Wykład połączony z lekturą tekstów, dyskusją na wybrane tematy oraz pracami warsztatowymi związanymi z problemami z zakresu socjologii sztuki

Znajmość angielskiego pozwalająca na zapoznanie się z lekturami czy stronami internetowymi

Od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku globalny obieg sztuki rozrósł się do nigdy wcześniej niespotykanych rozmiarów, zarówno w sensie zasięgu, ilości instytucji, osób i pieniędzy, które w nim cyrkulują. Zmienił on też swój charakter, ewolucji uległy artystyczne instytucje, jak grzyby po deszczu wyrosły setki międzynarodowych biennale, nawet peryferyjne miasta chcą mieć swoje centra sztuki współczesnej, a sam obieg stał się środowiskiem pracy dla rzesz specjalistów- z których najbardziej wyrazistą grupą są kuratorzy i kuratorki. W trakcie zajęć przyjrzymy się funkcjonowaniu globalnego obiegu sztuki z krytycznego dystansu. Postaramy się zrekonstruować jego genezę a także społeczne i ekonomiczne sprzeczności, które go napędzają. Z jednej strony dzieła sztuki osiągają bezprecedensowe ceny, domy aukcyjne z roku na rok zwiększają swoje obroty, pojawiają się nowe instrumenty inwestycyjne art-bankingu. Z drugiej, okrutna ekonomia artystycznej cyrkulacji działa wedle zasady „zwycięzca bierze wszystko”. Większość artystek i artystów, kuratorów i kuratorek czy asystentów i asystentek jest biedna. Globalny świat sztuki jest jak góra lodowa. Jej widoczna część – artystyczne gwiazdy, duże imprezy i światowej klasy instytucje – dominuje nad ciemną materią sztuki, wielością artystów i artystek, których społecznie niezbędna praca pozostaje nierozpoznana i niedoceniona. W trakcie zajęć zajmiemy się krytyczną analiza relacji między sztuką i różnymi formami kapitałów (pieniędzmi, reputacją, kapitałami społecznymi), zajmiemy się różnicą między wartością i ceną działa sztuki czy poddamy pod dyskusję spekulacyjny rynek sztuki. Zajęcia odbiegają od tradycyjnej formuły wykładu, mają charakter bardziej seminaryjny, otwarty na dyskusję i aktywne uczestnictwo studentów i studentek, są oparte na analizie tekstów, filmów, manifestów, praktyk artystycznych. Studentki i studenci będą zachęcane do wykorzystania poznanych koncepcji w celu lepszego zrozumienia społecznych uwarunkowań swojej własnej praktyki oraz podjęcia działań mających na celu ich zmianę.

Plan zajęć

1. Zajęcia organizacyjne

2. Życie i praca artystycznego projektariatu

Kuba Szreder, ABC of Projectariat: living and working in a precarious art world, Manchester University Press, Manchester 2021 (hasła wybrane przez studentów)

Zajęcia warsztatowe z tekstem

3. Cena wszystkiego

Pokaz filmu The price of Everything (Nathaniel Kahn 2018)

4. Artystyczna alchemia

Luc Boltanski, Od rzeczy do dzieła. Proces atrybucji i nadawania wartości przedmiotom [w:] Wieczna radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności, red. Michał Kozłowski et al., Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2011

5. Pole sztuki jako maszyna wytwarzania wartości

Pierre Bourdieu, Reguły Sztuki, Universitas, Kraków 2001, str. 178 – 211

6. Sztuka a społeczne nierówności (habitus, dystynkcja, czas wolny)

Pierre Bourdieu, Dystynkcja. Krytyka społecznej władzy sądzenia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005, str. 43 – 83

7. Krytyka instytucjonalna i świat sztuki dla 1%

Andrea Fraser, L’1%, c’est moi, Texte zur Kunst, September 2011, str. 114-127

Andrea Fraser, From the Critique of Institutions to an Institution of Critique [w:] Institutional Critique and After, John Welchman (red.), JRP Ringier, Zurych 2006, str. 123-137

8. Świat sztuki jest nagi

Gregory Sholette, Art, Debt, Oversupply, Panic! (On the Contradictions of a Twenty-First-Century Art Education) [w:] Delirium and resistance: activist art and the crisis of capitalism, Pluto Press, London 2017

9. Nędza jako zasób czyli krytyka globalnej ekonomii obrazów I

Enjoy Poverty (2007) Renzo Martens

10. Nędza jako zasób czyli krytyka globalnej ekonomii obrazów II

Grafy i teksty Institute for Human Activities

11. Czy inny świat sztuki jest możliwy?

White Pube Ideas for a New Art World (akcja billboardowa):

https://www.itsnicethat.com/news/the-white-pube-buildhollywood-art-campaign-290121

White Pube Ideas for a New Art World (tekst):

https://www.thewhitepube.co.uk/ideasforanewartworld

Center for Plausible Economies, Heads up and Hands On, Manifesto of the Interdependent Art Worlds,  [w:] Kathrin Bohm, Art on the Scale of Life, Valiz: London 2023, str. 142 - 162

Manifest Art For UBI:

https://instituteofradicalimagination.org/2021/01/16/art-for-ubi-manifesto-launching-campaign/ 

12. Możliwe światy sztuki, lumbung, ruangrupa i alternatywne Documenta 15

Basekamp Group & Friends, Frequently asked questions [w:] Plausible artworlds. lulu.com, S.l. 2013

omówienie przykładów z książki

Fragmenty z Documenta Fifteen Handbook (str. 1- 40 plus leksykon pojęć)

Wywiad z ruangrupa: Who’s Exploiting Who? ruangrupa on documenta fifteen

https://artreview.com/who-is-exploiting-who-ruangrupa-on-documenta-fifteen/

Aneta Rostkowska i Giulia Belinetti: What documenta fifteen offered to the future - documenta fifteen closing days #1

https://www.metropolism.com/nl/opinion/47748_what_documenta_fifteen_offered_to_the_future_documenta_fifteen_closing_days_1

Kate Brown, Documenta Presents an Invigorating Alternative to a Market-Driven Art World. Maybe That’s Why the Industry’s Establishment Has Largely Dismissed It

https://news.artnet.com/market/documenta-art-market-2135862

Ben Davis, Documenta 15’s Focus on Populist Art Opens the Door to Art Worlds You Don’t Otherwise See—and May Not Always Want to

https://news.artnet.com/art-world/documenta-15-review-2140149

Jason Farago: The World’s Most Prestigious Art Exhibition Is Over. Maybe Forever.

https://www.nytimes.com/2022/09/23/arts/design/documenta-15.html

Hito Steyrl, Hito Steyerl: Context is Everything, Except When It Comes to Germany

https://tripleampersand.org/context-everything-except-comes-germany/?fbclid=IwAR3I609Yepi1IlUi78pmiPLudgnNMGnAM9d5Sexm_Qgdt0EnDNNsO6TVhEc

Statement by Off Biennale

https://offbiennale.hu/en/2022/hirek-en/statement-by-off-biennale-budapest-a-documenta-fifteen-participant-and-lumbung-member-2/

Oliver Marchart, Criticism of Israel as a Spontaneous Ideology of the Art Field (Excursus) [w:] Hegemony Machines, oncurating.org, Zurich 2022, str. 99 – 118

13. Współzależne światy sztuki, czyli feministyczne ekonomie sztuki

Centre for Plausible Economies, Penfold principles of Interdependent Art Worlds (2024) 

Grafy I prace z wystawy Economics the Blockbuster, The Whitworth, Manchester 2023

 J.K. Gibson-Graham i Kelly Dombroski, Introduction to The Handbook of Diverse Economies: inventory as ethical intervention [w:] The handbook of diverse economies, red. J.K. Gibson-Graham I Kelly Domroski, Edward Elgar Publishing, Northampton 2020

14. Spotkanie w sprawie pisania esejów

15. Dobra wspólne i ich instytucje

Antonio Negri i Michael Hardt, Rzecz-pospolita, korporacja ha!art, Kraków 2012 (fragment Widma Dobra Wspólnego)

Raunig, G., 2014. Occupy the Theater, Molecularize the Museum!, in: Malzacher, F. (Ed.), Truth Is Concrete: A Handbook for Artistic Strategies in Real Politics. Sternberg Press; Steirischer Herbst, Berlin; New York; Graz, pp. 76–86.

Podstawą do zaliczenia jest obecność na zajęciach. W przypadku uzasadnionych nieobecności należy w trybie natychmiastowym dostarczać usprawiedliwienia. Ocena końcowa zależeć będzie także od aktywnego uczestnictwa w zajęciach (regularnego czytania podanych lektur, udziału w dyskusji i pracy w grupach). Warunkiem zaliczenia jest dostarczenie pracy końcowej w formie tekstu, lub eseju wizualnego, przygotowanego indywidualnie albo w grupach. 

- praca pisemna albo esej wizualny demonstrujący umiejętność zastosowania omawianych koncepcji do analizy życia artystycznego

- na ocenę końcową ma wpływ aktywne uczestnictwo w zajęciach

- warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest obecność na zajęciach, nieobecności muszą być usprawiedliwiane na bieżąco

Kuba Szreder, ABC of Projectariat: living and working in a precarious art world, Manchester University Press, Manchester 2021 (hasła wybrane przez studentów)

Walter Benjamin, Twórca jako wytwórca [w:] Twórca jako wytwórca, Wydawnictwo KR, Warszawa 2011

White Pube Ideas for a New Art World (akcja billboardowa):

https://www.itsnicethat.com/news/the-white-pube-buildhollywood-art-campaign-290121

White Pube Ideas for a New Art World (tekst):

https://www.thewhitepube.co.uk/ideasforanewartworld

Center for Plausible Economies, Heads up and Hands On, Manifesto of the Interdependent Art Worlds,  [w:] Kathrin Bohm, Art on the Scale of Life, Valiz: London 2023, str. 142 - 162

Manifest Art For UBI:

https://instituteofradicalimagination.org/2021/01/16/art-for-ubi-manifesto-launching-campaign/ 

Fragmenty z Documenta Fifteen Handbook (str. 1- 40 plus leksykon pojęć)

Wywiad z ruangrupa: Who’s Exploiting Who? ruangrupa on documenta fifteen

https://artreview.com/who-is-exploiting-who-ruangrupa-on-documenta-fifteen/

Aneta Rostkowska i Giulia Belinetti: What documenta fifteen offered to the future - documenta fifteen closing days #1

https://www.metropolism.com/nl/opinion/47748_what_documenta_fifteen_offered_to_the_future_documenta_fifteen_closing_days_1

Kate Brown, Documenta Presents an Invigorating Alternative to a Market-Driven Art World. Maybe That’s Why the Industry’s Establishment Has Largely Dismissed It

https://news.artnet.com/market/documenta-art-market-2135862

Ben Davis, Documenta 15’s Focus on Populist Art Opens the Door to Art Worlds You Don’t Otherwise See—and May Not Always Want to

https://news.artnet.com/art-world/documenta-15-review-2140149

Jason Farago: The World’s Most Prestigious Art Exhibition Is Over. Maybe Forever.

https://www.nytimes.com/2022/09/23/arts/design/documenta-15.html

Hito Steyrl, Hito Steyerl: Context is Everything, Except When It Comes to Germany

https://tripleampersand.org/context-everything-except-comes-germany/?fbclid=IwAR3I609Yepi1IlUi78pmiPLudgnNMGnAM9d5Sexm_Qgdt0EnDNNsO6TVhEc

Statement by Off Biennale

https://offbiennale.hu/en/2022/hirek-en/statement-by-off-biennale-budapest-a-documenta-fifteen-participant-and-lumbung-member-2/

Pierre Bourdieu, Dystynkcja. Krytyka społecznej władzy sądzenia, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2005, str. 43 – 83

Andrea Fraser, L’1%, c’est moi, Texte zur Kunst, September 2011, str. 114-127

Andrea Fraser, From the Critique of Institutions to an Institution of Critique [w:] Institutional Critique and After, John Welchman (red.), JRP Ringier, Zurych 2006, str. 123-137

Gregory Sholette, Przesyt, nadprodukcja, nadmiar [w:] Czarna księga Artystów, Katarzyna Górna et al (red.), Krytyka Polityczna, Warszawa 2015

Centre for Plausible Economies, Icebergian Economies of Contemporary Art (Cyber PyraMMMida, 2020): 

https://www.pirammmida.life/cpe

Grafy I prace z wystawy Economics the Blockbuster, The Whitworth, Manchester 2023

 J.K. Gibson-Graham i Kelly Dombroski, Introduction to The Handbook of Diverse Economies: inventory as ethical intervention [w:] The handbook of diverse economies, red. J.K. Gibson-Graham I Kelly Domroski, Edward Elgar Publishing, Northampton 2020

J.K. Gibson-Graham, Economic meltdown, or what an iceberg can tell us about the economy (Trade Show, 2014):

http://trade-show.info/reader/economic-meltdown-or-what-an-iceberg-can-tell-us-about-the-economy/

Pierre Bourdieu, Reguły Sztuki, Universitas, Kraków 2001, str. 178 – 211

Luc Boltanski, Od rzeczy do dzieła. Proces atrybucji i nadawania wartości przedmiotom [w:] Wieczna radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności, red. Michał Kozłowski et al., Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2011

Pierre Bourdieu, Reguły Sztuki, Universitas, Kraków 2001, str. 260 – 268, 370 - 382

Gregory Sholette, Art, Debt, Oversupply, Panic! (On the Contradictions of a Twenty-First-Century Art Education) [w:] Delirium and resistance: activist art and the crisis of capitalism, Pluto Press, London 2017

Silvia Federici, Feminism and the Politics of the Commons [w:] Former West pod redakcją Marii Hlavajovej i Simona Sheikha, MIR Press, Cambridge 2017

wywiad Sary Burayi Boned z Silvią Federici

https://artmuseum.pl/public/upload/files/Sara-Buraya_Silvia-Federici.pdf

Czarna księga Artystów, Katarzyna Górna et al (red.), Krytyka Polityczna, Warszawa 2015

Wieczna radość. Ekonomia polityczna społecznej kreatywności, red. Michał Kozłowski et al., Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2011

Guy Standing. Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa

Hito Steyerl, Duty Free Art: Art in the Age of Planetary Civil War. (London: VERSO, 2017).

Mel Evans, Artwash: Big Oil and the Arts, Pluto Press, Londyn 2015

Petrešin-Bachelez, N., 2017, For Slow Institutions. E-flux Journal, nr 85

Alistair Hudson, Middlesbrough Institute of Modern Art. Where do we go from here? Vision Statement 2015-2018

Claire Bishop, Radical museology or, "what’s contemporary" in museums of contemporary art?, Koenig Books, Londyn 2014

Byrne, J., Morgan, E., Paynter, N., Sanchez de Serdio, A., Zeleznik, A. (red), The constituent museum: constellations of knowledge, politics and mediation : a generator of social change. Valiz, Amsterdam 2018

Antonio Negri i Michael Hardt, Rzecz-pospolita, korporacja ha!art, Kraków 2012

Raunig, G., 2014. Occupy the Theater, Molecularize the Museum!, in: Malzacher, F. (Ed.), Truth Is Concrete: A Handbook for Artistic Strategies in Real Politics. Sternberg Press; Steirischer Herbst, Berlin; New York; Graz, pp. 76–86.

Manifesty programowe feministycznych instytucji sztuki: Teatru Powszechnego i Feminist Art Institution (Praga)

http://www.feministinstitution.cz/

TJ Demos, Climate control. From emergency to emergence.

https://www.e-flux.com/journal/104/299286/climate-control-from-emergency-to-emergence/

Daniel Penny, The Artists-Activists Decolonizing the Whitney Museum

https://www.theparisreview.org/blog/2019/03/22/the-artist-activists-decolonizing-the-whitney-museum/?fbclid=IwAR3mN5dlL520VFNs6Wgh91_VhNDg8UQsZFT-2ttVA-ow5r4_-KxwUXMdn9c

Gregory Sholette, Delirium and resistance: activist art and the crisis of capitalism, Pluto Press, London 2017