Katalog ECTS - Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Psychoanaliza w badaniach kultury i sztuki

Pedagog: dr hab. Jan Sowa

Pole

Opis

Typ przedmiotu

Do wyboru.

Metody dydaktyczne (forma zajęć)

Seminarium.

Język wykładowy

polski;

Liczba punktów ECTS:

-brak-

Liczba godzin w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem akademickim

-brak-

Liczba godzin samodzielnej pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się (zgodnie z profilem specyfiki kształcenia na wydziale)

-brak-

Wymagania wstępne

Brak

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Zajęcia mają na celu zapoznanie studentów i studentek z tymi obszarami teorii psychoanalitycznej, które posiadają szczególne znaczenie dla badania kultury oraz sztuki. Lektura klasycznych tekstów psychoanalitycznych oraz współczesnych komentarzy do nich zorganizowana będzie w obrębie pól tematycznych obejmujących m.in. takie zagadnienia, jak sublimacja, trauma, fantazja, wizualność czy edypalizacja. Psychoanalizą będziemy się więc interesować nie jako praktyką "kliniczną", ale raczej jako językiem użytecznym do opisu i wyjaśnienia zjawisk społeczno-kulturowych. W drugiej części zajęć nacisk położony zostanie na post-psychoanalityczne teorie, które podejmują polemikę z oryginalnymi założeniami takich klasyków psychoanalizy, jak Freud czy Lacan, w tym zwłaszcza na schizoanalizę Deleuze'a i Guattariego.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

Indywidualna praca pisemna lub projekt artystyczno-badawczy (w drugim przypadku możliwość pracy w grupach o rozmiarze do 4 osób). Praca lub projekt oceniane będą pod kątem wykorzystania treści prezentowanych w czasie zajęć oraz oryginalności ich opracowania.

Wymagania końcowe

Wypełnienie kart lektury dla przynajmniej jednego tekstu z każdego tematu z listy lektur obowiązkowych według wzoru dostarczonego przez prowadzącego.

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

Każdy z bloków omawiany będzie na dwóch zajęciach (jedna lektura obowiązkowa na każde zajęcia w podanej kolejności dla każdego z bloków).

1. Sublimacja
Z. Freud, Kultura jako źródło cierpień, tłum. R. Reszke, w: Z. Freud, Dzieła, t. 4, Pisma społeczne, Warszawa 1998, tam: r. III-VI, s. 182-210.
Z. Freud, Kulturowa moralność seksualna a współczesna nerwowość, w: Z. Freud, Dzieła, t. 4, Pisma społeczne, Warszawa 1998, s. 7-24.

2. Fantazja
Z. Freud, Pisarz a fantazjowanie, tłum. M. Leśniewska w: S. Skwarczyńska (red.) Teoria badań literackich za granicą, t. 2, cz. 1, Kraków 1974, s. 507-517.
M. Janion, Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencjach ludzi i duchów, Warszawa 1991, tam: esej tytułowy, s. 7-29.

3. Trauma
J. Lacan, Tuche i automaton, tłum. K. Kłosiński, w: A. Burzyńska, M.P. Markowski (red.), Teorie literatury XX wieku. Kraków 2006, s. 30-41.
A. Bielik-Robson, Słowo i trauma: Czas, narracja, tożsamość, „Teksty Drugie”, Nr 5 (2004).

4. Wizualność
J. Lacan, Stadium zwierciadła jako czynnik kształtujący funkcję Ja, w świetle doświadczenia psychoanalitycznego, tłum. J. W. Aleksandrowicz, „Psychoterapia” 1987, nr 4.
L. Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne, tłum. J. Mach, w: L. Mulvey, Do utraty wzroku, Kraków 2010, s. 33-47.
T. McGowan, Realne spojrzenie. Teoria filmu po Lacanie, tłum. K. Mikurda, Warszawa 2007, tam: Wstęp. Od wyobrażonego wzroku do realnego spojrzenia, s. 15-44.

5. Psychoanaliza Wilhelma Reicha
W. Reich, Psychologia mas wobec faszyzmu, tłum. E. Drzazgowska, M. Abraham-Diefenbach, Warszawa 2009, tam: Przedmowa do wydania trzeciego, s. 11-26, r. 2, Ideologia rodziny autorytarnej w psychologii mas faszystowskich, s. 52-86 oraz r. 6, Zorganizowany mistycyzm jako międzynarodowa organizacja antyseksualna, s. 123-146.
D. Makavejev, W.R.: Mysteries of the Organism, dokument/video-art, Jugosławia, Niemcy Zachodnie, 1971.

6. Przeciw edypalizacji 1: schizoanaliza Deleuze’a i Guattari’ego
K. Wolański, Sędzia Schreber. Bóg, nerwy i psychoanaliza, Warszawa 2012, tam: r. VII, Schizoanaliza Schrebera – Deleuze i Guattari, 487-567.
G. Deleuze, F. Guattari, Kłącze, oraz 1227 – Traktat o nomadologii: maszyna wojenna (fragmenty) tłum. B. Banasiak, „Colloquia Communia”, 1-3/39-38/1988.

7. Przeciw edypalizacji 2: Bettelheim i Peju
B. Bettelheim, Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, tłum. D. Danek, Warszawa 1985, tam: Wstęp. Walka o nadanie sensu własnej egzystencji, t. 1, s. 39-64 oraz Konflikty edypalne i ich rozwiązania, s. 212-221.
P. Peju, Dziewczynka w baśniowym lesie. O poetykę baśni: w odpowiedzi na interpretacje psychoanalityczne i formalistyczne, tłum. M. Pluta, Warszawa 2008, tam: r. 2., Od kilku „sprzeciwów” do psychoanalizy baśni (à propos książki Bruno Bettelheima), s. 57-91.

Wszystkie lektury zostaną udostępnione osobom uczestniczącym w zajęciach w formie
plików PDF poprzez dedykowany dysk współdzielony Google w domenie asp.waw.pl.

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

Do ustalenia na podstawie indywidualnych konsultacji w zależności od zainteresowań studenta/studentki.

Przedmiotowe efekty uczenia się

Wiedza	Umiejętności	Kompetencje
K_W07 powiązania historii sztuki z innymi dyscyplinami humanistycznymi oraz społecznymi pozwalające mu na interdyscyplinarny i wielodyscyplinowy ogląd zagadnień zawodowych; K_W08 zagadnienia humanistyki i nauk społecznych związane z problematyką specjalizacji kultura miejsca oraz sztuki najnowszej; K_W11 w stopniu zaawansowanym literaturę wybranych dyscyplin humanistycznych przede wszystkim z zakresu historii i teorii sztuki, teorii kultury oraz filozofii; K_W15 w pogłębionym stopniu mechanizmy infrastrukturalne sztuki i kultury, w tym ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę o rzeczywistości kulturalnej, instytucjach kultury, instytucjach sztuki i innych, w których znajduje się miejsce na projekty kulturalne i artystyczne.	K_U03 analizować, interpretować na zaawansowanym poziomie fenomeny artystyczne i kulturowe na tle procesów historycznych, na podstawie dopasowanej do zagadnień współczesności i nowoczesności wiedzy z zakresu historii i teorii sztuki oraz teorii kultury, a także wiedzy z wybranych nauk społecznych, stosując oryginalne, nowatorskie podejścia i osiągnięcia tych nauk; K_U06 sprawnie poruszać się po rozległych zasobach wiedzy wybranych nauk humanistycznych i społecznych – przypisanych specjalizacji kultura miejsca i problematyce sztuki najnowszej – samodzielnie systematyzować, selekcjonować, syntetyzować wiedzę na poziomie zaawansowanym, K_U07 stosować na zaawansowanym poziomie aparat werbalny i pojęciowy wybranych, pozostających w relacji z historią sztyki, nauk humanistycznych i społecznych. K_U09 swobodnie posługując się zsyntetyzowaną, rozszerzoną wiedzą z wybranych nauk humanistycznych i społecznych sprawnie wnioskować, na zaawansowanym poziomie analizować zagadnienia; zajmować wobec nich własne stanowisko, znajdując się w nietypowych sytuacjach profesjonalnych i odmiennych sytuacjach kulturowych.	K_K02 podejmowania działań zmierzających do zachowania dziedzictwa kulturowego i artystycznego dla przyszłych pokoleń, co ma potwierdzenie w rozszerzonej argumentacji; K_K03 do zmiany opinii w świetle dostępnych danych i argumentów, których zakres jest rozszerzony; K_K07 do rozwiązywania problemów pojawiających się przy organizowaniu życia społeczno-kulturalnego, uwzględniając jego dynamikę i w odniesieniu do pionierskich zadań, jakie stawia sobie powyższy kierunek; K_K09 do uczestnictwa w życiu społecznym, w społeczeństwie demokratycznym, a także do kreatywnego uczestnictwa w kulturze – ma w wysokim stopniu rozbudowaną świadomość wspólnego dobra oraz odpowiedzialności.

Metody weryfikacji przedmiotowych efektów uczenia się

Wiedza	Umiejętności	Kompetencje
-brak-

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.

Lista studiów

studia	status	czas[h]	ECTS	forma	zaliczenie
Badania Artystyczne s.5	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Badania Artystyczne s.3	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Badania Artystyczne s.1	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Badania Artystyczne s.3	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Architektura Wnętrz s.1	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Grafika s.7	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Malarstwo / malarstwo s.7	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Rzeźba s.7	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Sztuka Mediów s.1	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Wzornictwo s.3	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Wzornictwo / projektowanie ubioru s.7	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]
Wzornictwo / projektowanie produktu i komunikacji wizualnej s.7	d	30	3	Konw 30h	Konw [zal. z oceną]

Semestr 2023/24-Z (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.22525