|
Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)
|
Cykl obowiązkowych wykładów, poświęconych topografii artystycznej Rzymu, związanych z tematyką ćwiczeń, które realizowane są bezpośrednio przed obiektami sztuki. Głównym celem zajęć jest zapoznanie studentów z wybranymi zagadnieniami ukazującymi w antropologicznych ujęciach miasto i miejskość na przykładzie diachronicznego i synchronicznego oglądu Wiecznego Miasta. Wykłady dają podstawy teoretyczne do stworzenia samodzielnych narzędzi interpretacji przestrzeni miasta poprzez wielorakie konteksty społeczne, polityczne, antropologiczne i socjologiczne, których wypracowanie będzie zadaniem podczas praktyk terenowych.
Treści programowe zajęć:
1.2. Rzym antyczny i wczesnochrześcijański
Podstawowe zagadnienia:
zasiedlenie i zabudowa wzgórz rzymskich, miejsca związane ze sprawowaniem władzy religijnej i świeckiej, zabudowa imperialna, narodziny i rozwój gminy chrześcijańskiej.
3. Średniowieczny Rzym papieski
Podstawowe zagadnienia:
przemiany urbanistyczne średniowiecznego Rzymu, siedziba papieża – od Lateranu do Watykanu; Borgo i Zamek św. Anioła; kościoły średniowiecznego Rzymu, Rzym bez papieża.
4. 5. Rzym okresu renesansu
Podstawowe zagadnienia:
Bazylika św. Piotra i renesansowe przemiany rezydencji papieskiej na Watykanie; nowe kościoły; renesansowe założenia urbanistyczne; tkanka ulic nowożytnego; pałace przy nowych traktach papieskich.
6. 7. W blasku trydenckiej odnowy
Podstawowe zagadnienia:
Późnorenesansowe i barokowe założenia urbanistyczne; kościoły i siedziby nowych zakonów; hospicja i kościoły narodowe, kontreformacyjne oblicze Wiecznego Miasta.
8. 9. Sztuka w Rzymie XVIII wieku
Podstawowe zagadnienia:
Urbanistyka, architektura i sztuka w Rzymie XVIII w. Wielkie realizacje urbanistyczne. Kryzys religijny Europy i jego reperkusje w Mieście. Rzym jako centrum neoklasycyzmu. Wielkie debaty artystyczne i estetyczne.
10. 11. Rzym XVIII wieku – sztuka dla Europy.
Podstawowe zagadnienia:
Artyści europejscy w Rzymie XVIII w. Akademia Francuska w Rzymie – historia, cele, realizacje w Rzymie. Oddziaływanie kultury francuskiej na sztukę Rzymu. Wieczne miasto jako etap Grand Tour. „Turyści” w Rzymie – ich cele, sposoby podróży. Zbiory i muzea.
12. Polacy w Rzymie – topografia polskich obecności.
Podstawowe zagadnienia:
Polskie wjazdy w XVII wieku. Maria Kazimiera – królowa wdowa i jej działalność polityczno-kulturalna. Sobiescy. Polscy artyści XVIII i XIX wieku. Polscy arystokraci (Potoccy, Poniatowski)
13. Rzym jako stolica zjednoczonej Italii
Podstawowe zagadnienia:
renowacja i burzliwy koniec państwa kościelnego; ostatnie fundacje i przebudowy papieskie; Rzym Savoyów.
14. Rzym pierwszej połowy XX wieku.
Podstawowe zagadnienia:
Poszukiwanie nowoczesności. Rzym Mussoliniego.
15. Rzym powojenny
Zmagania z przeszłością. Ochrona dziedzictwa i wstydliwa (?) pamięć faszyzmu.
|
|
Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć
|
Historia Rzymu
A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2008.
Procesy w historii
G. Procacci, Historia Włochów. Warszawa 1983.
Studia o mieście
L. Benevolo, Miasto w dziejach Europy, przeł. H. Cieśla, Warszawa 1995.
Sztuka rzymska
Antyk
J. A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa 1997.
P. Zanker, August i potęga obrazów. Przeł. L. Olszewski. Poznań 1999.
Sztuka Rzymu wczesnochrześcijańskiego
F. W. Deichmann, Archeologia chrześcijańska. Przeł. E. Jastrzębowska. Warszawa 1994.
E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska. Kraków 2008.
Sztuka Rzymu średniowiecznego
T. J. Żuchowski, Pałac papieski na Watykanie od końca V do początku XVI wieku. Ceremoniał a ewolucja kompleksu rezydencjonalnego. Poznań 1999.
Sztuka Rzymu nowożytnego
P. Murray, Architektura włoskiego renesansu. Przeł. R. Depta. Toruń 1999.
Sztuka Rzymu XIX I XX wieku
F. Burno, Spektakl i modernizacja. Miasta włoskie w okresie faszyzmu 1922-1945, Warszawa 2016.
|
|
Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta
|
Historia Rzymu
J. Wolski, Historia powszechna. Starożytność, Warszawa 1994, s. 271-474.
M. Cary, H. H. Scullard, Dzieje Rzymu. Od czasów najdawniejszych do Konstantyna, przeł. J. Szwakopf, Warszawa 1992, t. 1 i 2.
J. Burckhardt, Czasy Konstantyna Wielkiego, przeł. P. Hertz, Warszawa 1992.
J. Vogt, Upadek Rzymu, przeł. A. Łukaszewicz, Warszawa 1993.
P. Heather, Upadek cesarstwa rzymskiego, przeł. J. Szczepański, Poznań 2010.
E. Gibbon, Zmierzch cesarstwa rzymskiego, t. 1 i 2, przeł. S. Kryński, Warszawa 1995.
M. Grant, Dwunastu Cezarów, przeł. B. Gadomska, Warszawa 2007.
F. Kolb, Ideał późnoantycznego władcy. Ideologia i autoprezentacja, przeł. A. Gierlińska, Poznań 2008.
A. Ziółkowski, Historia Rzymu, Poznań 2008.
Procesy w historii
A. Świderkówna, Hellenika. Wizerunek epoki od Aleksandra do Augusta, Warszawa 1978 i następne.
M. Simon, Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV w., przeł. E. Bąkowska, Warszawa 1981.
N. Davies, Europa. Rozprawa historii z historią, przeł. E. Tabakowska, Kraków 1998, s. 181-246.
P. Skubiszewski, Sztuka Europy łacińskiej od VI do IX wieku, przeł. J. Kuczyńska i E. Zwolski, Lublin 2001, s. 7-23, 159-173.
F. A. Gregorovius, Historia miasta Rzymu w średniowieczu. Przeł. H. Pietruszczak. Zgorzelec 2009, tom I – IV.
R. Krautheimer, Roma. Profilo di una città 312-1308. Roma 1981 [również w tłumaczeniu na język niemiecki lub angielski].
K. Chłędowski, Rzym. Ludzie Odrodzenia. Warszawa 1957.
K. Chłędowski, Rzym. Ludzie baroku. Warszawa 1957.
K. Chłędowski, Rokoko we Włoszech. Warszawa 1957.
L. von Ranke, Dzieje papiestwa w XVI-XIX wieku. T. 1 i 2. Przeł. J. Zarański i Z. Babicki. Warszawa 1974.
J. Carcopino, Życie codzienne w Rzymie w okresie rozkwitu cesarstwa. Przeł. M. Pąkcińska. Warszawa 1966.
R. Fischer-Wollpert, Leksykon papieży. Przeł. B. Białecki. Kraków 1990.
G. Procacci, Historia Włochów. Warszawa 1983.
Studia o mieście
L. Benevolo Miasto w dziejach Europy, przeł. H. Cieśla, Warszawa 1995.
Sztuka rzymska
Antyk
J. A. Ostrowski, Starożytny Rzym. Polityka i sztuka, Warszawa 1997.
P. Zanker, August i potęga obrazów. Przeł. L. Olszewski. Poznań 1999.
P. Zanker, La città romana, trad. A.M. Senatore, Roma 2013.
J. Ciechanowicz, Rzym. Ludzie i budowle. Warszawa 1987.
A. Sadurska, Archeologia starożytnego Rzymu, t. 1 i 2, Warszawa 1975/1980.
E. Jastrzębowska, Rzym czasów „Quo vadis”, Warszawa 2001.
A. A. Kluczek, Roma marmorea (235-284). Zapomniana epoka rzymskiego budownictwa, Poznań 2013.
E. Flaig, Zrytualizowana polityka. Znaki, gesty i władza w starożytnym Rzymie, przeł. L. Mroziewicz, A. Pawlicka, Poznan 2013.
T. Hölscher, Sztuka rzymska: język obrazowy jako system semantyczny, przeł. L. Olszewski, Poznań 2011.
Sztuka świata, t. 1 i 2, Warszawa 1990/1993.
Sztuka Rzymu wczesnochrześcijańskiego
F. W. Deichmann, Archeologia chrześcijańska. Przeł. E. Jastrzębowska. Warszawa 1994.
E. Jastrzębowska, Sztuka wczesnochrześcijańska. Kraków 2008.
A. Arbeiter, Alt-St. Peter in Geschichte und Wissenschaft. Berlin 1988.
Sztuka Rzymu średniowiecznego
H. L. Kessler, J. Zacharias, Rome 1300. On the Path of the Pilgrim. London 2000.
T. J. Żuchowski, Pałac papieski na Watykanie od końca V do początku XVI wieku. Ceremoniał a ewolucja kompleksu rezydencjonalnego. Poznań 1999.
Sztuka Rzymu nowożytnego
P. Murray, Architektura włoskiego renesansu. Przeł. R. Depta. Toruń 1999.
P. Portoghesi, Roma Barocca, Roma 2011.
Renesans w sztuce włoskiej. Architektura. Rzeźba. Malarstwo. Rysunek, pod red. R. Tomanna, Kolonia 2000.
J. Connors, Alliance and Enmity in Roman Baroque Urbanism, Tübingen 1989.
H. Schlimme, Die Kirchenfassade In Rom. Petersberg 1999.
Barok im Vatikan. Kunst und Kultur im Rom der Päpste II 1572-1676. Berlin 2006.
Sztuka Rzymu XIX I XX wieku
D. Alessandrini, C. Cesaretti, Roma liberty. Itinerari tra Eclettismo e Modernismo (1870-1925), Roma 2013.
F. Burno, Spektakl i modernizacja. Miasta włoskie w okresie faszyzmu 1922-1945, Warszawa 2016.
|
