Katalog ECTS

Projektowanie partycypacyjne

Pedagog: dr Dariusz Śmiechowski
Asystent/ci: mgr Marta Zimińska

Pole Opis
Typ przedmiotu AW/S/2/KK/08 Przedmiot kierunkowy uzupełniający - KU
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

- wykład kursowy monograficzny
- konwersatorium
- dialog dydaktyczny
- wizyty studyjne
- zajęcia terenowe
- spotkania z interesariuszami procesów projektowych
- praca warsztatowa związana z zadaniami projektowymi
- wspólne prezentacje, dyskusja, ewaluacja
- lektura, e-learning

Język wykładowy polski;
Liczba punktów ECTS: 3
Liczba godzin w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem akademickim Udział w wykładzie tematycznym - 4 godz. Udział w wizytach studyjnych - 8 godz. Udział w pracach organizacyjnych, wizjach lokalnych, kontaktach z interesariuszami, warsztatach projektowych, prezentacjach - 18 godz. Udział w konsultacjach projektowych - 30 godz.
Liczba godzin samodzielnej pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się (zgodnie z profilem specyfiki kształcenia na wydziale) Przygotowanie się do zajęć: prace badawcze, lektura - 10 godz. Prace koncepcyjne - 10 godz. Przygotowanie finalnego podania projektu – 10 godz.
Wymagania wstępne

Ukończenie studiów I stopnia na kierunku Architektura Wnętrz lub pokrewnym dla studiów II stopnia.

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Program przedmiotu obejmuje prezentacje, wizyty studyjne, spotkania z interesariuszami procesów projektowych, warsztatowe zajęcia terenowe, dyskusje. Przedstawiane są lektury i materiały w internecie, porównywane są przykłady projektowania partycypacyjnego jak i projektowania pozbawionego tego podejścia. Ukazywane są możliwości partycypacji społecznej w planowaniu przestrzennym i projektowaniu, z uwzględnieniem współczesnej teorii rozwoju miast, psychologii środowiskowej, socjo-urbanistyki, antropologii przestrzeni, zrównoważonego rozwoju. Zajęcia praktyczne obejmują pracę metodą warsztatową poprzez tworzenie koncepcji wnętrz o niewielkiej skali z udziałem użytkowników, w realnej sytuacji przestrzennej (transformacja wnętrz instytucji edukacji i kultury, Miejsca Aktywności Lokalnej, podwórka,
przestrzenie publiczne itp.). 

Podstawowym celem dydaktycznym jest poznanie metod projektowania wnętrz i przestrzeni publicznych ze szczególną uwagą na dogłębną identyfikację potrzeb interesariuszy, w powiązaniu z analizą krytyczną dotyczącą stanu istniejącego, w sposób interdyscyplinarny: we współpracy z reprezentantami nauk społecznych i innych adekwatnych dziedzin. Nabywane są umiejętności posługiwania się podstawowymi narzędziami komunikacji społecznej, co sprzyja dialogowi z otoczeniem, demokracji stosowanej na co dzień, najpełniejszemu wykorzystywaniu kapitału społecznego i potencjału miejsca a także zasobów naturalnych i środków materialnych (m.in. w ramach budżetu obywatelskiego, inicjatywy lokalnej, inwestycyjnych możliwości samorządów lokalnych, instytucji edukacji i kultury). 

Tematy, treści programowe obejmują: 
- interwencje projektowe w wymagających tego miejscach w krajobrazie zurbanizowanym (m.in. w ramach rewitalizacji obszarowej, rehabilitacji w zdegradowanym krajobrazie, regeneracji przyrodniczej);
- wspomaganie otwartości i atrakcyjności, funkcjonalności i wielofunkcyjności wnętrz publicznych (np. w ośrodkach kultury, bibliotekach, szkołach, obiektach ochrony zdrowia), przestrzenie wspólnych w zabudowie mieszkaniowej i innych przestrzeni publicznych i pół-publicznych;
- tworzenie architektury okazjonalnej (tymczasowej), miejsc dla interwencji artystycznych, enklaw przyrodniczych w krajobrazie miejskim itp.;
- wzmacnianie przestrzeni pamięci;
- wspomaganie miejsc aktywności lokalnej.

Opis przedmiotu:
Program przedmiotu koncentruje się na wykorzystaniu możliwości i narzędzi partycypacji użytkowników w świadomym kształtowaniu przestrzeni życia codziennego, projektowaniu, planowaniu. Zwiększony udział użytkowników i innych interesariuszy w procesach projektowych a także realizacyjnych zakłada nie tylko konsultacje społeczne, ale także współtworzenie w sposób interdyscyplinarny. Podnosi to przede wszystkim jakość projektowanej przestrzeni, jak również sprzyja właściwemu wykorzystaniu dostępnych zasobów materialnych i kapitału społecznego. 

W ramach przedmiotu zakładana jest współpraca z pracowniami na Wydziale Architektury Wnętrz: Komunikacji Wizualnej, Detalu Miasta, Architektury Krajobrazu a także Projektowania Architektonicznego oraz Projektowania Wnętrz.

Działania prowadzone w ramach przedmiotu:
- wykłady (ilustrowane przykładami, połączone z dyskusją) ukazujące możliwości projektowania partycypacyjnego w planowaniu przestrzennym, projektowaniu urbanistycznym, projektowaniu obiektów użyteczności publicznej. Omawiane są odniesienia do najnowszych tendencji w planowaniu przestrzennym, teorii rozwoju miast, psychologii środowiskowej, socjo-urbanistyki, antropologii przestrzeni, zrównoważonego rozwoju;
- prezentacja przykładów: wnętrza urbanistyczne - przestrzenie publiczne jako przestrzenie społeczne (place, ulice itp.), przestrzenie półpubliczne (podwórka), wnętrza i tereny placówek oświatowych, biblioteki publiczne, domy kultury, placówki ochrony zdrowie itp.;
- wizyty studyjne i spacery badawcze;
- spotkania z praktykami procesów partycypacji;
- udział w przygotowaniach procesów partycypacji.

Część trudno dostępnej literatury jest udostępniana za pomocą poczty elektronicznej. 
Grupa ma możliwość stałej komunikacji za pomocą strony w mediach społecznościowych.

Wszystkie opracowania są na bieżąco omawiane, korygowane przez prowadzących. 

Możliwe są: 
- odniesienia do badań naukowych i działań kół naukowych;
- współpraca z pracowniami WAW ASP w Warszawie, innymi wydziałami, Instytutem Badań Przestrzeni Publicznej itp.; 
- współpraca międzyuczelniana;
- współpraca z organizacjami pozarządowymi, instytucjami edukacji i kultury;
- wyjazdy studyjne i współpraca międzynarodowa;
- udział w zadaniach projektowych jako element praktyk zawodowych;
- seminaria i warsztaty praktyczne (m.in. z udziałem gości z różnych instytucji kultury, placówek oświatowych, itp.).

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

1. Obecność, aktywny udział w zajęciach 30%
2. Zebranie niezbędnych materiałów i ich analiza 20%
3. Umiejętność tworzenia koncepcji we współpracy w ramach małego zespołu projektowego 30%
4. Logika i forma opracowań 20%

Wymagania końcowe

Wykonanie przez studenta własnej części opracowania wpisanej w opracowanie przygotowywane w ramach wspólnych działań zespołu projektowego. Ma ono formę udziału w zbiorczej planszy, ilustrowanym raporcie z procesu włączającego interesariuszy (przede wszystkim użytkowników) w prace koncepcyjne i ewentualnie realizacyjne dotyczące przekształceń wybranego fragmentu wnętrz użyteczności publicznej, przestrzeni publicznej. Opracowanie zawiera część opisową, fotograficzną (przedstawienie stanu istniejącego) i rysunkową (przedstawienie stanu istniejącego i koncepcji).
Oczekiwane elementy raportu z procesu partycypacji:
- analiza dotycząca jakości i standardu istniejącej przestrzeni (w tym zweryfikowane na miejscu materiały dotyczące stanu istniejącego: inwentaryzacja, dokumentacja fotograficzna, notatki, szkice) oraz ewaluacja stanu istniejącego (np. mocnych i słabych stron, potencjału itp.);
- opis działań włączających interesariuszy w proces przekształceń w stopniu pozwalającym na przygotowanie w sposób odpowiedzialny założeń do dalszego projektowania, ale także realizacji (m.in. identyfikacja problemów przestrzennych, potrzeb użytkowników, możliwości realizacyjnych);
- wizja przekształceń (koncepcja wstępna z opisem) uwzględniająca przede wszystkim możliwości spełnienia wspólnie omówionych potrzeb użytkowników, charakteryzująca się wysoką jakością przestrzeni, standardami związanymi z założeniami zrównoważonego rozwoju, dostępnością, możliwością racjonalnego etapowania i finansowania (wykorzystania dostępnych środków);
- istotne dane służące rozwojowi projektu (np. stanowiące wkład dla Programu Funkcjonalno-Użytkowego i dalszych faz projektowania, postulaty do wniosków do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; wystąpienia o finansowanie w ramach Inicjatywy Lokalnej lub Budżetu Obywatelskiego), rekomendacje dotyczące planowania i projektowania.

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

- Razem zmieniamy przestrzeń. Poradnik" Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2019
- Andrew Baum, Paul Bell, Thomas Greene „Psychologia Środowiskowa” Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004
- Christopher Alexander i inni „Język Wzorców” Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008
- Jan Gehl „Życie Między Budynkami” Wydawnictwo RAM, Kraków 2009
- Lech Mergler, Kacper Pobłocki, Maciej Wudarski, „Antybezradnik przestrzenny – prawo do miasta w działaniu” Biblioteka Res Publiki Nowej, Warszawa 2013

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

- Strategia Warszawa 2030
- Domaradzka A., Klucze do miasta; ruch miejski jako nowy aktor w polu polityki miejskiej, Warszawa 2021
- Dudkiewicz M., Lewenstein B., Winiarska A., Wielkomiejskie wspólnoty; Trwałość i zmiana, Warszawa 2020
- “Collaborare e Bologna; Regulation on Collaboration of Citizens and the City for the Care and Regeneration of Urban Commons”, Commune di Bologna
- „Biblioteka, małe pomysły na wielkie zmiany” FRSI, SARP, Warszawa 2010
- „Biblioteka – dobre miejsce” Instytut Książki, FRSI, Warszawa 2013
- “Animacja + Generacje” NCK, Warszawa 2017
- „Plan miejscowy, o co tu chodzi” OdBlokuj, Warszawa 2016
- „Miejsca Aktywności Lokalnej”, “Działaj w swojej okolicy! Inicjatywa Lokalna w Warszawie - krok po kroku”,
Wydawnictwa Centrum Komunikacji Społecznej m. st. Warszawy
- Magazyn Miasta
- Autoportret – pismo o dobrej przestrzeni

Przedmiotowe efekty uczenia się
WiedzaUmiejętnościKompetencje

ABSOLWENT ZNA I ROZUMIE
K_W05
- teorię i doświadczenia projektowania wnętrz urbanistycznych i wnętrz budynków w sposób dostosowany zarówno do potrzeb użytkowników jak i uwarunkowań miejsca;
- interpretacje idei zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do środowiska zurbanizowanego;
- role, postawy, prawa i obowiązki poszczególnych interesariuszy w procesach planowania i projektowania, w aspekcie nowych wyzwań dla projektantów (m.in. mediacji, konsultacji);
- podstawowe uwarunkowania prawne zamówień publicznych, partnerstwa publiczno-prywatnego i publiczno-społecznego, praw autorskich, przydatne dla projektowania partycypacyjnego;
- zasady udziału społeczności w procesach zmian w otoczeniu, a w szczególności rolę konsultacji społecznych w procesach planowania i projektowania oraz możliwość współzarządzania społecznościowego terenami i obiektami w obszarach zurbanizowanych (w aspekcie oczekiwanego wzrostu jakości otoczenia przestrzennego i na tle „drabiny partycypacji”).

ABSOLWENT POTRAFI
K_U04
- przeprowadzić analizę kontekstu kulturowego, przestrzennego, funkcjonalnego i technicznego miejsca/obiektu objętego procesem projektowym.
K_U05
- świadomie przeprowadzić wielowątkowy proces projektowy o charakterze interdyscyplinarnym.
K_U08
- współdziałać w ramach prac zespołowych i podjąć wiodącą rolę zespole.
K_U11
- aktywnie uczestniczyć w wystąpieniach publicznych (w tym pokazanie własnej i zespołowej pracy projektowej w formie pisemnej i werbalnej oraz w formie wystawy, prezentacji multimedialnej), wykazując się umiejętnością nawiązania kontaktu z publicznością;
- analizować krytycznie, ewaluować, wartościować środowisko zurbanizowane;
- stosować narzędzia partycypacji społecznej, np. udziału w planowaniu przestrzennym (formułowanie wniosków i uwag do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego), udziału w przygotowaniu i realizacji strategii rozwojowych miast i gmin;
- komunikować się w ramach powiązań pomiędzy różnymi interesariuszami procesów planowania i projektowania: m.in. społeczność, inwestorzy, samorząd lokalny (zarząd, rada, zakłady gospodarki nieruchomościami, inne agendy, projektanci, wykonawcy);
- współpracować w sposób interdyscyplinarny (m.in. z różnymi branżami w procesach projektowania) i międzypokoleniowy (m.in. dzieci i młodzież, osoby starsze), prowadzący do rozwiązań projektowych o charakterze jak najbardziej całościowym, zintegrowanym;
- dochodzić do jakości rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych w ramach angażowania się w projektowanie w formule zamówień publicznych;
- brać udział w programowaniu inwestycji, m.in. w przygotowaniu programu funkcjonalno-użytkowego jako ważnego elementu projektowania obiektów (lokali) użyteczności
publicznej o szczególnym profilu społecznym, kulturalnym, edukacyjnym, na etapie koncepcji wstępnej i koncepcji architektoniczno-budowlanej;
- przygotowywania wniosków o finansowanie działań w przestrzeni publicznej, wniosków grantowych na związane z tym prace badawcze i projektowe.

ABSOLWENT JEST GOTÓW DO
K_K02
- inspirowania i organizowania działalności na rzecz środowiska społecznego, inicjowania działań na rzecz interesu publicznego
(w tym podejmowania i rozwijania współpracy z interesariuszami obecnymi na rynku pracy, instytucjami edukacji i kultury, administracją samorządową, organizacjami pozarządowymi),
a także myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy i gospodarny.
K_K05
- wykorzystywania w różnych sytuacjach podstawowej znajomości mechanizmów psychologicznych i narządzi socjologicznych wspomagających podejmowane działania.
K_K08
- pracy zarówno indywidualnej jak zespołowej, pracy z wolontariuszami.
- komunikowania się społecznego i kierowania zespołem, co przejawia się w szczególności poprzez: inicjowanie działań i pracę z innymi osobami w ramach wspólnych przedsięwzięć projektowych i artystycznych, prowadzenie negocjacji i właściwą organizację działań, integrację z innymi osobami w ramach przedsięwzięć społeczno-kulturalnych, prezentowanie skomplikowanych zadań projektowych i artystycznych w przystępnej formie.
- pracy odpowiedzialnej, dobrze ugruntowanej w uwarunkowaniach społecznych;
- promocji podejścia włączającego (inkluzywnego);
- prowadzenia dialogu społecznego;
- prezentacji i otwartości na dyskusję, z uwzględnieniem możliwości autokorekty i twórczej krytyki w ramach dialogu nauczyciel-student- odbiorca (w ramach zespołu projektowego, w kontaktach ze współtwórcami i odbiorcami prac projektowych i realizacyjnych);
- kontaktów i współpracy z organizacjami pozarządowymi, grupami nieformalnymi, aktywistami miejskimi itp.

Metody weryfikacji przedmiotowych efektów uczenia się
WiedzaUmiejętnościKompetencje

- udział studenta w dialogu dydaktycznym, gdzie stosuje wiedzę pozyskiwaną w trakcie wizyt studyjnych, zajęć praktycznych, lektur oraz z wybranych źródeł

- obserwacja udziału w pozyskiwaniu danych do projektowania
- obserwacja umiejętności współpracy w zespołowym opracowaniu zadania semestralnego
- prezentacja na forum grupy, w trakcie pracy warsztatowej
- prezentacja publiczna, w powiązaniu z aktywną komunikacją z interesariuszami 

- obserwacja kompetencji społecznych studenta w trakcie pracy zespołowej, kontaktach z interesariuszami itp.
- obserwacja kompetencji zawodowych w pracy o charakterze interdyscyplinarnym

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Architektura Wnętrz s.2 d 45 3 ćw. 45h
ćw. [zal. z oceną]


Semestr 2023/24-L (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.23203