Projekt badawczy

Student powinien orientować się w szerokim zakresie zagadnień związanych z historią i historią kultury, naukami społecznymi. Powinien posiadać podstawową wiedzę dotyczącą sztuki filmowej – zarówno fabularnej jak i filmu dokumentalnego, sztuki współczesnej. Student powinien rozpoznawać podstawowe gatunki sztuki filmowej – rozpoznawać formy wyrazu przynależne filmowi i sztukom audiowizualnym – które tradycyjnie są przynależne kinu fikcji i kinu faktów.

Metody oceny pracy studenta (udział w całościowej ocenie pracy studenta)

1.      Ocena ciągła: bieżące przygotowanie do zajęć i aktywność (30/100)

2.      Końcowe zaliczenie pisemne 50/100

Warunkiem zaliczenia zajęć poza obecnością będzie zdanie testu sprawdzającego dotyczącego prezentowanych filmów i zagadnień poruszanych na wykładach.

3.      Kontrola obecności 20/100

Wymagana jest obecność na więcej niż połowie zajęć. Dopuszczalne są dwie nieobecności. W przypadku każdej kolejnej Uczestnik / Uczestniczka zajęć zobowiązana jest napisać recenzję wybranego filmu, na którego projekcji był Uczestnik / Uczestniczka zajęć (innego niż wybrane do prac zaliczeniowych). Recenzja może być krótszą formą odpowiedzi na pytanie zadane w czasie zajęć. 

Objętość: maksymalnie 3000 znaków. Termin nadsyłania: ostatnie zajęcia w semestrze.

Zajęcia odbywają się raz w tygodniu w czwartki w kinie Iluzjon. Na cały cykl składa się piętnaście bloków projekcji filmów awangardowych i filmów dokumentalnych odwołujących się do tradycji awangardy, połączonych z wykładami merytorycznymi oraz dyskusjami z zaproszonymi gośćmi.

Zajęcia rozpoczynają się o godzinie 17.00 i trwają ok. 2,5–3 godzin – w zależności od długości filmu.

Cel zajęć:

- Student zna najważniejszych twórców i najwybitniejsze dzieła współczesnego, światowego kina awangardowego i artystycznego, ich powiązania z filmem dokumentalnym,

- Student zna najważniejsze nurty, zjawiska i twórców w historii kina awangardowego i jego relacje ze sztuką filmu dokumentalnego,

- Student zna główne sposoby pracy twórczej wykorzystywane w historii kina awangardowego i rozumie ich zastosowanie,

- Studenci rozumieją funkcjonowanie i znaczenie wideo i filmów awangardowych w różnych kontekstach kulturowych i potrafią wykorzystać zdobytą wiedzę we własnych projektach twórczych, potrafią wykorzystać narzędzia analityczne przyswojone na zajęciach w samodzielnym poszerzaniu wiedzy z zakresu sztuki współczesnej wystawianej w warszawskich galeriach,

- Student wie, na jakie zagadnienia społeczne i historyczne odpowiadały filmy awangardowe i wykorzystujące środki wypracowane na gruncie awangardy filmy dokumentalne,

- Student zna kontekst historyczno-społeczno-kulturowy współczesnego kina dokumentalnego oraz najczęściej poruszaną w konkretnych filmach problematykę, rozumie zjawiska z pola sztuki w kontekście szerszych zagadnień, w które się wpisują,

Zdobywane umiejętności:

- Student potrafi samodzielnie analizować filmy awangardowe pod kątem zastosowanych w nich rozwiązań formalnych i estetycznych,

- Student potrafi samodzielnie analizować filmy awangardowe i sztukę wideo w szerszym kontekście historycznym i społecznym,

- Student potrafi wykorzystać wiedzę o filmach awangardowych we własnych projektach twórczych

Treści programowe nauczania (treść zajęć – rozpisana na poszczególne zajęcia):

1.      Kino Wielkiej Awangardy – film dadaistyczny i surrealistyczny

Balet mechaniczny Fernanda Légera, 1924, 19’

Antrakt René Claira, 1924, 25’

Pies andaluzyjski Luisa Buñuela i Salvadora Dali’ego, 1929, 21’,

Złoty wiek Luisa Buñuela, 1930, 63’

2.      Kino Wielkiej Awangardy – dokumentalny film liryczny

Berlin, symfonia wielkiego miasta Waltera Ruttmanna, 1927, 79’

Człowiek z kamerą Dzigi Wiertowa, 1929, 80’

3.      Miasto we współczesnym dokumentalnym eseju filmowym - 21 x Nowy Jork Piotra Stasika

21 x Nowy Jork, reż. Piotr Stasik, 2016, 71’

4.      Reżyserki Wielkiej Awangardy i ich twórczość we współczesnym filmie dokumentalnym

Zaproszenie do podróży Germaine Dulac, 1927, 36’

Kochać Innego (Love Other: The Story of Claude Cahun and Marcel Moore), reż. Barbara Hammer, 2006, 55’

5.      Polska awangarda filmowa od lat 20. do lat 60. - pionierskie realizacje polskiego filmu awangardowego

Przygoda człowieka poczciwego Franciszki Themerson i Stefana Themersona, 1937, 10’

Apteka Bruce’a Checefsky’ego, 2001, 10’,

Drobiazg melodyjny tegoż, 2006, 6’,

Jalu Kurek - OR - Obliczenia rytmiczne Ignacego Szczepańskiego, 1985, 4’

Był sobie raz…, reż. Walerian Borowczyk, Jan Lenica, 1957, 9’

Dom, reż. Walerian Borowczyk, Jan Lenica, 1957, 11’

Kino własne, home movies, wideodziennik / kino amatorskie
Klucz do..., reż. Marcin Ziembiński, 1986, 16’

Przed zmierzchem, reż. Leszek Boguszewski, 1976, 7’

Mojave, reż. Wilhelm Sasnal¸ 2006, 6'

Rzeźbiarz z kamerą, reż. Marcin Giżycki, 2018, 29'

7.      Kino amerykańskiej awangardy lat 20., 30. i 40. - twórczość Mai Deren

In the mirror of Maya Deren, reż. Martina Kundlacek, 104’

Meshes of the Afternoon, reż. Maya Deren i Alexander Hammid, 1943, 14'.

Ritual in Transfigured Time, reż. Maya Deren, 1946, 14',

8.      Kino amerykańskiej i kanadyjskiej awangardy lat 20., 30. i 40.

Manhattan Paula Stranda i Charlesa Sheelera 1921, 9’,

Rytmy światła (Light Rhythms) Francisa Bruguiere'a i Oswella Blakestona 1930, 6’

Early abstractions, reż. Harry Smith, 1939–56, 23’,

Kochaj sąsiada swego (Neighbours), reż. Norman McLaren, 1952, 9’

9.       Awangarda we współczesnych filmach dokumentalnych: Beuys. Sztuka to rewolucja (Beuys), reż. Andres Veiel

Beuys. Sztuka to rewolucja (Beuys), reż. Andres Veiel, Niemcy 2017, 107 min.

Amerykańska awangarda filmowa – estetyka szoku obyczajowego
Flaming Creatures Jacka Smitha, 162-163, 45 min.

Ognie sztuczne [Fajerwerski]Kenetha Angera, 1947, 20’,

Dyketactics, reż. Barbara Hammer 1973, 4 min.

Beautiful People, reż. David Wojnarowicz, 1987, 30 min.

Kiss, Empire, Blow job, Chelsea Girls Andy’ego Worhola [fragmenty]

11.  Amerykańska awangarda filmowa lat 1960-1980 - twórczość Jonasa Mekasa, Stana Brakhage’a, Jacka Smitha

Klatka, 1960, 64’ Jonasa Mekasa;

Walden. Dzienniki, szkice, notatki, 1969, 177’ Jonasa Mekasa; [fragmenty?]

MothlightStana Brakhage’a, 1963, 4’

Early abstractions, reż. Harry Smith, 1939–56, 23’,

Tom, Tom the Piper’s Son Kena Jacobsa [fragment]

The Flicker Tony’ego Conrada, 1966 [fragment]

12.  Awangarda we współczesnych filmach dokumentalnych: Tony Conrad: tu i teraz (Tony Conrad: Completely in the Present), reż. Tyler Hubby

Tony Conrad: tu i teraz (Tony Conrad: Completely in the Present), reż. Tyler Hubby, USA, 96 min.

13.  Awangardowe koncepcje i realizacje eksperymentów filmowych Fluxusu

Fluxfilm Anthology

Twórcy prezentowanych filmów: Nam June Paik, Dick Higgins, George Maciunas, Chieko Shiomi, John Cavanaugh, James Riddle, Yoko Ono, George Brecht, Robert Watts, Pieter Vanderbiek, Joe Jones, Eric Anderson, Jeff Perkins, Wolf Vostell, Albert Fine, George Landow, Paul Sharits, John Cale, Peter Kennedy, Mike Parr, Ben Vautier

14.  Found footage jako technika awangardowych realizacji we współczesnym kinie dokumentalnym

Dawson City: czas zatrzymany (Dawson City: Frozen Time), reż. Bill Morrison, USA, 2017, 120 min.

Dowody w procesie ciał (Evidentiary Bodies) reż. Barbara Hammer, USA, 2018, 15 min.

15.  Awangardowa twórczość Chrisa Markera

Filar (La jeteé), reż. Chris Marker, 1962, 62 min.

Junkopia, reż. Chris Marker, 1981, 62 min.

Literatura obowiązkowa:

·      M. Giżycki, Awangarda wobec kina. Film w kręgu polskiej awangardy artystycznej dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 1996; Stefan i Franciszka Themerson. Poszukiwania wizualne, kat. wystawy, Łódź 1981.

·      A. Helman, Awangarda we francuskim i niemieckim kinie niemym, [w:] Kino nieme. Historia kina, t. 1, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2009, s. 737-777.

·      R. W. Kluszczyński, Film – sztuka Wielkiej Awangardy, Warszawa-Łódź 1990.

·      A. Pitrus, Film awangardowy w latach 1930–1959, [w:] Kino klasyczne. Historia kina, t. 2, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2011, s. 549-66

·      A. Pitrus, Film awangardowy w latach 1960-1980, [w:] Kino epoki nowofalowej. Historia kina, t. 3, red. T. Lubelski, I. Sowińska, R. Syska, Kraków 2015, s.

·      M. Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk 2000

·      Themersonowie i awangarda, pod red. Paweł Polit, Łódź 2013

·      P. A. Sitney, Visionary Film: The American Avant-Garde, 1943-2000, Nowy Jork 2002

Literatura uzupełniająca:

J. Kurek, Objaśniam OR, „Linia” 1933, nr 5 (przedruk w: M. Giżycki, Walka o film artystyczny w międzywojennej Polsce, Warszawa 1989)
Sztuka w kinie dokumentalnym, pod red. Pauliny Kwiatkowskiej, Matyldy Szewczyk, Warszawa 2016
Grupa ETC, Narracje, estetyki, geografie: Fluxus w trzech aktach, 2014
A. Pitrus, Fundament pamięci – o „fotograficznej powieści” Chrisa Markera, „Kwartalnik Filmowy” 2006, nr 54-55, s. 231-236
M. Radkiewicz, „Władczynie spojrzenia”. Teoria filmu a praktyka reżyserek i artystek, Kraków 2010
M. Stępnik, Lustra, maski, sobowtóry... Maya Deren i jej siostry w maskaradzie, (w:) Outsiderzy, mistyfikatorzy, eskapiści w sztuce XX wieku. Studium postaw twórczych, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2016, s. 103-134