wykład konwersatoryjny

znajomość historii i historii sztuki XIX, XX, XXI w. 

Cele dydaktyczne:

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z wybranymi pojęciami i teoriami sztuki w XIX, XX, XXI w. Na przykładzie analizy poszczególnych zagadnień i pojęć, będziemy analizować zasadnicze ówczesne przemiany w teorii sztuki. Studentki i studenci zapoznają się z teoretycznym "zapleczem" poszczególnych nurtów i tendencji artystycznych, będą mieli także okazję do analizy tekstów źródłowych będących przykładem autorefleksji samych artystów, odnoszącej się do ich roli w społeczeństwie, wobec tradycji i współczesności sztuki. Celem zajęć jest przedstawienie studentom panoramy teorii sztuki, ale też uświadomienie im tego, że koncepcje, definicje, pojęcia formułowane na gruncie sztuki i jej badania, ulegają nieustannym przemianom, przewartościowaniom i modyfikacjom. 

UWAGA: podany plan zajęć i tematów ma charakter wstępny i może ulegać zmianom.

Poszczególne wykłady:

1 .Wprowadzenie - zajęcia organizacyjne. Czym jest teoria teorii sztuki, miejsce teorii w pracy badawczej 

2. Forma i formalizm w historii sztuki

3. Ikonografia, ikonologia

4.,5 Historia symbolu i znaku. Symbol przed symbolizmem. Semiotyka

6. Geneza formalizmu, historie formalizmu

7., 8. Rzeczy w teorii sztuki. Sztuka z perspektywy materializmu

9. Teoria sztuki wobec nowych mediów. Filozofia fotografii

10. Estetyka psychologiczna

11., 12.Teoria psychoanalityczna, psychoanaliza a historia sztuki

13., 14., Hermeneutyka i jej zastosowanie 

15. Strukturalizm i poststrukturalizm

16. Teoretyczne podstawy dla dzieła sztuki jako "doświadczenia totalnego" 

17., 18. Postmodernizm w teorii i praktyce

19. Metoda dekonstrukcji i jej praktyczne zastosowanie 

20. Marksistowska teoria a badania nad sztuką

21., 22 Historia feministycznej teorii sztuki

23., 24 Pojęcie "rasy", teoria postkolonialna, globalizacja a badania nad sztuką

25., 26.,  Historia egzystencjalna, biografizm, narratywizm

27., 28.,  Queer Studies

29. Na styku natury i kultury: badania nad sztuką w Antropocenie 

30. Konstruowanie własnego tekstu z użyciem teorii, strategie argumentacji, powtórzenie przed egzaminem. 

Egzamin pisemny w semestrze letnim w formie pytań otwartych: eseje z zagadnień omawianych na wykładzie.

Obecność obowiązkowa na zajęciach, dopuszczalne dwie nieobecności nieusprawiedliwione w semestrze. 

Student zna i rozumie terminy i zagadnienia z zakresu teorii sztuki nowoczesnej, zna i potrafi krytycznie odnieść się do historii piśmiennictwa o sztuce XIX, XX, XXI w. Rozumie znaczenie wybranych pojęć w kontekście historycznym, potrafi opisać zmiany, jakie zachodziły w ich rozumieniu i używaniu w teorii sztuki. Dysponuje podstawową wiedzą w zakresie dziejów historii sztuki, obszarów i metod badawczych tej dyscypliny oraz wybranych pojęć i kategorii artystycznych, które zna i potrafi odnosić do współczesnej sytuacji sztuki. 

Wojciech Bałus, Dlaczego Warburg?, „Przegląd Kulturoznawczy” 2 (8), 2010, s. 25-53E. H. Gombrich, Pisma o kulturze i sztuce, (wybór i opracowanie: R. Woodfield, tłum. D. folga-Januszewska, S. Jaszczyńska, M. Wrześniak), Kraków, Universitas, 2011.

R. Klibansky, E. Panosky, F. Saxl, Saturn i Melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny religii oraz sztuki (tłum. A. Kryczyńska), Kraków, Universitas, 2009.

Jan Białostocki, Metoda ikonologiczna w badaniach nad sztuką (1957).

Jan Białostocki, Pojęcia, problemy, metody współczesnej nauki o sztuce, Warszawa 1976, s. 170-192.

Jan Białostocki, Historia sztuki wśród nauk humanistycznych, Warszawa 1980
Mariusz Bryl, Suwerenność dyscypliny. Polemiczna historia sztuki od 1970 roku, Poznań 2008 [III/1, IV/5, V/1, V/2, VIII, XI]
L. Kalinowski, Max Dvořák i jego metoda badań nad sztuką, Warszawa 1974
Andrzej Leśniak, Ikonofilia. Francuska semiologia pikturalna i obrazy, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 2013

Żelazny, M., Heglowska filozofia ducha, Warszawa, Wydawnictwo IFiS PAN, 2000.

Żelazny, M., Immanuel Kant. Dzieła zebrane, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2014.