wykład

Podstawowa znajomość historii i sztuki XX wieku.

Celem wykładu jest przedstawienie dziejów sztuki polskiej w dobie PRL w kontekście przemian społeczno-politycznych.
Omówione zostaną najważniejsze zjawiska artystyczne, ośrodki, postaci, dzieła, nurty, procesy.

Ważnym kontekstem narracji historyczno-artystycznej będą zagadnienia związane z funkcjonowaniem państwowego systemu sztuki (organizacja życia artystycznego, mecenat, wystawiennictwo, polityka kulturalna, rynek sztuki etc.).

Zajęcia korespondują z wykładem „Sztuka i państwo: krytyka artystyczna i teoria sztuki: zagadnienia omawiane na obu kursach będą się – na tyle, na ile będzie to możliwe – pokrywać tematycznie i chronologicznie.

Możliwa jest wizyta na wystawie w galerii lub muzeum, jeżeli tematyka wystawy będzie pokrywać się z zakresem któregoś z wykładów.

Wykłady obejmują następujące zagadnienia:

● Organizacja życia artystycznego tuż po wojnie
● Wojna i odbudowa, pamięć i trauma
● Tuż po wojnie: kondycja awangardy i spór o realizm
● Socrealizm(y) i “monstrualna modernizacja”
● Funkcje odwilży: sztuka i polityka po socrealizmie
● rzeźba
● Wokół roku 1966: ruch sympozjalny i plenerowy, neokonstruktywizm
● Nowa Figuracja, galerie autorskie
● Sztuka w epoce Gierka (konceptualizm, rynek, kultura masowa, sztuka ekologiczna, emancypacja kobiet)
● Długie lata 80. (Solidarność, stan wojenny, podziemie artystyczne, druga odwilż, rozpad państwowego systemu sztuki)

Zajęcia kończą się egzaminem pisemnym. Zakres egzaminu odpowiada zakresowi wykładów.

Opanowanie materiału z wykładów.

Banasiak, Jakub, Prześniona dekada, w: Awangarda i państwo, Łódź 2018.
Banasiak J., Proteuszowe czasy. Rozpad państwowego systemu sztuki 1982–1993, Warszawa 2020.

Jakubowska Agata, Sztuka kobiet w socjalistycznej Polsce. Przypadek Marii Pinińskiej-Bereś, Warszawa 2023.
Ronduda Ł., Sztuka polska lat 70.. Awangarda, Warszawa 2009.
Rottenberg Anda, Ministerstwo Kultury i Sztuki – mecenat czy zarządzanie?, w: Sztuka polska po 1945 r.. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Warszawa, listopad 1984, red. T. Hrankowska, Warszawa 1987.
Włodarczyk Wojciech, Sztuka polska XX i początku XXI wieku, Warszawa 2022.

Zaraz po wojnie, red. A. Szewczyk, J. Kordjak, Warszawa: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, 2015.

Jarecka, Dorota, SURREALIZM REALIZM MARKSIZM, Sztuka i lewica komunistyczna w Polsce w latach 1944-1948, Warszawa 2021.
Gdula, Maciej, Odważyć się być średnim. Genealogia i przyszłość polskiej klasy średniej, „Krytyka Polityczna” 2015, nr 42.
Kościelniak, M., Egoiści. Trzecia droga w kulturze polskiej lat 80., Warszawa 2018.
Markowska A., Dwa przełomy. Sztuka polska około 1955 i 1989 roku, Toruń 2012.
Siatka K., Neoawangarda w Krakowie. Lata siedemdziesiąte, Kraków 2021.
Słodkowski, Piotr, Modernizm żydowsko-polski. Henryk Streng/Marek Włodarski a historia sztuki, Warszawa 2019.
Sowa, Andrzej Leon, Historia polityczna Polski 1944–1991, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2011.