Katalog ECTS

Konserwacja i restauracja malarstwa ściennego - praktyka

Pedagog: prof.dr hab. Andrzej Mazur
Asystent/ci: dr Maciej Baran

Pole Opis
Typ przedmiotu K - ćwiczenia kierunkowe.
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

Konwersatorium (dialog dydaktyczny, dyskusja, korekta indywidualna).
Projekt indywidualny (ćwiczenia warsztatowe).

W związku z zagrożeniem epidemiologicznym zajęcia będą prowadzone w trybie hybrydowym:

** w formie tradycyjnej - stacjonarnej, z uwzględnieniem przepisów sanitarnych, zaleceń i wytycznych organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej i rozporządzeń Rektora ASP w Warszawie. W uzasadnionych przypadkach umożliwimy studentowi / studentce pracę zdalną.

 

Język wykładowy polski;
Liczba punktów ECTS: -brak-
Liczba godzin w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem akademickim -brak-
Liczba godzin samodzielnej pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się (zgodnie z profilem specyfiki kształcenia na wydziale) -brak-
Wymagania wstępne


1. Zdany egzamin wstępny na Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki (I rok).
2. Zaliczony pozytywnie obowiązkowy przegląd komisyjny po pierwszym roku studiów (II rok).
3. Zdanie egzaminu końcowego po II, III i roku studiów, dotyczącego wykładów.
4. Wykonanie konserwacji obiektu oraz jego pełna dokumentacja (II-III rok studiów). Wykonanie zespołowo konserwacji obiektu zabytkowego w ramach praktyki konserwatorskiej (III rok studiów).

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

 

 

Wykłady przygotowują  studentów do przeprowadzenia skomplikowanego zabiegu zdjęcia malowidła ze ściany i eksponowania go, w formie przenośnej na podłożu zastępczym. Omawiają metody w kontekście historycznym i stosowane współcześnie. Po teoretycznym przygotowaniu studenci wykonują ćwiczenie polegające na zdjęciu (jedną z opracowanych metod - z warstwą tynku lub samej malatury) malowidła ze ściany. Pod kierunkiem prowadzących, opracowują odwrocie i projektują konstrukcję nośną, która wraz z wykonaną oprawą, pozwala na ekspozycję malowidła w formie przenośnej. Umiejętność ta pozwoli w przyszłości ratować zagrożone dekoracje ścienne z elementów budowli, które uległy destrukcji, lub odsłaniać starsze historycznie dekoracje malarskie z zachowaniem i ekspozycją malowideł późniejszych.

Opracowanie dokumentacji procesu, który wykracza poza typowe zabiegi konserwatorskie, rozwija umiejętności pracy naukowej i analizę złożonych działań konserwatorskich.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

Zaliczenie z oceną.
W ocenie przebiegu prac oraz efektu wykonania ćwiczenia brane są pod uwagę:
- Rezultat prac techniczno-technologicznych;
- Zdolność przeprowadzenia złożonego procesu transferu malowidła ściennego na podłoże zastępcze.

- Zaprojektowanie i budowa podłożą zastępczego.
- Umiejętność analitycznego myślenia;
- Umiejętności manualne;

- Wykonanie procesu konserwatorskiego i retuszy zdjętego malowidła;

- Aranżacja i oprawa obiekty w sposób umożliwiający ekspozycje. 

- Dokumentacja opisowa i fotograficzna obiektu i przebytego procesu.

- Kreatywność i sumienność w pracy;
- obecność na zajęciach (w semestrze dopuszczalne jest 10% nieobecności nieusprawiedliwionych na zajęciach, 20% nieobecności usprawiedliwionych zwolnieniem lekarskim. Spóźnienia są doliczane do 10% nieobecności nieusprawiedliwionych). Prowadzący zajęcia (kierownik pracowni) decyduje o możliwości, zakresie, sposobie i terminie wyrównania zaległości powstałych wskutek nieobecności studenta na zajęciach. Prowadzący zajęcia nie gwarantuje możliwości odpracowania nieobecności, jeżeli musiałoby się ono odbyć poza przewidzianą siatką zajęć. Frekwencja wpływa na końcową ocenę semestralną.
- ocena indywidualnej pracy (artystycznej) studenta wg skali ocen umieszczonej w Regulaminie studiów.
Ocena rezultatu wykonanych prac, ocena umiejętności i postaw – 100%:
- Zgodności techniczno-technologiczna z przyjętym programem prac 30%
- Końcowego efektu konserwatorsko-estetycznego 30%

- Dokumentacja konserwatorska (opisowa i fotograficzna) - 20 %
- Kreatywności, sumienności pracy, obecność na zajęciach 20%

W ciągu semestru na zajęciach kierunkowych dopuszczalne są trzy nieobecności, zarówno usprawiedliwione, jak i nieusprawiedliwione, pozwalające zaliczyć przedmiot kierunkowy, co stanowi 20% zajęć w semestrze. Sumowane są spóźnienia i mają one wpływ na liczbę nieobecności studenta – są do tych nieobecności dodawane.
2. Student ma obowiązek skonsultować się z prowadzącym zajęcia w sprawie ustalenia możliwości wyrównania zaległości. Prowadzący zajęcia (kierownik pracowni) decyduje o możliwości, zakresie, sposobie i terminie wyrównania zaległości powstałych wskutek nieobecności studenta na zajęciach. Prowadzący zajęcia nie gwarantuje możliwości odpracowania nieobecności, jeżeli musiałoby się ono odbyć poza przewidzianą siatką zajęć.
3. Wszystkie nieobecności powyżej trzech wynikające z przyczyn losowych lub chorobowych powinny być rozpatrywane przez Prodziekana ds. studenckich.
4. Student, który nie wyrównał zaległości, nie może uzyskać zaliczenia przedmiotu.
5. Frekwencja wpływa na końcową ocenę semestralną – jest jedną ze składowych oceny semestralnej.

 

Wymagania końcowe

Wymagania końcowe:
1. Wykonanie transferu malowidła ściennego oraz pełnej dokumentacja prac (IV rok studiów).
2. Wykonanie zespołowo konserwacji obiektu zabytkowego w ramach praktyki konserwatorskiej- 120 godz. ( IV rok studiów).
3. Zdanie egzaminu po zakończeniu cyklu wykladów z teorii konserwacji malarstwa ściennego. (IV rok studiów).
 

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

Literatura podstawowa – Pracownia Konserwacji oraz Przenoszenia Malowideł Ściennych.
prof. dr hab.Andrzej Mazur

1/ Philippot P. More P. Konserwacja malowideł śćiennych Ochrona Zabytków 1969 r.
2/ Zalewski W., Rozwiazania estetyczne ksztaltujace się w malarstwie sciennym w procesie
konserwacji i restauracji (w:) „Wokol zagadnien estetyki zabytku po konserwacji i restauracji”
Materialy z konferencji naukowej 27-29 maja 2010 UMK Torun 2010 s.29-30.
3/ Zalewski W., Konserwacja malowidel sciennych, specyfika dzialan. „Renowacje” 1999 nr1,
4/ Mazur A., Procesy niszczące malowidła ścienne oraz metody ich blokowania. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 2017r.
4/ Dąbrowski K, Wpływ warunków lokalnych na stan i zachowanie się malowideł ściennych oraz trwałość zabiegów konserwatorskich, Skrypty dydaktyczne ASP w Warszawie, Warszawa 1985
5/ .Stawicki S. Podłoża konstrukcyjne w malarstwie ściennym ASP Warszawa 1992
6/ Ostaszewska M. Ukształtowanie powierzchni malowidła ściennego a zabieg przeniesienia.
Relacje między zjawiskiem a praktyką konserwatorską.
Studia i Materiały Wydziału Konserwacji Dzieł śztuki ASP w Krakowie. BMiOZ seria B Warszawa.
7/ Ostaszewska M., Przenoszenie malowidel sciennych w Polsce – BMiOZ Seria B T.55
Warszawa 1979.
8/ Ostaszewska M., Negatyw-odlew powierzchni malowidla sciennego.”Ochrona Zabytkow” 1991,
nr 3, s. 171-190.
9/ Mazur A., Przyczyny niszczenia malowideł ściennych, Skrypty dydaktyczne ASP
Warszawa, 1990.
10/. Mazur A., Metody powstrzymujące niszczenie malowideł ściennych, S krypty dydaktyczne
ASP w Warszawie, Warszawa, 1999.
11/. Mazur A. Zakres diagnostyki w konserwacji malarstwa ściennego Ochrona Zabytków 1998
12/. Ostaszewska M. Transfer malowidla sciennego w projektowaniu zabytkowego wnetrza.
Matrialy z konferencji23-24 10 1998, Torun 2002, s. 49-55.
13/. Roznerska M., Mikołajczyk P., Malarstwo ścienne. Przyczyny powstawania zniszczeń.
UMK Torun 1995.
14/. Stawicki S. Rekonstrukcja malowideł ściennych – próba definicji podziału i oceny wartości,
Drogi współczesnej konserwacji, Aranżacja – Ekspozycja – Rekonstrukcja, Studia
i materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie 2000,
Tom IX, część 2, s. 56-65.
15/ Sawicki T., Konserwacja Malowidel Sciennych - Problemy estetyczne -ASP Warszawa 2010.

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

Literatura uzupelniajaca:
1. Tonolo A. Giacobini C. Microbial channges on frescos Rome Conferance, Roma 1991
2. .Ciabach J., Żywice i tworzywa sztuczne stosowane w konserwacji zabytków, Toruń 1998
3. .Żenczykowski W., Budownictwo ogólne, tom I, , Warszawa. 1987
4. Zalewski W., Rozwiazania estetyczne ksztaltujace się w malarstwie sciennym w procesie konserwacji i restauracji (w:) „Wokol zagadnien estetyki zabytku po konserwacji i restauracji” Materialy z konferencji naukowej 27-29 maja 2010 UMK Torun 2010 s.29-30.
5. Zalewski W. Problemy estetyczne konserwacji malarstwa sciennego u progu XXI wieku.
„Ochrona Zabytkow” 1991 nr,3 s. 151-153.
6. Perkins P. Repair protection and waterproofing of concrete structures. London 1986. 7.
7. Mazur A. Złożone problemy konserwatorskie występujące podczas prac przy polichromiach iluzjonistycznych. "Prace konserwatorskie i restauratorskie przy barokowej, iluzjonistycznej polichromii autorstwa S.Stroińskiego w kościele p.w. Świętej Trójcy w Przemyślu." Podkarpacki Biuletyn Konserwaorski 2003 t.I s 30-33.


8. .Cavera G. Nugaria M. Salvadori O. Biology in the Conservation of Works of Art ICROM.
Roma 1991.
9. Tonolo A. Giacobini C. Microbial channges on frescos Rome Conferance, Roma 1991.

10. K. Chmielewski Odkrycie i konserwacja średniowiecznych malowideł w kościele pw. św. Sergiusza i Bachusa w Kaftun.

11. Ostaszewska M. Przeniesienie na nowe podłoże malowideł ściennych z kamienicy przy ul.
Mikołajskiej 2 w Krakowie BMiOZ seria B Warszawa 1992.

Przedmiotowe efekty uczenia się
WiedzaUmiejętnościKompetencje

Zamierzone efekty kształcenia:
Wiedza – student/absolwent powinien zdobyć wiedzę w zakresie:
metodologicznym, etycznym, teoretycznym i praktycznym konserwacji i restauracji dzieł sztuki, niezbędną do rozwiązywania szeroko pojętych zagadnień związanych z konserwacją malarstwa ściennego.
W szczególności:
1. Formułować założenia i wnioski budujące koncepcje konserwatorskie.
2. Rozpoznawać i definiować przyczyny zniszczeń występujących w budowie dzieła sztuki oraz rodzaje i skutki ich oddziaływania.
3. Rozpoznawać fizykochemiczne i biologiczne zjawiska zachodzące w obrębie budowli dekorowanej malowidłami. Umieć zanalizować przyczyny destrukcji.
4. Znać dawne środki stosowane w konserwacji malarstwa ściennego.
5. Znać i potrafić zastosować współczesne metody i środki powstrzymujące procesy destrukcji.
6. Znać techniki i technologię przenoszenia malowideł ściennych na podłoża zastępcze, w kontekście historycznym i współcześnie.

Ponadto student/absolwent powinien zdobyć wiedzę w zakresie:
1. Aranżacji oraz ekspozycji malowidła ściennego w przestrzeni architektonicznej.
2. Nowoczesnych technologii stosowanych w konserwacji dzieł sztuki i zabytków architektury oraz być świadom postępującego rozwoju technologicznego.


Umiejętności – student/absolwent powinien być zdolny do:
1. Wykonania prac konserwatorskich – technicznych i artystyczno-estetycznych przy malowidłach ściennych.
2. Napisania w sposób wyczerpujący dokumentacji konserwatorskiej.
3. Wykonania zdjęć fotograficznych obiektu konserwowanego.
4. Wykorzystania najnowszych metod badawczo-analitycznych.
5. Samodzielnego opracowania i sformułowania tematu, zarówno pisemnie, jak i ustnie w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki z uwzględnieniem implikacji interdyscyplinarnych.
6. Samodzielnego zorganizowania stanowiska pracy oraz doboru narzędzi i materiałów.

7. Inne kompetencje (społeczne) – student/absolwent powinien być zdolny do:
1. Pracy w zespole przy wspólnych projektach i działaniach.
2. Przewodniczenia pewnym działaniom, prowadzenia negocjacji i właściwej organizacji działań 3. Integracji z innymi osobami w ramach różnych przedsięwzięć konserwatorskich.
4. Prezentowania skomplikowanych zadań w przystępnej formie.
5. Posługiwania się fachową terminologią.
6. Twórczego myślenia i twórczej pracy w trakcie rozwiązywania problemów
7. Elastycznego myślenia, adaptowania się do nowych i zmiennych okoliczności
8. Konstruktywnej krytyki w stosunku do działań własnych oraz innych osób.
9. Podjęcia refleksji na tematy społeczne, naukowe i etyczne

Zamierzone efekty kształcenia:
Wiedza – student/absolwent powinien zdobyć wiedzę w zakresie:
metodologicznym, etycznym, teoretycznym i praktycznym konserwacji i restauracji dzieł sztuki, niezbędną do rozwiązywania szeroko pojętych zagadnień związanych z konserwacją malarstwa ściennego.
W szczególności:
1. Formułować założenia i wnioski budujące koncepcje konserwatorskie.
2. Rozpoznawać i definiować przyczyny zniszczeń występujących w budowie dzieła sztuki oraz rodzaje i skutki ich oddziaływania.
3. Rozpoznawać fizykochemiczne i biologiczne zjawiska zachodzące w obrębie budowli dekorowanej malowidłami. Umieć zanalizować przyczyny destrukcji.
4. Znać dawne środki stosowane w konserwacji malarstwa ściennego.
5. Znać i potrafić zastosować współczesne metody i środki powstrzymujące procesy destrukcji.
6. Znać techniki i technologię przenoszenia malowideł ściennych na podłoża zastępcze, w kontekście historycznym i współcześnie.

Ponadto student/absolwent powinien zdobyć wiedzę w zakresie:
1. Aranżacji oraz ekspozycji malowidła ściennego w przestrzeni architektonicznej.
2. Nowoczesnych technologii stosowanych w konserwacji dzieł sztuki i zabytków architektury oraz być świadom postępującego rozwoju technologicznego.


Umiejętności – student/absolwent powinien być zdolny do:
1. Wykonania prac konserwatorskich – technicznych i artystyczno-estetycznych przy malowidłach ściennych.
2. Napisania w sposób wyczerpujący dokumentacji konserwatorskiej.
3. Wykonania zdjęć fotograficznych obiektu konserwowanego.
4. Wykorzystania najnowszych metod badawczo-analitycznych.
5. Samodzielnego opracowania i sformułowania tematu, zarówno pisemnie, jak i ustnie w zakresie konserwacji i restauracji dzieł sztuki z uwzględnieniem implikacji interdyscyplinarnych.
6. Samodzielnego zorganizowania stanowiska pracy oraz doboru narzędzi i materiałów.

7. Inne kompetencje (społeczne) – student/absolwent powinien być zdolny do:
1. Pracy w zespole przy wspólnych projektach i działaniach.
2. Przewodniczenia pewnym działaniom, prowadzenia negocjacji i właściwej organizacji działań 3. Integracji z innymi osobami w ramach różnych przedsięwzięć konserwatorskich.
4. Prezentowania skomplikowanych zadań w przystępnej formie.
5. Posługiwania się fachową terminologią.
6. Twórczego myślenia i twórczej pracy w trakcie rozwiązywania problemów
7. Elastycznego myślenia, adaptowania się do nowych i zmiennych okoliczności
8. Konstruktywnej krytyki w stosunku do działań własnych oraz innych osób.
9. Podjęcia refleksji na tematy społeczne, naukowe i etyczne

Metody weryfikacji przedmiotowych efektów uczenia się
WiedzaUmiejętnościKompetencje
-brak-
Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki / konserwacja i restauracja malarstwa i rzeźby polichromowanej s.8 o 90 7 ćw. 90h
ćw. [zal. z oceną]


Semestr 2020/21-L (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.14538