wykład

zdane egazminy z historii sztuki po I i po II roku studiów

złożenie w wyznaczonych terminach trzech prac pisemnych (tematy do wyboru i szczegółowe terminy w "Opisie wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych")

Złożenie wszystkich prac w wyznaczonych terminach jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu.

Zdany egzamin z materiału objętego programem (kolokwium pisemne obejmujące sprawdzian wizualny, test faktograficzny i terminologiczny odbywające się na przedostatnich zajęciach) oraz egzamin ustny.

prace pisemne (dopuszczenie do egzaminu); egzamin

1. Wprowadzenie w zagadnienia sztuki późnego baroku, rokoka i neoklasycyzmu. „Klasycyzm”, „akademia” – terminologia. Geneza nowoczesnej akademii w kontekście polityki Ludwika XIV. Zjawisko pluralizmu estetycznego w XVIII wieku

2. Sztuka europejska przełomu XVII i XVIII w. Monumentalizm i fantazja. Rola barokowego Rzym dla sztuki europejskiej XVIII wieku. Sztuka późnego baroku we Włoszech – architektura, malarstwo, rzeźba (Rzym, Neapol, Turyn). Przemiany tradycji Berniniego i Borrominiego. Późny barok w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej. Przemiany w sztuce angielskiej. Architektura od Ch. Wrena do poł. XVIII w. Neopalladianizm w Wielkiej Brytanii. Ogród angielski i pojęcie malowniczości.

3. Kultura rokokowa – między duchowością, sentymentalizmem a racjonalizmem Oświecenia. Antoine Watteau i przemiany malarstwa francuskiego i ich wpływ na sztukę europejską. Między obserwacją a fantazją – przyjemność estetyczna jako nowy paradygmat kultury. Przemiana roli kobiety, uczuć i rodziny w kulturze francuskiej i angielskiej XVIII w. Salony literackie i ich wpływ na kulturę europejską XVIII w. Kobiety-artystki. Metropolie sztuki XVIII w.: Rzym, Wenecja, Drezno. Akademie i akademizmy w XVIII w.

4. Sztuka w Polsce czasów saskich. Późny barok i rokoko w Rzeczypospolitej XVIII w. Sztuka na usługach dworu królewskiego i magnaterii (malarstwo, rzeźba, architektura, rzemiosło artystyczne). Sztuka polska czy sztuka w Polsce? – artyści i mecenasi wobec przemian w sztuce w Europie Zachodniej.  Rokokowa rzeźba warszawska i lwowska.

5. Sztuki plastyczne i filozofowie. Wystawy sztuki w XVIII w. Początki naukowej historii sztuki, muzealnictwa i krytyki artystycznej. Odkrycie Pompejów, Herkulanum i miast Wielkiej Grecji. Grand Tour jako kulturowy fenomen. Spór Mengs-Piranesi. Rzym – kuźnia neoklasycystów. Różne oblicza fascynacji antykiem w połowie XVIII wieku. Neoklasycyzm w Anglii  i Francji do 1789.

6. Sztuka a reformy polityczne Stanisława Augusta. Projekty i realizacje Stanisława Augusta (Zamek Królewski, Łazienki). Rozwój edukacji artystycznej w Warszawie w czasach Stanisława Augusta. Kolekcje i muzea. Neoklasycyzm w Polsce poza mecenatem królewskim. Spóźnione Oświecenie i przebudzenie narodowe: przemiany w polskiej kulturze artystycznej przełomu XVIII i XIX w.

7. Sztuka między Oświeceniem a wczesnym romantyzmem. Rozkwit malarstwa angielskiego: Hogarth, Gainsborough, Reynolds. Brytyjska karykatura XVIII i XIX w. – oświeceniowa próba naprawiania społeczeństwa. Oświecenie romantyczne w Anglii – Füssli i Blake. Rewolucja Francuska a sztuki plastyczne. Nowa ikonografia w okresie Rewolucji. Jacques Louis David – malarz i polityk. Przemiany w rzeźbie: Antonio Canova. Sztuka czasów napoleońskich (empire).

8. Od romantyzmu do modernizmu: wprowadzenie do sztuki XIX w. Wielość nurtów sztuki XIX stulecia. Przemiany polityczne, społeczne i mentalnościowe. Sztuka realistyczna i „realizm”; sztuka akademicka i „akademizm” XIX w. – kwestie terminologiczne.

9. Między Oświeceniem a romantyzmem (1). Francisco Goya – artysta przełomu epok: malarstwo i grafika; przemiany ikonograficzne, ideowe; krytyka polityczna i społeczna. Stendhal i pojęcie romantyzmu. Gericault i postawa romantyczna. Ingres i Delacroix – dwie wizje malarstwa. Berthel Thorvaldsen – między neoklasycyzmem a romantyzmem.

10. Między Oświeceniem a romantyzmem (2). Pejzaż w romantycznym malarstwie niemieckim i angielskim 1 poł. XIX w. Sztuka a religia w okresie romantyzmu. Podłoże ideowe i problem neostylów w architekturze i rzeźbie 1. poł. XIX w. V. Hugo, E. Viollet-le-Duc i początki nowoczesnej konserwacji. Akademizm w malarstwie XIX w. Dagerotyp i fotografia.

11. Sztuka polskiego romantyzmu. Sztuka w Królestwie Polskim 1815-1831. Urbanistyka i architektura Warszawy. Dwie wizje malarstwa romantycznego: Stattler i Michałowski. Sztuka po powstaniu styczniowym. Kwiatkowski. Polski realizm (grupa Marcina Olszyńskiego).

12. Realizm w sztukach plastycznych po 1850. Gustave Courbet – twórczość i sylwetka artysty. Millet i barbizończycy. Honoré Daumier – karykatura polityczna i społeczna. Europejskie formy realizmu i ich polityczno-społeczne implikacje.

13. Sztuka i przemysł. Wystawy Światowe w jako wyraz XIX-wiecznej globalizacji (Londyn, Paryż). Malarstwo prerafaelitów. Arts & Crafts Movement. Impresjonizm jako forma sztuki realistycznej. Odkrycie sztuki japońskiej i jej wpływ na sztukę europejską 2 poł. XIX w.

14. Sztuka na ziemiach polskich XIX w. Sztuka polska po powstaniu styczniowym. Debata o sztuce narodowej (Sztuka polska Juliana Klaczki i reperkusje). Polacy na akademiach europejskich. Historiozofia Jana Matejki i nobilitacja malarstwa. Polski akademizm. Realizm monachijski.

15. Sztuka końca XIX w. Postimpresjonizm we Francji. Symbolizm europejski. Sztuka zaangażowana społecznie. Gauguin i nabiści. Artyści Młodej Polski.

Sztuka świata, praca zbiorowa, t. VII, VIII, IX (wybrane rozdziały dotyczące tematów poruszanych na zajęciach) Warszawa 1994

Sztuka polska, praca zbiorowa, t. V. (Późny barok, rokoko i klasycyzm), Warszawa 2015

T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej, Warszawa 1998 (s. 200-400)

H. Honour, Neoklasycyzm, Warszawa 1972

L. Nochlin, Realizm, Warszawa 1974

M. Poprzęcka, Akademizm, Warszawa 1980 (i późn. wydania)

Z. Kępiński, Impresjoniści, Warszawa (różne wydania)

Z. Kępiński, Impresjonizm polski, Warszawa 1961

M. Karpowicz, Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1986

S. Kozakiewicz, Malarstwo polskie. Oświecenie. Klasycyzm. Romantyzm, Warszawa 1976

Z. Michalczyk, W lustrzanym odbiciu. Grafika europejska a malarstwo polskie w czasach nowożytnych (ze szczególnym uwzględnieniem późnego baroku), Warszawa 2017

S. Lorentz, A. Rottermund, Klasycyzm w Polsce, Warszawa 1984 (wyd. 2: 1990).

A. Bernatowicz, Malarze w Warszawie Stanisława Augusta. Status-aspiracje-twórczość, Warszawa 2016

K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005

A. Kotula, W. Krakowski, Rzeźba XIX wieku, Kraków 1980

A. Ryszkiewicz, Malarstwo polskie: romantyzm, historyzm, realizm, Warszawa 1989

S. Bietoletti, Klasycyzm i romantyzm 1770-1840, Warszawa 2006

J. Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003

M. Poprzęcka, Pochwała malarstwa. Studia z teorii i historii sztuki, Gdańsk 2000

F. Clodion, Encyklopedia romantyzmu, Warszawa 1992

J. Rewald, Historia impresjonizmu, Warszawa 1985

Od Moneta do Gauguina, kat. wyst. MNW, Warszawa 2001

Joanna Sosnowska, Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Warszawa 2003 (rozdziały dotyczące O. Boznańskiej i Z. Stankiewiczówny)

W. Juszczak, Witold Wojtkiewicz i nowa sztuka, Warszawa 1965 (i późn. wyd.)

Koniec Wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890-1914, red. Ł. Kossowski; kat. wyst. MNW, Warszawa 1996

1. zaliczenie kolokwium pisemnego (odbywa się na przedostatnim wykładzie w semestrze; sprawdzian wizualny, test faktograficzny i terminologiczny);

2. oddanie trzech prac pisemnych na wskazane tematy (do wyboru spośród dziewięciu; objętość 1000-1200 znaków każda) we wskazanych terminach.

Należy wybrać dwa tematy z XVIII w. i jeden z XIX w. lub na odwrót.

3. Zdany egzamin z materiału objętego programem.

Sztuka XVIII wieku

1. Czym, wg Jeana Starobinskiego, dla artystów XVIII wieku była natura i co oznaczało jej naśladowanie?

J. Starobinsky, Wynalezienie wolności, tłum. M. Ochab, Gdańsk 2006, s. 121-151

2. Jak Ewa Lajer-Burchardt wyjaśnia nowoczesność osiemnastowiecznego malarstwa francuskiego. Proszę podać dwa argumenty potwierdzające tezę nowoczesności tej sztuki

E. Lajer-Burchardt, Kwestia nowoczesności: przypadek Bouchera, [w] Le siècle francais…, kat. wyst., MNW, Warszawa 2009, s. 122-142

3. Jak wyglądała walka z dawnym reżimem we Francji w czasie Rewolucji na przykładzie wandalizmu wymierzonego w sztukę sakralną? Jakie były przyczyny i sposoby niszczenia dzieł sztuki w miejscach związanych z religią katolicką?

Francois Souchal, Wandalizm Rewolucji, tłum. P. Migasiewicz, Warszawa 2016, s. 33-48

4. W jaki sposób, wg Agnieszki Rosales Rodriguez, obrazy Elisabeth Vigee-Le Brun  polemizowały z opiniami współczesnych filozofów na temat artystek-malarek?

Agnieszka Rosales-Rodriguez, Macierzyństwo i dzieci w obrazach Élisabeth Vigée Le Brun a nowoczesne ideały wychowania, [w:] Materiały pokonferencyjne "Élisabeth Vigée Le Brun i jej czasy. Kobieta – artystka – Europejka", Nieborów 2017

http://www.nieborow.art.pl/publikacje/

Sztuka XIX wieku

1. Na czym, wg W. Suchockiego, polega fenomen obrazu Somosierra Piotra Michałowskiego?

W. Suchocki, „Somosierra” Michałowskiego, „Artium Quaestiones”, nr V 1991, s. 61-83 (pdf: https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/9593)

2. W jaki sposób, wg Marii Poprzęckiej, E. Manet zrywał z tradycją malując Śniadanie na trawie? Czy jest to dzieło antyakademickie?

M. Poprzęcka, Sztuka i zasady. „Śniadanie na trawie” E. Maneta w świetle akademickich reguł, [w:] Akademizm w XIX wieku, kat. wyst., oprac. Iwona Danielewicz, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1998, s. 23-33

3. Z jakimi przeszkodami natury prawnej/obyczajowej/mentalnościowej zderzały się, wg J. Sosnowskiej, młode artystki w drugiej połowie XIX w.?

Joanna Sosnowska, Zwyczajna kobieta [w:] taż, Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Warszawa 2003, s. 19-56

4. Jak W. Juszczak uzasadnia określenia Jana Stanisławskiego mianem symbolisty?

Wiesław Juszczak, O symbolizmie w twórczości Jana Stanisławskiego, [w:] tenże, Wędrówka do źródeł, s. 417-426

5. Jak Michael Fried odczytuje stosunek do malowania Gustave’a Courbeta ujawniony w jego obrazach?

Michael Fried, Zdobycz” Gustava Courbeta (z ekskursem na temat „Śmierci jelenia”), „Artium Quaestiones” 2015, s. 196-218

(https://pressto.amu.edu.pl/index.php/aq/issue/view/1124)

Terminy oddania prac:

Termin oddania pierwszej pracy: 23 października 2019

Termin oddania drugiej pracy: 13 listopada 2019

Termin oddania trzeciej pracy: 11 grudnia 2019