wykład konwersatoryjny

wymagania wstępne dla kierunku Historia Sztuki: ukończone studia licencjackie

Cel zajęć:

1. Autorskie, krytyczne ujęcie historii sztuki XX i XXI w.

2. Zbudowanie szerokiej wiedzy na temat zarówno najistotniejszych pól problemowych, jak i szczegółowych zagadnień sztuki polskiej XX i XXI w.

3. Zapoznanie studentów z pojęciami, kategoriami, definicjami, teoriami umożliwiającymi rozumienie, opis, analizę i interpretację omawianych zjawisk.

4. Prezentacja szerokiego spektrum podejść badawczych, teoretycznych, metodologicznych współczesnej historii sztuki na przykładzie prezentowanego materiału artystycznego.

5. Nabycie przez studentów kompetencji do studiowania specyficznych zjawisk sztuki polskiej tego okresu.

6. Stworzenie fundamentów do umiejscowienia sztuki w Polsce w XX i XXI w. w polu badań transdyscyplinarnych.

Treści programowe nauczania (treść zajęć):

Autorskie wykłady z elementami ćwiczeń poświęcone kształtowaniu się dyskursów związanych z nowoczesnością i ponowoczesnością w sztuce, artystycznej teorii oraz krytyce w Polsce po 1918 r. do czasów obecnych. Zajęcia mają charakter autorski, prowadzone są w blokach przez sześciu wykładowców, wprowadzając studentów w różnorodność warsztatów, metodologii, analizy i interpretacji współczesnej historii sztuki. Wykłady koncentrują się na procesach, praktykach, wydarzeniach, doświadczeniach, kategoriach itp., które towarzyszyły wyłanianiu się i ewolucji nowoczesności i ponowoczesności oraz pojawiającej się wraz z nimi gęstej siatki pojęciowej. Analizie i refleksji podlegać będą m.in. transformacje terminów modernizm, awangarda, nowoczesność i ponowoczesność, zagadnienie różnych idiomów realizmu, zaangażowania, świadectwa i pamięci, problematyka klasowości, peryferyjności, modernizacji, a w końcu oryginalności i zawłaszczenia.

Semestr I

I. Modernizm, "nowa sztuka", awangarda, nowoczesność.

Prowadzący: prof. dr hab. Wojciech Włodarczyk

1. Wprowadzenie. Semantyka historyczna, preposteryjne ujęcie terminów.

2. Kluczowe terminy historii sztuki polskiej XX w. wywodzące się z krytyki artystycznej II RP. Wyłanianie i hierarchizowanie kategorii na podstawie wybranych tekstów z czasopism artystycznych II RP (np.: sztuka, plastyka, artysta, twórca, inteligent, mieszczanin, współczesność, codzienność, teraźniejszość, przyszłość, ludowość, prowincjonalizm, naród, kultura, Paryż/Francja, ciągłość, zerwanie, zmiana, postęp, wolność, organiczność, funkcjonalizm, budowa, konstrukcja, ład, kompozycja, obiekt, dzieło, obraz, malarstwo, forma, kolor, barwa, natura, warsztat, obywatel, widz, mecenat, finanse, itp.).

Mapowanie nachodzących na siebie pól semantycznych modernizmu, "nowej sztuki", awangardy i nowoczesności, próba definicji omawianych pojęć.

3. Ewolucja znaczeń terminu modernizmu w sztuce polskiej w XX w.

4. "Nowa sztuka" i "awangarda" lat 20-tych. Redefiniowanie pojęcia awangardy na przełomie lat 60-tych i 70-tych i jego korekta w latach 90-tych XX w. XX w.

5. "Nowoczesność" i "modernizm" lat 30-tych. "Polityczne wzmocnienie" pojęcia nowoczesności w PRL.

II. Rewolucja, zaangażowanie, socrealizm.

Prowadzący: mgr Piotr Słodkowski

1. Poza konstruktywizmem. Zaangażowanie w łonie Grupy Krakowskiej i Stowarzyszenia Artes.

2. Faktorealizm.

3. Realizm w rozszerzonym polu. Formuły realizmu w sztuce lat 1944-1949.

4. "Jak namalować dobry socrealistyczny obraz?" (Wojciech Włodarczyk) Socrealizm jako projekt paradoksalny.

5. Studium przypadku: Barykada Marka Włodarskiego.

III. Afektywna kondycja (po)nowoczesności.

Prowadząca: dr Luiza Nader

 1. Świadkowie Zagłady.

Zajęcia poświęcone pracom tworzonym przez świadków Zagłady (m.in. Ariego Ben Menachema, Halinę Olszewską, Ernę Rosenstein, Jonasza Sterna) powstającym w trakcie oraz tuż po wydarzeniu Holokaustu. Refleksja nad zróżnicowanymi pozycjami podmiotowymi artystów wobec Zagłady: m.in. ofiary, świadka, obserwatora, widza, sprawcy. Problem nieadekwatności warsztatu, języków i metodologii historii sztuki wobec analizowanych prac, wyzwanie tworzenia nowego instrumentarium badawczego.

2. Nocna historia polskiego sumienia.

Namysł nad obrazem getta i polsko-żydowskich relacji, tworzonym przez polskich obserwatorów, artystów w okresie wojny: Felicjana Szczęsnego Kowarskiego, Krzysztofa Henisza, Aleksandra Świdwińskiego, Mieczysława Wejmana. Pytanie zadane przez Jana Tomasza Grossa: „co zrobiłeś/zrobiłaś/zostało zrobione, aby Żydom pomóc?”, pamiętając o tym, że nic-nie-robienie podczas Zagłady również było działaniem i miało swoje konsekwencje – traktuję jako kluczowe dla poruszanych tu kwestii.

3. Studium przypadku: cykl Pamięci przyjaciół Żydów Władysława Strzemińskiego.

Szczegółowe omówienie prac Strzemińskiego traktowanych jako podwójne oko historii: odnoszących się zarówno do Zagłady, jak i do wydarzeń artyście współczesnych (brutalny powojenny antysemityzm w Polsce, powojenne procesy zbrodniarzy nazistowskich). Wprowadzenie kategorii pamięci wielokierunkowej (M. Rothberg), obserwatora uczestniczącego wtajemniczonego (E. Janicka), winy i wstydu (R. Leys).

4. Pamięć i zapomnienie.

Zajęcia poświęcone wyłanianiu się różnych form budowania pamięci i niepamięci dotyczących Zagłady i II wojny światowej: raportowania, zaświadczania, przypominania, ale również wypierania, dysocjacji, projekcji, eksterioryzacji itp. dokonujących się w sztuce i poprzez sztukę od lat 40. po dzień dzisiejszy. Jaką rolę odgrywają w procesach tych różne idiomy nowoczesności i ponowoczesności? Zarysowana zostanie kwestia geograficznego rozproszenia, załamania i zdefragmentowania (historii) sztuki polskiej po Auschwitz, jej szczególnych wyzwań etycznych oraz specyficznego czasowego zapętlenia.

po pierwszym semestrze: zaliczenie, po dwóch semestrach: egzamin pisemny

Kryteria oceny:

Obecność i aktywność na zajęciach oraz egzamin pisemny

Kryteria oceny:

Ocena słowna
ocena liczbowa (do średniej)
Opis wymaganych kryteriów
Stopień opanowania

wiedzy w %
celujący 5,35
student nie tylko opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale też wykonał dodatkową pracę w zakresie jej poszerzania, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
≥ 91

bardzo dobry, 5,0
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
91-95

bardzo dobry minus, 4,65
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
86-90

dobry plus, 4,35
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z niewielkimi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
81-85

dobry, 4,0
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z niewielkimi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się kompetencją i chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym, jednak nie robi tego płynnie
71-80

dobry minus, 3,65
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z drobnymi nieścisłościami, jest w stanie samodzielnie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z pewnymi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym, jednak z pewnymi problemami kompetencyjnymi
66-70

dostateczny plus, 3,35
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z pominięciem pewnych istotnych aspektów, jest w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z pewnymi problemami, a także używać ich w analizie historycznej i artystycznej, ponadto wykazuje się chęcią do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym, jednak z pewnymi problemami kompetencyjnymi
61-65

dostateczny, 3,0
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z większymi lukami, jest w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z większymi problemami, ponadto wykazuje ograniczoną chęć do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
56-60

dostateczny-, 2,65
student opanował wiedzę z zakresu będącego przedmiotem zajęć, ale z poważnymi lukami, jest w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ale z dużymi problemami, ponadto wykazuje bardzo ograniczoną chęć do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
51-55

niedostateczny, 2,0
student nie opanował wiedzy z zakresu będącego przedmiotem zajęć, nie jest też w stanie posługiwać się poznanymi pojęciami i kategoriami badawczymi, ponadto ni wykazuje chęci do aplikowania nabytej wiedzy w życiu zawodowym
≤ 50

nieklasyfikowany, 0
brak możliwości oceny poziomu osiągnięcia efektów kształcenia
0%
 

po pierwszym semestrze: zaliczenie, po dwóch semestrach: egzamin pisemny

I semestr

- Czas debat. Antologia tekstów krytyki artystycznej z lat 1945–1954, red. Agata Pietrasik, Piotr Słodkowski, Warszawa: Fundacja Kultura Miejsca, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 2016.

- Kaumotter J., Śmierć nie ma ostatniego słowa, Kraków:  MOCAK 2015.

- Koselleck R., Semantyka historyczna, wybór i oprac. Hubert Orłowski, tł. Wojciech Kunicki, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie 2001.

- Koselleck R., Warstwy czasu: studia z metahistorii, tł. Krystyna Krzemieniowa i Jarosław Merecki, Warszawa: Oficyna Naukowa 2012.

- Kowalczyk I., Podróż do przeszłości. Interpretacje najnowszej historii w polskiej sztuce krytycznej, Warszawa: Wydawnictwo SWPS Academica 2010.

- Lachowski M., Nowocześni po katastrofie. Sztuka w Polsce w latach 1945-1960, Lublin: Wydawnictwo KUL 2013.

- Nader L., Konceptualizm w PRL, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego i Fundacja Galerii Foksal 2009.

- Piotrowski P., Znaczenia modernizmu: w stronę historii sztuki polskiej po 1945 roku, Poznań: Rebis 1999,

- Turowski A., Konstruktywizm polski: próba rekonstrukcji nurtu, Ossolineum 1981,

- Turowski A., Budowniczowie świata: z dziejów radykalnego modernizmu w sztuce polskiej, Kraków: Universitas 2000.

- Wasilewska D., Przełom czy kontynuacja?: polska krytyka artystyczna 1917-1930 wobec tradycji młodopolskiej, Kraków: Universitas 2013.

- Włodarczyk W., Socrealizm. Sztuka polska w latach 1950-1954, Paryż: Libella 1987.

- Współczesność. Historia nieznana, red. W Włodarczyk, Warszawa: 2013.

- Zaraz po wojnie, red. A. Szewczyk, J. Kordjak, Warszawa: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki  2015.