catalyst”, Vol 1, No 1, Spring 2017, s. 57-87.

10. Teoria postkolonialna. Część 1 – radykalne początki: James, Fanon.

C.L.R. James, The Black Jacobins: Toussaint L'Ouverture and the San Domingo Revolution, Vintage Books, New York 1989, tam: R. 1, The Property, R. 2, The Owners, R. 3, Parliament and Property, s. 16-84,

Susan Buck-Morss, Hegel, Haiti i historia uniwersalna, tłum. K. Bojarska, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2014, tam. cz. 2, Historia uniwersalna, s. 80-156.

11. Teoria postkolonialna. Część 2 – zwrot poststrukturalny i jego krytyki

Homi Bhabha, Mimikra i ludzie. O dwuznaczności dyskursu kolonialnego, tłum. D. Dobrogoscz, „Literatura na świecie”, nr 01-02/2008 (438-439), s. s. 184-195,

Gayatri Chakravorty Spivak, Czy podporządkowani inni mogą przemówić?, tłum. E. Majewska, „Krytyka Polityczna” 2011, nr 24–25,

Vivek Chibber, Postcolonial Theory and the Specter of Capital, Verso, London 2013, tam: r. 1, Postcolonial Theory and Subaltern Studies, s. 1-27.

12. Rzeczpospolita (post)kolonialna. Część 1 – historia:

Bogdan Huk, Ukraina, polskie jądro ciemności, Stowarzyszenie Ukraińskie Dziedzictwo, Przemyśl 2013, tam r. 1 Zarys krajobrazu, s. 19-65.

13. Rzeczpospolita (post)kolonialna. Część 2 – współczesność:

J. Sowa, Fantomowe ciało króla, Universitas, Kraków 2012, pozostałe rozdziały (poza wskazanymi w literaturze obowiązkowej).

14. Rzeczpospolita (post)kolonialna. Część 3 - resentyment i tożsamość w polskiej teorii postkolonialnej:

Ewa Thompson, Sarmatism, or the Secrets of Polish Essentialism, (w:) P. Czapliński, J. Niżyńska, T. Trojanowska (red.), Being Poland: A New History of Polish Literature and Culture Since 1918, University of Toronto Press, Toronto 2018, s. 3-29,

Claudia Snochowska-Gonzalez, Czy jesteśmy postkolonialni. O pewnym wrogim przejęciu, (w:) Joanna Tokarska-Bakir (red.), PL: tożsamość wyobrażona, Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2013, s. 258-277,

Stanley Bill, Seeking the Authentic – Polish Culture and the Nature of Postcolonial theory, https://nonsite.org/article/seeking-the-authentic-polish-culture-and-the-nature-of-postcolonial-theory.

15.  Religia i duchowość w płynnym świecie globalnych przepływów:

brak.

Learning outcomes
SkillsKnowledgeSocial competences

K_U03 analizować, interpretować na zaawansowanym poziomie fenomeny artystyczne i kulturowe na tle procesów historycznych, na podstawie dopasowanej do zagadnień współczesności i nowoczesności wiedzy z zakresu historii i teorii sztuki oraz teorii kultury, a także wiedzy z wybranych nauk społecznych, stosując oryginalne, nowatorskie podejścia i osiągnięcia tych nauk;
K_U06 sprawnie poruszać się po rozległych zasobach wiedzy wybranych nauk humanistycznych i społecznych – przypisanych specjalizacji kultura miejsca i problematyce sztuki najnowszej – samodzielnie systematyzować, selekcjonować, syntetyzować wiedzę na poziomie zaawansowanym,
K_U07 stosować na zaawansowanym poziomie aparat werbalny i pojęciowy wybranych, pozostających w relacji z historią sztyki, nauk humanistycznych i społecznych.
K_U09 swobodnie posługując się zsyntetyzowaną, rozszerzoną wiedzą z wybranych nauk humanistycznych i społecznych sprawnie wnioskować, na zaawansowanym poziomie analizować zagadnienia; zajmować wobec nich własne stanowisko, znajdując się w nietypowych sytuacjach profesjonalnych i odmiennych sytuacjach kulturowych.

K_W07 powiązania historii sztuki z innymi dyscyplinami humanistycznymi oraz społecznymi pozwalające mu na interdyscyplinarny i wielodyscyplinowy ogląd zagadnień zawodowych;
K_W08 zagadnienia humanistyki i nauk społecznych związane z problematyką specjalizacji kultura miejsca oraz sztuki najnowszej;
K_W11 w stopniu zaawansowanym literaturę wybranych dyscyplin humanistycznych przede wszystkim z zakresu historii i teorii sztuki, teorii kultury oraz filozofii;
K_W15 w pogłębionym stopniu mechanizmy infrastrukturalne sztuki i kultury, w tym ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o rzeczywistości kulturalnej, instytucjach kultury, instytucjach sztuki i innych, w których znajduje się miejsce na projekty kulturalne i artystyczne.

K_K02 podejmowania działań zmierzających do zachowania dziedzictwa kulturowego i artystycznego dla przyszłych pokoleń, co ma potwierdzenie w rozszerzonej argumentacji;
K_K03 do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, których zakres jest rozszerzony;
K_K07 do rozwiązywania problemów pojawiających się przy organizowaniu życia społeczno-kulturalnego, uwzględniając jego dynamikę i w odniesieniu do pionierskich zadań, jakie stawia sobie powyższy kierunek;
K_K09 do uczestnictwa w życiu społecznym, w społeczeństwie demokratycznym, a także do kreatywnego uczestnictwa w kulturze – ma w wysokim stopniu rozbudowaną świadomość wspólnego dobra oraz odpowiedzialności.

Description of the requirements for the studio, workshop or teaching aids (en)-brak-
The weekly number of hours of classes or lectures, the number of ECTS points assigned to the subject and information on the form and completion of the subject are included in the study program and Course Cataloque (information is displayed in Akademus system)


(en)Lista studiów

(en)studia status (en)czas[h] ECTS (en)forma pass
History of Art / Culture of place s.1 (en)o 30 2 exercise 30h
exercise [pass with grade]


(en)Semestr 2019/20-WS (en)(Z-zimowy,L-letni)
(en)Kod kursu: #38.8223