wykład; forma zajęć hybrydowa

Zaliczony III rok studiów magisterskich.

Treści wykładów:

Wprowadzenie do kulturowych i historycznych uwarunkowań chronienia dzieł sztuki w przeszłości. Znaczenie zbiorowej pamięci, kontekstu historycznego, ideowego, politycznego.

Znaczenie kryteriów estetycznych, ich trwałości i zmienności w kontekście ochrony bądź niszczenia dzieł przeszłości.

Znaczenie rozwoju dyscyplin humanistycznych takich jak historia, historia sztuki, archeologia w formowaniu się świadomości chronienia świadectw dziedzictwa kulturowego.

Pojęcie "stylu" w historii sztuki jako narzędzia badawczego oraz jego znaczenie w dyskusjach o zakresie ochrony dzieł przeszłości.

Początki przejawów chronienia wybranych dziel sztuki w kulturze zachodnioeuropejskiej - starożytny Egipt, Grecja, Rzym.

Przykłady zachowywania i chronienia wybranych dziel sztuki w Średniowieczu - spolia, skarbce, pierwsze prywatne kolekcje," odnawianie" i pierwsze renowacje dzieł.

Początki nowożytnego zainteresowania dziełami antycznymi w Renesansie - znaczenie humanistów i artystów. Mecenat Medyceuszy i papieży we Włoszech, kolekcjonowanie dzieł antycznych.

Pierwsze regulacje prawne dotyczące ochrony dziel antycznych w Państwie Kościelnym. Przykłady chronienia antycznych budowli i rzeźb we Włoszech w XV - XVII w.

Przykłady ochrony dzieł malarstwa w czasach nowożytnych - królewski mecenat we Francji, ochrona dzieł w Republice Weneckiej.

Wielkie nowożytne kolekcje dziel sztuki i pierwsze muzea publiczne.

Znaczenie nowych wykopalisk archeologicznych w XVIII w. między innymi w Pompejach, Herkulanum i Stabiae dla nowego spojrzenia na kulturę antyczną i sposoby chronienia jej śladów. Ewolucja podejścia do uzupełniania ubytków w rzeźbach antycznych, A. Canova i B. Thorvaldsen. .

Przykłady pierwszych nowoczesnych konserwacji budowli antycznych w Rzymie w XIX w. - regulacje prawne, praktyka konserwatorska, C. Fea, G. Camporesi, R. Stern, G. Valedier.

Zniszczenia dzieł architektury i sztuki w czasach Rewolucji Francuskiej i ich konsekwencje. M. A. Lenoir i Musée des Monumentes français. Rola romantyków w batalii o ochronę zabytków - V. Hugo i Ch. de Montalambert. P. Mérimée i urząd Generalnego Inspektora Zabytków we Francji.

E. Emmanuel Viollet-le-Duc, jego poglądy i praktyka restauratorska. Wpływ na restaurację dzieł architektury w Europie w XIX w. - przykłady z Francji, Anglii, Włoch i Niemiec.

K. Piwocki, Pierwsza nowoczesnna teoria sztuki - poglądy Aloisa Riegla, Warszawa 1970

Krytyka działalności E. Emmanuel Viollet-le-Duc'a - poglądy J. Ruskin'a na ochronę dzieł przeszłości. Przykłady nowej praktyki w Anglii, Niemczech i we Włoszech.

Wiedeń przełomu XIX i XX w. jako centrum sztuki i nauki. Poglądy A. Riegla na ochronę zabytków. Organizacja ochrony zabytkow w Cesarstwie Austro-Węgierskim. M. Dvorak i Katechizm Opieki nad Zabytkami.

Początki starożytnictwa i opieki nad zabytkami w Polsce w 2 poł. XVIII i na początku XIX w. Mecenat królewski, kolekcje prywatne, znaczenie zbiorów rodziny Czartoryskich w Puławach oraz St. K. Potockiego w Wilanowie.

Sytuacja w zakresie ochrony zabytków na ziemiach polskich w trzech zaborach. Przykłady realizacji restauratorskich dzieł architektury. Znaczenie środowiska krakowskiego na przełomie XIX i XX w. dla ochrony zabytków. "Grono Konserwatorów Galicji Zachodniej", dyskusja wokół restauracji katedry i zamku na Wawelu.

Zniszczenia zabytków na ziemiach polskich w czasie I Wojny Światowej, organizacja ochrony zabytków w Drugiej Rzeczypospolitej.

Zniszczenia zabytków w czasie II Wojny Światowej i ich powojenna odbudowa. Odbudowa Warszawy jako unikatowy przykład w skali światowej.

Zdany egzamin pisemny z treści wykładów i konwersatoriów, ocena wg skali ocen umieszczonej w Regulaminie studiów.

Frekwencja na zajęciach, opanowanie materiału związanego z treścią wykładów.

Historical and Philosophical Issues in the Conservation of Cultural Heritage, edited by Nicholas Stanley Price, M. Kirby Talley Jr. and Alessandra Melucco Vaccaro; 1996

Issues in the Conservation of Paintings, Edited by David Bomford and Mark Leonard, 2005

J. Jokilechto, A History of Architectural Conservation, Elsevier 2006

M. Glendinning, The Conservation Movement. A history of Architectural Preservation Antiquity to Modernity, Routledge 2013

A. Conti, History of The Restoration and Conservation of Works of Art, Elsevier 2007

F. Souchal, Wandalizm Rewolucji, Kronos 2016

Zabytek i historia. Wokół problemów konserwacji i ochrony zabytków w XIX wieku. Antologia, wybór i wstęp P. Kosiewski, J. Krawczyk, Oficyna Wydawnicza Mówią Wieki, 2007

Wokół Wawelu. Antologia tekstów z lat 1901-1909, redakcja i wstęp J. Krawczyk, Oficyna Wydawnicza Mówią Wieki, 2007

P. Dettloff, Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918-1939. Teoria i praktyka, Kraków 2006

L. H. Nicholas, Grabież Europy. Losy dzieł sztuki w Trzeciej Rzeszy i podczas II wojny światowej, Kraków 1997

P. Majewski, Ideologia i konserwacja. Architektura zabytkowa w Polsce w czasach socrealizmu, Warszawa 2009

J. Frycz, Restauracja i konserwacja zabytków architektury w Polsce w latach 1795-1918, PWN 1975