Katalog ECTS

Ochrona i konserwacja - restauracja dzieł sztuki i obiektów sztuki nowoczesnej i współczesnej

Pedagog: dr hab. Monika Jadzińska, prof. zw. Iwona Szmelter
Asystent/ci: dr Anna Kowalik

Pole Opis
Typ przedmiotu kierunkowy
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

• Wykłady hybrydowe, bezpośrednie i online: e-learning, podcasty (kursowy, monograficzny)
• Różnice w teorii ochrony dzieł tradycyjnych oraz sztuki nowoczesnej i współczesnej. Paradygmat naukowy teorii i podejście eksperymentalne
• Konwersatorium hybrydowe, bezpośrednie i online (dyskusja dydaktyczna, dialog dydaktyczny)
• Seminaria tematycznie związane z zachowaniem fenomenu sztuk wizualnych
• Podejmowanie decyzji, transdyscyplinarna strategia, projekt indywidualny, studia przypadków, kazuistyka dotycząca indywidualnych przypadków

Język wykładowy polski;
Wymagania wstępne

Zdany egzamin wstępny na Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki

Wymagania końcowe

• zaliczenie pracy seminaryjnej
• zaliczenie z zakresu znajomości teorii i etyki konserwatorskiej
• znajomość wyzwań dla opieki konserwatorsko-kuratoryjnej dla utworów sztuki nowoczesnej i współczesnej

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

• Poziom wiedzy i umiejętność logicznego rozumowania, formułowanie projektu i programu;
• Opracowanie nietypowego zagadnienia konserwacji sztuki nowoczesnej i współczesnej w seminarium

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Teoria. Wykłady i konwersatoria:
• Historia i teoria ochrony oraz konserwacji dzieł sztuki nowoczesnej i współczesnej;
• Paradygmat teorii konserwacji dla indywidualnych przypadków, sztuka autograficzna i alograficzna, sztuka oparta na czasie
• Kazuistyka indywidualna w strategii podejmowania decyzji
• Rola intencji autorów i idei prac w rozpoznaniu obiektów. Wywiady z artystami
• Budowa techniczna i technologia wykonania obiektów
• Diagnostyka i analiza przyczyn zniszczeń; ocena rozbieżności między stanem oryginalnym a obecnym dzieła. Dzieło współczesne w świetle autorskiego doboru materiałów i technik
• Profilaktyka i konserwacja prewencyjna obiektów;
• Zachowanie kompleksu idei i materii dzieł sztuki wobec wielodyscyplinarności spuścizny sztuki;
• Metodyka ochrony i konserwacji; dopuszczalność i dobór metod rekonstrukcji(anastyloza, emulacja, odtworzenie)
• Uobecnienie dzieła sztuki w integralnym projekcie konserwatorskim a zachowanie intencji autorów dzieł;
• Aranżacja i ekspozycja dzieł sztuki, zachowanie zintegrowanego charakteru dzieła;
• Nowe strategie i rozszerzone role konserwatorskie; funkcja konserwatora-kuratora, kuriera w wystawach, aktora sieci ANT
• Upowszechnienie i promocja zachowania sztuki najnowszej.

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

1. Brandi,C., Teoria del Restauro, Rzym 1963, wyd. pol. Teoria Restauracji, red. I. Szmelter, tłum. M. Kijanko, Warszawa 2006.
2. Corzo M., A., (red.) Mortality Immortality? The Legacy of 20-th – Century Art, Los Angeles 1998
3. Hummelen Y., D. Sille, (red.) Modern Art, Who Cares? . London 2004
4. Jadzińska, M., Duże dzieło sztuki: sztuka instalacji – autentyzm, zachowanie, konserwacja, Universitas, 2011, monografia
5. Opiece nad kolekcją, ed. M. Bogdańska-Krzyżanek, J. Egit-Pużyńska, Warszawa 2008
6. Szmelter, I., Współczesna teoria konserwacji i restauracji dóbr kultury. Zarys zagadnień, [w:] „Ochrona Zabytków”, 2006, nr 2, s. 5-39
7. Theory and Practice in the Conservation of Modern Art: Reflections on the Roots and the Perspectives, ARCHETYPE, London 2010, s. 101-119.
8. Szmelter, I., i inni [monografia],Innovative Approach to the Complex Care of Contemporary Art, series Knowledge Tree, monograph in English language, International Network of Conservation of Contemporary Art – Central Eastern Europe (INCCA-CEE), Archetype Publications, London / Wydawnictwo ASP Warszawa, 2012, ISBN 978-83-61558-87-3/ ISBN 978-1-904982-81-4, tom 322 strony
9. Szmelter I., Nowa rama konceptualna opieki nad dziedzictwem sztuki nowoczesnej – jako podstawa projektu konserwatorskiego oraz nowych procedur w budowaniu kolekcji, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, vol. 19, 2008, nr 1-4 (72-75), s. 4-13
10. Sztuka dzisiaj, Materiały z Sesji SHS, Warszawa, 2001

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

1. Nowe muzeum sztuki; współczesnej czy nowoczesnej ? miejsca, programy, zadania; Materiały z konferencji ICOM, AICA, Wyd.KOBIDZ, 2005
2. Ciabach J., Żywice i tworzywa sztuczne stosowane w konserwacji zabytków, Toruń 1998
3. Drogi współczesnej konserwacji. Aranżacja. Ekspozycja. Rekonstrukcja. Studia i Materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie 2000, IX, cz. 1 i 2
4. Dzieło sztuki a konserwacja, red. M. Poprzęcka, Mat. LII Ogólnopolskiej Sesji Nauk.SHS, Kraków 2004
5. Jadzinska, M.,Tworzywa sztuczne w sztukach wizualnych, Wydawnictwo ASP w Warszawie, Warszawa 2019.
6. Szmelter, I., Korona , M., Gramatyka, J. (współred.) Sztuka dla nas i potomnych; Drzewo wiedzy; Żywotnośc sztuki, , Art for us and our descendants; The Knowledge Tree; About Contemporary Artists ; Art Lifespan, monografia dwujęzyczna, polsko-angielska, Poznań-Warszawa, 2012,
7. Szmelter I., Koncepcja opieki konserwatorsko-kuratoryjnej dla dziedzictwa sztuki najnowszej, [w:] O opiece nad kolekcją, ed. M. Bogdańska-Krzyżanek, J. Egit-Pużyńska, Warszawa 2008, s. 20-32
8. Szmelter I., Nowa rama konceptualna opieki nad dziedzictwem sztuki nowoczesnej – jako podstawa projektu konserwatorskiego oraz nowych procedur w budowaniu kolekcji, „Biuletyn Konserwatorów Dzieł Sztuki”, vol. 19, 2008, nr 1-4 (72-75), s. 4-13
9. Szmelter I., Ochrona zbiorów – wspólnota działań ekonomicznych i etycznych, w:// Ekonomia Muzeów, red. D.Folga-Januszewska, B. Gutowski, Materiały polsko-brytyjskiej konferencji naukowej, UKSW, Pałac w Wilanowie, Warszawa, 2011, s. 147-159
10. Szmelter I., Sztuka totalna czy dychotomia? Klasyczna i nowoczesna sztuka w dokumentacji i opiece, w:// Sztuka i dokumentacja, Łódż, 2011, s. 16-20

Opis przedmiotowych efektów uczenia się w zakresie:
UmiejętnościWiedzaKompetencje

Absolwent potrafi:
KU_03 wykonać profesjonalną dokumentacje opisową, fotograficzną, rysunkową, konserwowanego obiektu wykorzystując również technikę komputerową.
KU_04 zinterpretować i opisać konserwowane dzieło sztuki pod względem historycznym, stylistycznym, ikonograficznym, budowy technologicznej i techniki wykonania wykorzystując własną wiedzę, literaturę przedmiotu, dostępne źródła, wyniki badań specjalistycznych.
KU_05 przedstawić spójny projekt prac przy konserwowanym obiekcie uwzględniający jego historię, stylistykę, ikonografię, budowę technologiczną, technikę wykonania, rodzaje i zakres zniszczeń, funkcję, użycie właściwych materiałów i metod konserwatorskich, uzasadnienie usunięcia bądź pozostawienia późniejszych przekształceń, zakres i rodzaj interwencji restauratorskich.
KU_06 wykonać na wysokim poziomie technicznym konieczne prace konserwatorskie, powstrzymujące procesy niszczenia i wzmacniające materialną strukturę dzieła,
w bezpieczny sposób usuwać późniejsze nawarstwienia nie narażając na uszkodzenie jego oryginalnej struktury.
KU_07 wykonać na wysokim poziomie artystycznym konieczne prace restauratorskie
w zakresie uzupełniania ubytków materii i formy artystycznej dzieła stosując różne materiały i techniki retuszu oraz rekonstrukcji, przedstawić propozycję jego aranżacji
i ekspozycji.
KU_08 zorganizować warsztat i odpowiednie warunki pracy, posługiwać się specjalistycznymi urządzeniami i narzędziami przestrzegając zasad bhp.

Absolwent zna i rozumie:
KW_04 złożoną budowę jednostkowego dzieła sztuki w kontekście struktury materialnej, formy artystycznej, przekazu ideowego, funkcji, uwarunkowań historycznych.
K-W05 przyczyny i rodzaje zniszczeń powstających w materii dzieł sztuki, zasady postawienia prawidłowej diagnozy stanu zachowania oraz opracowania projektu konserwacji
i restauracji, zasady i rodzaje dokumentowania dzieła przed, w trakcie i po konserwacji.
KW_06 zasady doboru właściwych środków i metod konserwatorskich, zasady ich wykorzystania w danej sytuacji z uwzględnieniem możliwych zagrożeń dla konserwowanego dzieła.
KW_07 zagadnienia dotyczące restauracji w tym możliwych rozwiązań estetycznych
i aranżacyjnych konserwowanego dzieła w zależności od zakresu zachowania warstw oryginalnych, jego funkcji i przeznaczenia.
KW_08 zasady bezpiecznego eksponowania, przechowywania, transportowania dzieł sztuki
i zabytków oraz zasady prewencji konserwatorskiej.

Absolwent jest gotów do:
KK_02 realizacji prac w interdyscyplinarnym zespole z poszanowaniem zasad etyki zawodowej i obowiązujących przepisów, współpracy z innymi specjalistami, przedstawicielami służby ochrony zabytków, koordynacji zadań, wykorzystania w różnych sytuacjach podstawowych pojęć i zasad z zakresu prawa własności intelektualnej (prawa własności przemysłowej, prawa autorskiego, itp.).
KK_03 wypowiadania się w formie słownej i pisemnej na tematy związane ze sztuką, wystąpień publicznych, dyskusji, przygotowania prezentacji z zakresu ochrony i konserwacji dzieł sztuki.

Opis wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych

Prerekwizyty:
Umiejętność samodzielnej oceny obiektu, przeprowadzenia wywiadu z twórcą, kwerenda muzealna, biblioteczna, archiwalna. Opracowanie historyczne, dotyczące konserwowanego obrazu (autora, warsztatu, kręgu artystycznego).
Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych:
Pracownia konserwatorska o mobilnym wyposażeniu, który można dostosować do wymagań nietypowych obiektów.
Pracownia wyposażona w stanowiska pracy, lampy z oświetleniem o odpowiednim spektrum, lampy UV, lampy ze szkłem powiększającym. Stoliki pomocnicze na przyrządy, krzesła o regulowanej wysokości, sztalugi. Pracownia wyposażona w specjalistyczny sprzęt konserwatorski do prowadzenia precyzyjnych prac, posiadana 4 rodzaje stołów niskociśnieniowych do zabiegów wzmacniania struktury. Szafy z materiałami podręcznymi do konserwacji, drobnymi narzędziami (np. kautery, żelazka, mikroskopy przenośne wraz z oświetleniem punktowym, parownice, płótna, kleje, itp.). Chemikalia, media malarskie, w ilościach do dawkowania – szafy studenckie z podręcznymi mieszankami dla indywidualnego stosowania.
Duże stanowisko pod komputer najnowszej generacji z dostępem do Internetu oraz bogatym oprogramowaniem m.in. do obróbki zdjęć cyfrowych, programów multimedialnych, z pojemnością wzmożoną przez dysk zewnętrzny do archiwizacji danych. Drukarka cyfrowa. Osobny monitor komputera skorelowany z mikroskopem oraz aparatem fotograficznym pozwalającym na rejestrowanie mikroobszarów na obrazie sztalugowym. Stół ze specjalistyczną jezdną prowadnicą do osadzenia mikroskopu nad powierzchnią obrazu. Profesjonalny rzutnik multimedialny skorelowany z laptopem do prezentacji cyfrowych, wysokiej klasy kamera oraz aparat w celach dokumentacyjnych.
Pracownia posiada bogate zbiory biblioteczne.
Wskazane jest wygospodarowanie na terenie uczelni wspólnej przestrzeni do wykonywania różnych specyficznych prac konserwatorskich, takich jak fotografia w świetle UV (ciemnia) lub (wyizolowane miejsce), dezynfekcja, werniksowanie obiektów.

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki / konserwacja i restauracja rzeźby i elementów architektury s.9 o 30 2 w. 30h
w. [zal.]


Semestr 2020/21-Z (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.12579