Katalog ECTS

Historia sztuki w Polsce 1890–2010

Pedagog: dr Jakub Banasiak

Pole Opis
Typ przedmiotu obligatoryjny
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

wykład

Język wykładowy polski;
Liczba punktów ECTS: 3
Liczba godzin w bezpośrednim kontakcie z nauczycielem akademickim 30
Liczba godzin samodzielnej pracy studenta związanych z osiągnięciem efektów uczenia się (zgodnie z profilem specyfiki kształcenia na wydziale) 30h - bieżące przygotowanie do zajęć, 30h - przygotowanie do egzaminu
Wymagania wstępne

zaliczony I rok studiów oraz znajomość podstawowych faktów na temat sztuki polskiej XX wieku

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Wykład dotyczy historii sztuki polskiej od rewolucji Solidarności, przez stan wojenny, odwilż końca lat 80., w końcu transformację ustrojową. Wykład, poza przybliżeniem kluczowych twórców i twórczyń, dzieł, wystaw i tendencji, kładzie też silny nacisk na tło społeczno-polityczno-ekonomiczne, mające wpływ na funkcjonowanie sztuki w przestrzeni społecznej, zmieniające się społeczne/polityczne funkcje sztuki, jej społeczną recepcję, materialne podstawy twórczości (mecenat, rynek) itp.

Opisowi, analizie i interpretacji podlegać będą przede wszystkim poszczególne dzieła, tendencje i postawy artystyczne, ale wspomniane zostaną także strategie instytucjonalne czy dyskursy publiczne wokół sztuki.

Celem zajęć jest więc ukazanie poszczególnych zjawisk artystycznych wspominanego okresu w ich możliwie szerokim kontekście. Ponadto jest nim także dostarczenie osobom studiującym kategorii i pojęć niezbędnych do interpretacji i opisu prezentowanych dzieł oraz do ich umiejscowienia w kontekście pozaartystycznym (politycznym, ekonomicznym, społecznym). Zajęcia stanowią podstawę do dalszego, pogłębionego studiowania szczegółowych zagadnień z zakresu sztuki polskiej przełomu XX i XXI wieku.

TREŚCI PROGRAMOWE

ZAJĘCIA 1:

przełom lat 70. i 80., wyczerpywanie się paradygmatu neoawangardowego, powstanie Solidarności, zmiana pokoleniowa (Łódź Kaliska - początki, wystawa "Polaków portret własny", wystawa "Konstrukcja w procesie", Pomnik Poległych Stoczniowców);

ZAJĘCIA 2:

stan wojenny (1981-1983) i "normalizacja" (1983-1986)": zmiana organizacji życia artystycznego, bojkot, sztuka przykościelna;

ZAJĘCIA 3:

lata 80. - dekada nowego malarstwa: nowa ekspresja i inni (Gruppa, Leon Tarasewicz i in.); nowy dynamika instytucjonalna: wystawa "Ekspresja lat 80.", wystawa "Co słychać" (próby urynkowienia nowej ekspresji), wystawa "Świeżo malowane", wystawa "Arsenał 88" (państwowa odpowiedź na młodą sztukę); polityka kulturalna 1986-1989;

ZAJĘCIA 4, 5:

Kultura Zrzuty: Strych, Łódź Kaliska, Jacek Kryszkowski, Jerzy Truszkowski, Zbigniew Libera, Zbyszko Trzeciakowski

ZAJĘCIA 6:

Koło Klipsa, Neue Bieriemiennost, Wyspa Spichrzów/Grzegorz Klaman, Totart

ZAJĘCIA 7:

młodzi przeciwko komunizmowi i Okrągłemu Stołowi: Pomarańczowa Alternatywa, Galeria Działań Maniakalnych, Wspólnota Leeeżeć;

ZAJĘCIA 8:

sytuacja instytucjonalna tuż po 1989 roku: "nowe" instytucje (Zachęta i CSW), dyskusje wokół rynku sztuki, konsekracja sztuki przykościelnej i nowej ekspresji; rozliczenia i poszukiwania nowego paradygmatu: wystawy "Raj utracony", "Baknuin w Dreźnie", "Perseweracja mistyczna i róża"; nowy dyskurs wokół sztuki ("Magazyn Sztuki")

ZAJĘCIA 9:

pracownia Grzegorza Kowalskiego (metoda dydaktyczna, ćwiczenia, tradycja); "Piramida zwierząt" Katarzyny Kozyry (1993): nowy idiom artystyczny i reakcje społeczne

ZAJĘCIA 10:

lata 90. i początek lat 2000: Roman Stańczak i Paweł Althamer: transformacja przenicowana, mistycyzm, wspólnota

ZAJĘCIA 11:

lata 90. i początek lat 2000: Artur Żmijewski, Katarzyna Kozyra: ciało, władza, historia

ZAJĘCIA 12:

magiczne lata 90.: ezoteryka, New Age, nowa duchowość: Paweł Kwiek, Zbigniew Libera (1988-1992), Marek Rogulski, Ewa Ciepielewska, Alicja Żebrowska i in.

ZAJĘCIA 13–14:

nowa wizualność transformacji; krytyka ekonomicznych podstaw transformacji; konsumpcjonizm: Grupa Ładnie, Przemysław Kwiek, Jacek Markiewicz, Luxus, Kijewski i Kocur, Zbigniew Libera

ZAJĘCIA 15:

nowa ironia: Cezary Bodzianowski, Piotr Uklański, Azorro, Jarosław Fliciński, Julita Wójcik i in.

 

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

metoda zaliczenia: egzamin pisemny

kryteria oceny: znajomość materiału przerabianego na zajęciach oraz literatury obowiązkowej

Wymagania końcowe

obecność, zaliczony egzamin pisemny

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

Dąbrowski J., Cenzura w sztuce polskiej po 1989 roku. Artyści, sztuka i polityka, tom 2, Fundacja Kultura Miejsca, Warszawa 2014, podrozdział 2.3.2 "Piramida zwierząt"

M. Kościelniak, Egoiści. Trzecia droga w kulturze polskiej lat 80., Warszawa 2018, s. 67–76

J. Banasiak, Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993, Warszawa 2020, s. 205–212, rozdziały 4 i 7

Magda Szcześniak, Sztuka bez klasy? Uwagi o badaniu polskiej sztuki czasu transformacji, w: Założenia przedwstępne w badaniach nad polskiej sztuki najnowszej. I Seminarium Dłużewskie. 6–8 lutego 2014, red. J. Banasiak, Fundacja Kultura Miejsca, Warszawa 2014

W. Włodarczyk, Sztuka XX i początku XXI wieku. Sztuka polska 7, Arkady, Warszawa 2023, 261–274

Sienkiewicz K., Kowalnia, w: Kowalnia 1985-2015, Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach, Katowice 2015

Dominik Kuryłek, Ewa Tatar, „Teraz jest teraz”. Artyści i gdańska Wyspa Spichrzów, w: Odrzucone dziedzictwo. O sztuce polskiej lat 80., s. 174–188, https://artmuseum.pl/public/upload/files/Odrzucone_dziedzictwo.pdf

 

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

K. Redzisz, K. Sienkiewicz, Świadomość Neue Bieriemiennost, Warszawa 2013

Kowalczyk I., Podróż do przeszłości: interpretacje najnowszej historii w polskiej sztuce krytycznej, Warszawa 2011  

Markowska A., Dwa przełomy. Sztuka polska po 1955 i 1989 roku, Toruń 2012

Agresywna niewinność. Historia grupy Luxus, red. A. Mituś, BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej, Wrocław 2014

Nowe zjawiska w sztuce polskiej po 2000, opr. zbior., wydanie 2 uzupełnione, Warszawa 2008

Żmijewski. Przewodnik Krytyki Politycznej, opr. zbior., Warszawa 2012 

Co słychać?, kat. wyst., red. M. Sitkowska, Warszawa 1990 + katalogi wystaw

Piotrowski P., Znaczenia modernizmu. W stronę historii sztuki polskiej po 1945 r., Poznań: REBIS, 1999

Andrzej Szczerski, Transformacja. Sztuka w Europie Środkowo-Wschodniej po 1989 roku, WUJ, Kraków 2018

Piotrowski P., Agorafilia. Sztuka i demokracja w postkomunistycznej Europie, Poznań 2010

Dorota Michalska, Rzeźby zdegradowane. Twórczość Romana Stańczaka wobec transformacji ustrojowej po 1989 roku, http://miejsce.asp.waw.pl/rzezby-zdegradowane-2/

Wiktoria Kozioł, Kosmici, czyli my. Filozofia Nowej Ery jako trop interpretacyjny twórczości Pawła Althamera ze szczególnym uwzględnieniem koncepcji Carla Gustava Junga, http://miejsce.asp.waw.pl/kosmici-czyli-my-3/

Konrad Schiller, Nowa fala w Zielonej Górze Biennale Sztuki Nowej 1985–1996. Zarys wydarzeń, http://miejsce.asp.waw.pl/nowa-fala-w-zielonej-gorze-3/ 

 

 

Przedmiotowe efekty uczenia się
WiedzaUmiejętnościKompetencje

Wiedza:
● charakteryzuje powiązania sztuki z dyscyplinami humanistycznymi oraz społecznymi
● wymienia i opisuje podstawowe metody opisu, analizy oraz interpretacji dzieł sztuki i zjawisk artystycznych w ujęciu wybranych, wiodących tradycji, teorii i szkół badawczych historii sztuki, wybranych kryteriów, np. ikonologii i ikonografii.
● wymienia i opisuje podstawowe w wybranych, wyspecjalizowanych – w tym dotyczących specjalizacji – zagadnienia humanistyki i nauk społecznych, często wymagające wielodyscyplinowego, wielopłaszczyznowego oglądu.

K_W01
K_W02
K_W03
K_W04

 

Umiejętności:
● rozpoznawać i klasyfikować wiodące dzieła i twórców sztuki powszechnej, systematyzować style, kierunki, epoki według wzorów historii sztuki.
● wyszukiwać, analizować, interpretować na podstawowym poziomie dzieła sztuki na tle procesów historycznych
● powiązać dzieła i zjawiska sztuki z szerszym kontekstem historycznym, kulturowym, społecznym, ideologicznym, chcąc np. wykazać znaczenie kontekstu społecznego dla zjawisk i dzieł sztuki
● wykorzystywać przysposobioną wiedzę do rozstrzygania dylematów rzeczywistych, pojawiających się w artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej praktyce zawodowej w obszarze sztuki.



K_U02
K_U03
K_U04
K_U05
K_K01

Kompetencje społeczne:
● docenienia znaczenia sztuki dla kultury i cywilizacji światowej i uczestniczenia w szeroko rozumianym życiu kulturalnym.
● podejmowania działań profesjonalnych w ramach działalności artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej w obszarze sztuki

K_K02
K_K03
K_K04

Metody weryfikacji przedmiotowych efektów uczenia się
WiedzaUmiejętnościKompetencje

egzamin

egzamin

egzamin

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Historia Sztuki / kultura miejsca s.5 o 30 2 30h
[egz.]


Semestr 2024/25-Z (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.27524