(en)Katalog ECTS

History of art III

(en)Pedagog: dr Paweł Ignaczak

(en)Pole (en)Opis
Course type (en)-brak-
Didactic methods

wykład

Language of lecture polski;
Prerequisites

zdane egazminy z historii sztuki po I i po II roku studiów

Final requirements

semestr zimowy: złożenie w wyznaczonych terminach trzech prac pisemnych (tematy do wyboru i szczegółowe terminy w "Opisie wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych")

Złożenie wszystkich prac w wyznaczonych terminach jest warunkiem dopuszczenia do kolokwium.

zaliczenie kolokwium pisemnego (odbywa się na przedostatnim wykładzie w semestrze; sprawdzian wizualny, test faktograficzny i terminologiczny)

 

semestr letni: złożenie w wyznaczonych terminach trzech prac pisemnych (tematy do wyboru i szczegółowe terminy w "Opisie wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych")

Złożenie wszystkich prac w wyznaczonych terminach jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu.

Zdany egzamin z materiału objętego programem (kolokwium pisemne obejmujące sprawdzian wizualny, test faktograficzny i terminologiczny odbywające się na przedostatnich zajęciach) oraz egzamin ustny.

The form of passing the course (assesment methods and criteria)

semestr zimowy: prace pisemne (zaliczenie semestru)

semestr letni: prace pisemne (dopuszczenie do egzaminu); egzamin

Teaching goals (program content, subject description)

1. Wprowadzenie w zagadnienia sztuki XVIII wieku. Czym jest wiek XVIII? Pluralizm estetyczny czy pluralizm światopoglądowy? Jedność kultury europejskiej a partykularyzmy. Globalna dyskusja czy hegemonia filozofów? Przesunięcie centrum artystycznego z Rzymu do Paryża – przyczyny i skutki. Narodziny nowoczesnej akademii jako element polityki Ludwika XIV. „Starożytnicy” wobec „Nowożytników”. Rola sztuki epoki Ludwika XIV w kulturze artystycznej Europy XVIII i XIX stulecia. „Klasycyzm”, „akademia” – terminologia.

2. Sztuka europejska przełomu XVII i XVIII w. Monumentalizm i fantazja. Rola barokowego Rzym dla sztuki europejskiej XVIII wieku. Sztuka późnego baroku we Włoszech – architektura, malarstwo, rzeźba (Rzym, Neapol, Turyn). Przemiany tradycji Berniniego i Borrominiego. Późny barok w Europie Środkowej i Środkowo-Wschodniej. Praga i Wiedeń jako centra sztuki regionu. Rezydencje świeckie i klasztory jako wyraz ambicji politycznych i kulturalnych. Sztuka późnego baroku w Czechach i na Śląsku.

3. Narodziny sztuki angielskiej. Architektura od Ch. Wrena do poł. XVIII w. Założenia urbanistyczne i rezydencjonalne. Rozkwit malarstwa angielskiego: Hogarth, Gainsborough, Reynolds. Neopalladianizm. Ogród angielski i pojęcie malowniczości.

4. Kultura XVIII wieku – uczuciowa powierzchowność, oświeceniowy racjonalizm czy i religijna duchowość? Sztuka Grand Siecle’u – patos i monumentalizm. Antoine Watteau i przemiany malarstwa francuskiego. Zadowolenie estetyczne jako nowy paradygmat kultury. Sztuka religijna w 1. połowie XVIII wieku. Przemiana roli kobiety, uczuć, rodziny w kulturze francuskiej XVIII w. Salony literackie i ich wpływ na kulturę europejską XVIII w. Kobiety-artystki.

5. Akademie sztuki w XVIII w. Akademia i akademizm - pojęcia.Różne oblicza „akademizmu”:Rzym, Wenecja, Paryż, Londyn, Drezno. Realizm i fantazja – główne nurty ikonograficzne i przemiany formalne w malarstwie 1. poł. XVIII w. Sztuka a rynek – nowe relacje wczesnokapitalistycznego społeczeństwa

6. Sztuka w Polsce czasów saskich. Późny barok oraz rokoko w Rzeczypospolitej XVIII w. Rzym, Praga, Paryż, Drezno – źródła inspiracji. Sztuka na usługach dworu królewskiego i magnaterii (malarstwo, rzeźba, architektura, rzemiosło artystyczne). Sztuka polska czy sztuka w Polsce – kwestia źródeł ikonograficznych i formalnych dzieł sztuki? Rzeźba w saskiej Warszawie. „Rokokowa rzeźba lwowska”. Późnobarokowa architektura Wielkiego Księstwa Litewskiego.

7. Wykład in situ: kośc. Św. Krzyża, kośc. ss. Wizytek, kośc. seminaryjny (d. karmelitów) przy Krakowskim Przedmieściu oraz zbór ewangelicki Zuga; zagadnienie Osi Saskiej. Wybrane problemy urbanistyki, architektury i sztuki XVIII w. na przykładach warszawskich zabytków .

8. Sztuki plastyczne wobec instytucji i teorii. Albumy galeryjne. Wystawy sztuki w XVIII w. Akademickie regulacje a praktyka artystyczna. Początki naukowej historii sztuki, muzealnictwa i krytyki artystycznej. Przemiany kolekcjonerstwa i rola amateur. Grafika profesjonalna i grafika amatorów. Grand Tour jako kulturowy fenomen. Spór Winckelmann-Piranesi.

9. Antyk w XVIII wieku. Klasycyzm i neoklasycyzm – terminologia i problemy. Odkrycie Pompejów, Herkulanum oraz miast Wielkiej Grecji. Neoklasycyzm - dekoracja czy sposób życia? Rzym jako kuźnia neoklasycyzmu. Sztuka czasów Ludwika XVI – odrodzenie wieku Ludwika Wielkiego? Neoklasycyzm w Anglii, Szkocji, krajach niemieckich, Stanach Zjednoczonych. Przemiany treściowe i formalne w malarstwie francuskim do 1789 r.

10. Sztuka w Rzeczpospolitej jako narzędzie i wyraz reform politycznych. Rosyjski przykład (sztuka za Piotra I i Elżbiety). Polska czasów Stanisława Augusta. Projekty i realizacje Stanisława Augusta (ideologia reformatorska przebudowy Zamku Królewskiego, Łazienek). Edukacja artystyczna w Warszawie w czasach Stanisława Augusta – wokół Malarni. Kolekcje i muzea na ziemiach polskich.

11. Sztuka brytyjska czasów rewolucji przemysłowej: między Oświeceniem a wczesnym romantyzmem. William Hogarth i brytyjska karykatura XVIII i XIX w. – oświeceniowa próba naprawiania społeczeństwa. Oświecenie romantyczne w Anglii – Wright of Derby, Füssli i Blake.

12. Rewolucja Francuska a sztuki plastyczne. Sztuka wobec państwa i narodu za czasów Ludwika XVI. Jacques Louis David – malarz i polityk. Nowa ikonografia w malarstwie okresu Rewolucji. Sztuka czasów napoleońskich. Sztuka w służbie państwa. Sztuka empire’u. Przemiany w rzeźbie: Antonio Canova.

13. Francisco Goya – artysta późnego baroku, rokoka i romantyzmu. Malarstwo i grafika. Przemiany ikonograficzne, ideowe. Krytyka polityczna i społeczna.

14. Przebudzenie narodowe w Polsce. Przemiany pojęcia narodu w Rzeczpospolitej ostatnich dekad XVIII w. Reakcje na przemiany Sejmu Wielkiego. Sztuka jako wyraz tendencji demokratyzujących. Wobec zagrożenia narodowego.

15. Między Oświeceniem a romantyzmem – zespół pałacowo-ogrodowy Łazienki jako dzieło sztuki stanisławowskiej. Wykład in situ.

16. Od romantyzmu do modernizmu: wprowadzenie do sztuki XIX w. Złożony wiek XIX. Wielość nurtów. Sztuka europejska i sztuka polska. Przemiany polityczne, społeczne i mentalnościowe. Sztuka wobec tradycji i nowoczesności. Sztuka realistyczna i „realizm”; sztuka akademicka i „akademizm” – kwestie terminologiczne

17. Artysta w epoce romantyzmu. Stendhal i pojęcie romantyzmu. Berthel Thorvaldsen – między neoklasycyzmem a romantyzmem. Gericault i postawa romantyczna. Ingres i Delacroix – dwie wizje malarstwa. Artysta oficjalny czy artysta buntownik? Rozwój francuskiej krytyki artystycznej 1. połowy XIX w. Dagerotyp i fotografia.

18. Odkrycie natury. Powrót religii. Wizja przyrody Humboldta. Pejzaż w romantycznym malarstwie niemieckim, angielskim i francuskim 1 poł. XIX w. Sztuka a religia w okresie romantyzmu.

19. Odkrycie historii. Historyzm w architekturze. Podłoże ideowe i problem neostylów w architekturze i rzeźbie 1. poł. XIX w. V. Hugo, E. Viollet-le-Duc i początki nowoczesnej konserwacji. Akademizm w malarstwie i rzeźbie XIX w.

20. Neoklasycyzm w Polsce w XIX w. Drugie Oświecenie?: przemiany w polskiej kulturze artystycznej początku XIX w. Migracje artystyczneSztuka w Królestwie Polskim 1815-1831. Urbanistyka i architektura Warszawy. Zjawiska artystyczne na ziemiach polskich w okresie międzypowstaniowym.

21. Romantyzm w Polsce Dwie wizje malarstwa: Stattler i Michałowski. Odkrywanie realizmu (Olszyński, Szermentowski, Kostrzewski). Debata o sztuce narodowej (Sztuka polska Juliana Klaczki i jej reperkusje).

22. Realizm w sztuce europejskiej po 1850 r. Gustave Courbet – twórczość i sylwetka artysty. Millet i barbizończycy. Honoré Daumier – karykatura polityczna i społeczna. Europejskie formy realizmu i ich polityczne interpretacje: pieriedwiżnicy, Macchiaioli, Adolf von Menzel.

23. Przemysł i sztuka. Wystawy Światowe w Londynie i Paryżu jako wyraz globalizacji i rozwoju kapitalizmu. Przemiany miasta w XIX w. (Paryż, Wiedeń, Łódź, Poznań) Malarstwo prerafaelitów. Arts & Crafts Movement.

24. Wokół impresjonistów. Malarstwo impresjonistów wobec realizmu. Grafika w XIX wieku. Problem grafiki reprodukcyjnej. Odrodzenie grafiki autorskiej.

25. Japonizm w sztuce europejskiej. Odkrycie kultury japońskiej i jej wpływ na sztukę europejską 2 poł. XIX w. Plakat – sztuka ulic wielkiego miasta.

26. Eklektyzm i symbolizm. Eklektyzm w sztuce 2 poł. XIX w. Postimpresjonizm (Pissarro, Seurat). Symbolizm i wyzwolenie artysty. Henri Toulouse-Lautrec, Van Gogh i sztuka zaangażowana społecznie. Gauguin i nabiści. Bonnard i tradycja impresjonistyczna

27. Sztuka polska po powstaniu styczniowym. Sztuka w służbie narodu. Historiozoficzne malarstwo Jana Matejki. Polski akademizm i realizm. Historyzm w architekturze polskiej. W poszukiwaniu stylu narodowego. Artyści żydowscy w sztuce polskiej – między asymilacją a odrzuceniem. Sztuka kobiet w XIX wieku.

28. Sztuka ok. 1900. Główne tendencje i kierunki w kulturze artystycznej Europy przełomu XIX i XX w. Secesja w architekturze i sztukach plastycznych. Pojęcie i jego aspekty w różnych kręgach kulturowych. Secesja wiedeńska. Artyści Młodej Polski – między Monachium, Paryżem, Krakowem i Warszawą. Cezanne, Rodin – między obiektywną analizą a subiektywnym odczuciem.

29. Sztuka polska od końca XVIII do pocz. XX w. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie.

30. Wykład powtórkowy: sztuka XVIII i XIX w.w przestrzeni Warszawy. Od kośc. Św. Anny do Placu Bankowego.

 

Compulsory literature used during classes

Sztuka świata, praca zbiorowa, t. VII, VIII, IX (wybrane rozdziały dotyczące tematów poruszanych na zajęciach) Warszawa 1994

Sztuka polska, praca zbiorowa, t. V. (Późny barok, rokoko i klasycyzm), Warszawa 2015

 

T. Chrzanowski, Sztuka w Polsce od I do III Rzeczypospolitej, Warszawa 1998 (s. 200-400)

H. Honour, Neoklasycyzm, Warszawa 1972

L. Nochlin, Realizm, Warszawa 1974

M. Poprzęcka, Akademizm, Warszawa 1980 (i późn. wydania)

Z. Kępiński, Impresjoniści, Warszawa (różne wydania)

Z. Kępiński, Impresjonizm polski, Warszawa 1961

Additional literature recommended for the student's self learning

M. Karpowicz, Sztuka polska XVIII wieku, Warszawa 1986

S. Kozakiewicz, Malarstwo polskie. Oświecenie. Klasycyzm. Romantyzm, Warszawa 1976

Z. Michalczyk, W lustrzanym odbiciu. Grafika europejska a malarstwo polskie w czasach nowożytnych (ze szczególnym uwzględnieniem późnego baroku), Warszawa 2017

S. Lorentz, A. Rottermund, Klasycyzm w Polsce, Warszawa 1984 (wyd. 2: 1990).

A. Bernatowicz, Malarze w Warszawie Stanisława Augusta. Status-aspiracje-twórczość, Warszawa 2016

K. Stefański, Architektura XIX wieku na ziemiach polskich, Warszawa 2005

A. Kotula, W. Krakowski, Rzeźba XIX wieku, Kraków 1980

A. Ryszkiewicz, Malarstwo polskie: romantyzm, historyzm, realizm, Warszawa 1989

S. Bietoletti, Klasycyzm i romantyzm 1770-1840, Warszawa 2006

J. Malinowski, Malarstwo polskie XIX wieku, Warszawa 2003

M. Poprzęcka, Pochwała malarstwa. Studia z teorii i historii sztuki, Gdańsk 2000

F. Clodion, Encyklopedia romantyzmu, Warszawa 1992

J. Rewald, Historia impresjonizmu, Warszawa 1985

Od Moneta do Gauguina, kat. wyst. MNW, Warszawa 2001

Joanna Sosnowska, Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Warszawa 2003 (rozdziały dotyczące O. Boznańskiej i Z. Stankiewiczówny)

W. Juszczak, Witold Wojtkiewicz i nowa sztuka, Warszawa 1965 (i późn. wyd.)

Koniec Wieku. Sztuka polskiego modernizmu 1890-1914, red. Ł. Kossowski; kat. wyst. MNW, Warszawa 1996

Learning outcomes
SkillsKnowledgeSocial competences

student powinien być zdolny do:

1.             rozpoznawania, charakteryzowania i porównywania głównych epok, kręgów artystycznych oraz  dzieł najwybitniejszych artystów

2.             określenia warunków w jakich dzieło zostało zamówione i powstawało

3.             opisania formy dzieła sztuki dawnej posługując się terminologią właściwą dla historii/krytyki sztuki

4.             dokonania podstawowej analizy pojedynczego dzieła sztuki, jego przybliżonego datowania oraz umieszczenia w szerszym kontekście artystycznym i kulturowym

5.             przeprowadzenia prostej analizy porównawczej wybranych dzieł, w tym także obiektów reprezentujących różne style, środowiska czy gatunki artystyczne

6.             wyszukania podstawowej literatury przedmiotu

student powinien osiągnąć wiedzę w zakresie:

1.             podstaw terminologii związanej z dziełami sztuki danej epoki

2.             syntetycznego obrazu sztuki omówionych podczas zajęć epok, kierunków, nurtów i tendencji.

3.             podstawowego kanonu dzieł sztuki danej epoki oraz ich twórców

4.             podstawowych treści i motywów ikonograficznych

5.             podstawowych zagadnień myśli i piśmiennictwa o sztuce danej epoki

student powinien być zdolny do:

1.               wykorzystywania wyniesionej z zajęć wiedzy w odniesieniu do dzieł, z którymi spotyka się po raz pierwszy, wykazując się najpierw spostrzegawczością podczas analizy, a następnie samodzielnością przy formułowaniu sądów

2.               wykazania wrażliwości na wartości artystyczne, a także estetyczne i warsztatowe dzieł swych  poprzedników

3.               wykorzystywania doświadczeń przeszłości w swej twórczości traktując sztukę dawną jako swojego rodzaju wyzwanie mobilizujące do refleksji nad własnymi działaniami twórczymi

4.               uzasadnienia okazania szacunku do tradycji artystycznej

5.               zrozumienia wobec uwarunkowań kulturowych i religijnych mających znaczenie dla kształtu i treści dzieł sztuki dawnej

Description of the requirements for the studio, workshop or teaching aids

Semestr zimowy:

1. zaliczenie kolokwium pisemnego (odbywa się na przedostatnim wykładzie w semestrze; sprawdzian wizualny, test faktograficzny i terminologiczny)

2. oddanie trzech prac pisemnych na wskazane tematy (do wyboru spośród czterech; objętość 1000-1200 znaków każda) we wskazanych terminach.

 

Semestr letni:

1. zaliczenie kolokwium pisemnego (odbywa się na przedostatnim wykładzie w semestrze; sprawdzian wizualny, test faktograficzny i terminologiczny);

2. oddanie trzech prac pisemnych na wskazane tematy (do wyboru spośród czterech; objętość 1000-1200 znaków każda) we wskazanych terminach.

3. Zdany egzamin z materiału objętego programem.

 

Semestr zimowy:

Sztuka XVIII wieku

1. Czym, wg Jeana Starobinskiego, dla artystów XVIII wieku była natura i co oznaczało jej naśladowanie?

J. Starobinsky, Wynalezienie wolności, tłum. M. Ochab, Gdańsk 2006, s. 121-151

(termin oddania pracy – 28 października)

2. Jak Ewa Lajer-Burchardt wyjaśnia nowoczesność osiemnastowiecznego malarstwa francuskiego. Proszę podać dwa argumenty potwierdzające tezę nowoczesności tej sztuki

E. Lajer-Burchardt, Kwestia nowoczesności: przypadek Bouchera, [w] Le siècle francais…, kat. wyst., MNW, Warszawa 2009, s. 122-142

(termin oddania pracy – 18 listopada)

3. Jak wyglądała walka z dawnym reżimem we Francji w czasie Rewolucji na przykładzie wandalizmu wymierzonego w sztukę sakralną? Jakie były przyczyny i sposoby niszczenia dzieł sztuki w miejscach związanych z religią katolicką?

Francois Souchal, Wandalizm Rewolucji, tłum. P. Migasiewicz, Warszawa 2016, s. 33-48

(termin oddania pracy – 16 grudnia)

4. W jaki sposób, wg Agnieszki Rosales Rodriguez, obrazy Elisabeth Vigee-Le Brun  polemizowały z opiniami współczesnych filozofów na temat artystek-malarek?

Agnieszka Rosales-Rodriguez, Macierzyństwo i dzieci w obrazach Élisabeth Vigée Le Brun a nowoczesne ideały wychowania, [w:] Materiały pokonferencyjne "Élisabeth Vigée Le Brun i jej czasy. Kobieta – artystka – Europejka", Nieborów 2017

http://www.nieborow.art.pl/publikacje/

(termin oddania pracy – 13 stycznia)

 

Semestr letni:

Sztuka XIX wieku

1. Na czym, wg W. Suchockiego, polega fenomen obrazu Somosierra Piotra Michałowskiego?

W. Suchocki, „Somosierra” Michałowskiego, „Artium Quaestiones”, nr V 1991, s. 61-83 (pdf: https://repozytorium.amu.edu.pl/handle/10593/9593)

(termin oddania pracy – 25 lutego)

2. W jaki sposób, wg Marii Poprzęckiej, E. Manet zrywał z tradycją malując Śniadanie na trawie? Czy jest to dzieło antyakademickie?

M. Poprzęcka, Sztuka i zasady. „Śniadanie na trawie” E. Maneta w świetle akademickich reguł, [w:] Akademizm w XIX wieku, kat. wyst., oprac. Iwona Danielewicz, Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1998, s. 23-33

 (termin oddania pracy – 25 marca)

3. Z jakimi przeszkodami natury prawnej/obyczajowej/mentalnościowej zderzały się, wg J. Sosnowskiej, młode artystki w drugiej połowie XIX w.?

Joanna Sosnowska, Zwyczajna kobieta [w:] taż, Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Warszawa 2003, s. 19-56

(termin oddania pracy – 15 kwietnia)

4. Jak W. Juszczak uzasadnia określenia Jana Stanisławskiego mianem symbolisty?

Wiesław Juszczak, O symbolizmie w twórczości Jana Stanisławskiego, [w:] tenże, Wędrówka do źródeł, s. 417-426

(termin oddania pracy – 6 maja)

 

Uwaga – w semestrze letnim istnieje możliwość wymiany jednego z ww. tekstów na:

5. Jak Michael Fried odczytuje stosunek do malowania Gustave’a Courbeta ujawniony w jego obrazach?

Michael Fried, Zdobycz” Gustava Courbeta (z ekskursem na temat „Śmierci jelenia”), „Artium Quaestiones” 2015, s. 196-218

(https://pressto.amu.edu.pl/index.php/aq/issue/view/1124)

 

The weekly number of hours of classes or lectures, the number of ECTS points assigned to the subject and information on the form and completion of the subject are included in the study program and Course Cataloque (information is displayed in Akademus system)


(en)Lista studiów

(en)studia status (en)czas[h] ECTS (en)forma pass
Conservation and Restoration of Works of Art / konserwacja i restauracja tkanin zabytkowych s.5 (en)o 30 1 lecture 30h
lecture [pass]
Conservation and Restoration of Works of Art / s.5 (en)o 30 1 lecture 30h
lecture [pass]
Conservation and Restoration of Works of Art / konserwacja i restauracja malarstwa i rzeźby polichromowanej s.5 (en)o 30 1 lecture 30h
lecture [pass]
Conservation and Restoration of Works of Art / konserwacja i restauracja książki, grafiki i skóry zabytkowej s.5 (en)o 30 1 lecture 30h
lecture [pass]
Painting / painting s.5 (en)o 30 1 lecture 30h
lecture [pass]


(en)Semestr 2019/20-WS (en)(Z-zimowy,L-letni)
(en)Kod kursu: #38.8893