wykład

zdane egazminy z historii sztuki po I i po II roku studiów

1. Wprowadzenie w zagadnienia sztuki późnego baroku, rokoka i neoklasycyzmu. „Klasycyzm”, „akademia” – terminologia. Geneza nowoczesnej akademii w kontekście polityki Ludwika XIV. Zjawisko pluralizmu estetycznego w XVIII wieku

2. Sztuka europejska przełomu XVII i XVIII w. Monumentalizm i fantazja. Rola barokowego Rzym dla sztuki europejskiej XVIII wieku. Sztuka późnego baroku we Włoszech – architektura, malarstwo, rzeźba (Rzym, Neapol, Turyn). Przemiany tradycji Berniniego i Borrominiego. Późny barok w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej. Przemiany w sztuce angielskiej. Architektura od Ch. Wrena do poł. XVIII w. Neopalladianizm w Wielkiej Brytanii. Ogród angielski i pojęcie malowniczości.

3. Kultura rokokowa – między duchowością, sentymentalizmem a racjonalizmem Oświecenia. Antoine Watteau i przemiany malarstwa francuskiego i ich wpływ na sztukę europejską. Między obserwacją a fantazją – przyjemność estetyczna jako nowy paradygmat kultury. Przemiana roli kobiety, uczuć i rodziny w kulturze francuskiej i angielskiej XVIII w. Salony literackie i ich wpływ na kulturę europejską XVIII w. Kobiety-artystki. Metropolie sztuki XVIII w.: Rzym, Wenecja, Drezno. Akademie i akademizmy w XVIII w.

4. Sztuka w Polsce czasów saskich. Późny barok i rokoko w Rzeczypospolitej XVIII w. Sztuka na usługach dworu królewskiego i magnaterii (malarstwo, rzeźba, architektura, rzemiosło artystyczne). Sztuka polska czy sztuka w Polsce? – artyści i mecenasi wobec przemian w sztuce w Europie Zachodniej.  Rokokowa rzeźba warszawska i lwowska.

5. Sztuki plastyczne i filozofowie. Wystawy sztuki w XVIII w. Początki naukowej historii sztuki, muzealnictwa i krytyki artystycznej. Odkrycie Pompejów, Herkulanum i miast Wielkiej Grecji. Grand Tour jako kulturowy fenomen. Spór Mengs-Piranesi. Rzym – kuźnia neoklasycystów. Różne oblicza fascynacji antykiem w połowie XVIII wieku. Neoklasycyzm w Anglii  i Francji do 1789.

6. Sztuka a reformy polityczne Stanisława Augusta. Projekty i realizacje Stanisława Augusta (Zamek Królewski, Łazienki). Rozwój edukacji artystycznej w Warszawie w czasach Stanisława Augusta. Kolekcje i muzea. Neoklasycyzm w Polsce poza mecenatem królewskim. Spóźnione Oświecenie i przebudzenie narodowe: przemiany w polskiej kulturze artystycznej przełomu XVIII i XIX w.

7. Sztuka między Oświeceniem a wczesnym romantyzmem. Rozkwit malarstwa angielskiego: Hogarth, Gainsborough, Reynolds. Brytyjska karykatura XVIII i XIX w. – oświeceniowa próba naprawiania społeczeństwa. Oświecenie romantyczne w Anglii – Füssli i Blake. Rewolucja Francuska a sztuki plastyczne. Nowa ikonografia w okresie Rewolucji. Jacques Louis David – malarz i polityk. Przemiany w rzeźbie: Antonio Canova. Sztuka czasów napoleońskich (empire).

8. Od romantyzmu do modernizmu: wprowadzenie do sztuki XIX w. Wielość nurtów sztuki XIX stulecia. Przemiany polityczne, społeczne i mentalnościowe. Sztuka realistyczna i „realizm”; sztuka akademicka i „akademizm” XIX w. – kwestie terminologiczne.

9. Między Oświeceniem a romantyzmem (1). Francisco Goya – artysta przełomu epok: malarstwo i grafika; przemiany ikonograficzne, ideowe; krytyka polityczna i społeczna. Stendhal i pojęcie romantyzmu. Gericault i postawa romantyczna. Ingres i Delacroix – dwie wizje malarstwa. Berthel Thorvaldsen – między neoklasycyzmem a romantyzmem.

10. Między Oświeceniem a romantyzmem (2). Pejzaż w romantycznym malarstwie niemieckim i angielskim 1 poł. XIX w. Sztuka a religia w okresie romantyzmu. Podłoże ideowe i problem neostylów w architekturze i rzeźbie 1. poł. XIX w. V. Hugo, E. Viollet-le-Duc i początki nowoczesnej konserwacji. Akademizm w malarstwie XIX w. Dagerotyp i fotografia.

11. Sztuka polskiego romantyzmu. Sztuka w Królestwie Polskim 1815-1831. Urbanistyka i architektura Warszawy. Dwie wizje malarstwa romantycznego: Stattler i Michałowski. Sztuka po powstaniu styczniowym. Kwiatkowski. Polski realizm (grupa Marcina Olszyńskiego).

12. Realizm w sztukach plastycznych po 1850. Gustave Courbet – twórczość i sylwetka artysty. Millet i barbizończycy. Honoré Daumier – karykatura polityczna i społeczna. Europejskie formy realizmu i ich polityczno-społeczne implikacje.

13. Sztuka i przemysł. Wystawy Światowe w jako wyraz XIX-wiecznej globalizacji (Londyn, Paryż). Malarstwo prerafaelitów. Arts & Crafts Movement. Impresjonizm jako forma sztuki realistycznej. Odkrycie sztuki japońskiej i jej wpływ na sztukę europejską 2 poł. XIX w.

14. Sztuka na ziemiach polskich XIX w. Sztuka polska po powstaniu styczniowym. Debata o sztuce narodowej (Sztuka polska Juliana Klaczki i reperkusje). Polacy na akademiach europejskich. Historiozofia Jana Matejki i nobilitacja malarstwa. Polski akademizm. Realizm monachijski.

15. Sztuka końca XIX w. Postimpresjonizm we Francji. Symbolizm europejski. Sztuka zaangażowana społecznie. Gauguin i nabiści. Artyści Młodej Polski.

prace pisemne (dopuszczenie do egzaminu); egzamin

złożenie w wyznaczonych terminach trzech prac pisemnych (tematy do wyboru i szczegółowe terminy w "Opisie wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych")

Złożenie wszystkich prac w wyznaczonych terminach jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu.

Zdany egzamin z materiału objętego programem (kolokwium pisemne obejmujące sprawdzian wizualny, test faktograficzny i terminologiczny odbywające się na przedostatnich zajęciach) oraz egzamin ustny.

Sztuka świata, praca zbiorowa, t. VII, VIII, IX (wybrane rozdziały dotyczące tematów poruszanych na zajęciach) Warszawa 1994

Sztuka polska, praca zbiorowa, t. V. (Późny barok, rokoko i klasycyzm), Warszawa 2015

T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej, Warszawa 1998 (s. 200-400)

H. Honour, Neoklasycyzm, Warszawa 1972

L. Nochlin, Realizm, Warszawa 1974

M. Poprzęcka, Akademizm, Warszawa 1980 (i późn. wydania)

Z. Kępiński, Impresjoniści, Warszawa (różne wydania)

Z. Kępiński, Impresjonizm polski, Warszawa 1961

M. Karpowicz, Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1986

S. Kozakiewicz, Malarstwo polskie. Oświecenie. Klasycyzm. Romantyzm, Warszawa 1976

Z. Michalczyk, W lustrzanym odbiciu. Grafika europejska a malarstwo polskie w czasach nowożytnych (ze szczególnym uwzględnieniem późnego baroku), Warszawa 2017

S. Lorentz, A. Rottermund, Klasycyzm w Polsce, Warszawa 1984 (wyd. 2: 1990).

A. Bernatowicz, Malarze w Warszawie Stanisława Augusta. Status-aspiracje-twórczość, Warszawa 2016

K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005

A. Kotula, W. Krakowski, Rzeźba XIX wieku, Kraków 1980

A. Ryszkiewicz, Malarstwo polskie: romantyzm, historyzm, realizm, Warszawa 1989

S. Bietoletti, Klasycyzm i romantyzm 1770-1840, Warszawa 2006

J. Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003

M. Poprzęcka, Pochwała malarstwa. Studia z teorii i historii sztuki, Gdańsk 2000

F. Clodion, Encyklopedia romantyzmu, Warszawa 1992

J. Rewald, Historia impresjonizmu, Warszawa 1985

Od Moneta do Gauguina, kat. wyst. MNW, Warszawa 2001

Joanna Sosnowska, Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Warszawa 2003 (rozdziały dotyczące O. Boznańskiej i Z. Stankiewiczówny)

W. Juszczak, Witold Wojtkiewicz i nowa sztuka, Warszawa 1965 (i późn. wyd.)

Koniec Wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890-1914, red. Ł. Kossowski; kat. wyst. MNW, Warszawa 1996