Katalog ECTS

Projektowanie partycypacyjne

Pedagog: dr Dariusz Śmiechowski
Asystent/ci: mgr Marta Zimińska

Pole Opis
Typ przedmiotu AW/S/2/KK/08 Przedmiot obowiązkowy kierunkowy dla specjalizacji Projektowanie w Przestrzeni Publicznej. Przedmiot obowiązkowy uzupełniający dla specjalizacji Projektowanie Wnętrz lub Wystawiennictwa lub Mebla. Udział w zajęciach dostępny dla studentów III roku stacjonarnych studiów I stopnia oraz innych zainteresowanych studentów.
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

- wykład kursowy monograficzny
- konwersatorium
- dialog dydaktyczny
- zajęcia terenowe, wizyty studyjne, spacery badawcze
- spotkania z interesariuszami procesów projektowych
- współpraca z socjologami oraz przedstawicielami innych kierunków i specjalizacji
- praca warsztatowa związana z zadaniami projektowymi
- wspólne prezentacje, dyskusja, ewaluacja
- lektura, e-learning

Język wykładowy polski;
Wymagania wstępne

Ukończenie II roku studiów I stopnia na kierunku Architektura Wnętrz.

Wymagania końcowe

Wykonanie przez studenta własnej części opracowania wpisanej w opracowanie przygotowywane w ramach wspólnych działań zespołu projektowego. Ma ono formę planszy - ilustrowanego raportu z procesu włączającego wszystkich interesariuszy (przede wszystkim użytkowników) w prace koncepcyjne i ewentualnie realizacyjne dotyczące przekształceń wybranego fragmentu wnętrz użyteczności publicznej, przestrzeni publicznej. Opracowanie zawiera część opisową, fotograficzną (przedstawienie stanu istniejącego) i rysunkową (przedstawienie koncepcji).  
Oczekiwane elementy raportu z procesu partycypacji:
- analiza dotycząca jakości i standardu istniejącej przestrzeni (w tym zweryfikowane na miejscu materiały dotyczące stanu istniejącego: inwentaryzacja, dokumentacja fotograficzna, notatki, szkice) oraz ewaluacja stanu istniejącego - np. mocnych i słabych stron, potencjału itp.);
- opis działań włączających interesariuszy w proces przekształceń w stopniu pozwalającym na przygotowanie w sposób odpowiedzialny założeń do dalszego projektowania, ale także realizacji (m.in. identyfikacja problemów przestrzennych, potrzeb użytkowników, możliwości realizacyjnych);
- wizja przekształceń (koncepcja wstępna z opisem) uwzględniająca przede wszystkim potrzeby użytkowników, charakteryzująca się wysoką jakością przestrzeni, standardami związanymi z założeniami zrównoważonego rozwoju, dostępnością, możliwością racjonalnego etapowania i finansowania (wykorzystania dostępnych środków);
- istotne dane służące rozwojowi projektu (np. stanowiące wkład dla Programu Funkcjonalno-Użytkowego i dalszych faz projektowania, postulaty do wniosków do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego; wystąpienia o finansowanie w ramach Inicjatywy Lokalnej lub Budżetu Obywatelskiego), rekomendacje dotyczące planowania i projektowania.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

Przedmiot nieobowiązkowy.

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Podstawowe cele dydaktyczne 
- nabywanie umiejętności posługiwania się w działalności związanej z kształtowaniem przestrzeni podstawowymi narzędziami dialogu, komunikacji społecznej, demokracji lokalnej;
- jak najpełniejsze wykorzystywanie kapitału społecznego, potencjału ze strony wszystkich interesariuszy w procesach projektowania wnętrz i przestrzeni publicznych.

Tematy, treści programowe 
- interwencie projektowe w wymagających tego miejscach w krajobrazie zurbanizowanym (m.in. w ramach rewitalizacji obszarowej, rehabilitacji w zdegradowanym krajobrazie, regeneracji przyrodniczej);
- wspomaganie otwartości i atrakcyjności, funkcjonalności i wielofunkcyjności wnętrz publicznych (np. w ośrodkach kultury, bibliotekach, szkołach; wnętrza sprzężone z placami, ulicami a także podwórka i inne przestrzenie wspólne w zabudowie mieszkaniowej); 
- tworzenie architektury okazjonalnej (tymczasowej), miejsc dla interwencji artystycznych, enklaw przyrodniczych w krajobrazie miejskim itp.;
- wzmacnianie przestrzeni pamięci;
- wspomaganie Miejsc i Centrów Aktywności Lokalnej;

Opis przedmiotu 
Program przedmiotu koncentruje się na wykorzystaniu możliwości i narzędzi partycypacji użytkowników w świadomym kształtowaniu przestrzeni życia codziennego, projektowaniu, planowaniu. Zwiększony udział użytkowników i innych interesariuszy w procesach projektowych a także realizacyjnych zakłada nie tylko konsultacje społeczne, ale współtworzenie w sposób interdyscyplinarny. Podnosi to przede wszystkim jakość projektowanej przestrzeni, ale także sprzyja właściwemu wykorzystaniu dostępnych zasobów.

W ramach przedmiotu, w ramach specjalizacji Projektowanie w Przestrzeni Publicznej, zakładana jest współpraca przede wszystkim z następującymi pracowniami Na Wydziale Architektury Wnętrz: Komunikacja Wizualna, Detal Miasta, Architektura Krajobrazu. W ramach innych specjalizacji pożądana jest współpraca z innymi pracowniami, a szczególnie Projektowania Architektonicznego oraz Projektowania Wnętrz.

Działania prowadzone w ramach przedmiotu:
- wykłady (ilustrowane przykładami, połączone z dyskusją) ukazujące możliwości projektowania partycypacyjnego w planowaniu przestrzennym, projektowaniu urbanistycznym, projektowaniu obiektów użyteczności publicznej. Omawiane są odniesienia do najnowszych tendencji w planowaniu przestrzennym, teorii rozwoju miast, psychologii środowiskowej, socjo-urbanistyki, antropologii przestrzeni, zrównoważonego rozwoju;
- prezentacja przykładów: wnętrza urbanistyczne - przestrzenie publiczne jako przestrzenie społeczne (place, ulice itp.), przestrzenie półpubliczne (podwórka), wnętrza i tereny placówek oświatowych, biblioteki publiczne, domy kultury;
- wizyty studyjne w pracowniach architektonicznych i urbanistycznych (np. w Biurze Architektury i Planowania Przestrzennego m. st. Warszawy);
- spotkania z praktykami procesów partycypacji, np. przedstawicielami Centrum Komunikacji Społecznej oraz Komisji Dialogu Społecznego;
- udział w przygotowaniach procesów partycypacji.

Część trudno dostępnej literatury jest udostępniana za pomocą poczty elektronicznej.
Wszystkie opracowania są na bieżąco omawiane, korygowane przez prowadzących.
Możliwe są:
- odniesienia do badań naukowych i działań kół naukowych;
- współpraca z pracowniami WAW ASP w Warszawie, innymi wydziałami, Instytutem Badań Przestrzeni Publicznej; 
- współpraca międzyuczelniana (z Instytutem Stosowanych Nauk Społecznych UW, pracownikami i studentami SGGW, Wydziału Architektury PW);
- współpraca z organizacjami pozarządowymi, instytucjami edukacji i kultury;
- wyjazdy studyjne;
- współpraca międzynarodowa;
- udział w prowadzeniu praktyk zawodowych;
- seminaria i warsztaty praktyczne (m.in. z udziałem gości z różnych instytucji kultury, placówek oświatowych, itp.).
Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

- Razem zmieniamy przestrzeń. Poradnik" Miasto Stołeczne Warszawa, Warszawa 2019
- Andrew Baum, Paul Bell, Thomas Greene „Psychologia Środowiskowa” Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2004
- Christopher Alexander i inni „Język Wzorców” Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2008
- Jan Gehl „Życie Między Budynkami” Wydawnictwo RAM, Kraków 2009
- Lech Mergler, Kacper Pobłocki, Maciej Wudarski, „Antybezradnik przestrzenny – prawo do miasta w działaniu” Biblioteka Res Publiki Nowej, Warszawa 2013

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

- Strategia Warszawa 2030
- “Collaborare e Bologna; Regulation on Collaboration of Citizens and the City for the Care and Regeneration of Urban Commons”, Commune di Bologna
- „Biblioteka, małe pomysły na wielkie zmiany” FRSI, SARP, Warszawa 2010
- „Biblioteka – dobre miejsce” Instytut Książki, FRSI, Warszawa 2013
- “Animacja + Generacje” NCK, Warszawa 2017
- „Plan miejscowy, o co tu chodzi” OdBlokuj, Warszawa 2016
- „Miejsca Aktywności Lokalnej”, “Działaj w swojej okolicy! Inicjatywa Lokalna w Warszawie - krok po kroku”, Wydawnictwa Centrum Komunikacji Społecznej m. st. Warszawy
- Magazyn Miasta
- Autoportret – pismo o dobrej przestrzeni

Opis przedmiotowych efektów uczenia się w zakresie:
UmiejętnościWiedzaKompetencje

K_U04
Student potrafi przeprowadzić analizę kontekstu kulturowego, przestrzennego, funkcjonalnego i technicznego miejsca/obiektu będącego tematem opracowywanego projektu.
K_U05
Student potrafi świadomie przeprowadzić skomplikowany, wielowątkowy proces projektowy, także o charakterze interdyscyplinarnym.
K_U08
Student potrafi współdziałać z innymi osobami w ramach prac zespołowych i podjąć wiodącą rolę w takich zespołach.
K_U11
Student potrafi w sposób odpowiedzialny podchodzić do publicznych wystąpień związanych z prezentacjami artystycznymi, w tym do prezentacji własnej pracy projektowej (w formie pisemnej i ustnej oraz w formie pokazu, wystawy lub prezentacji multimedialnej, również w trybie on-line), wykazując się umiejętnością nawiązania kontaktu z publicznością.

Student potrafi:
- analizować krytycznie, ewaluować, wartościować środowisko zurbanizowane;
- stosować narzędzia partycypacji społecznej;
- komunikować się w ramach powiązań pomiędzy różnymi interesariuszami procesów planowania i projektowania: m.in. społeczność, inwestorzy, samorząd lokalny (zarząd, rada, zakłady gospodarki nieruchomościami, inne agendy…), projektanci, wykonawcy;
- współpracować w sposób interdyscyplinarny (m.in. z różnymi branżami w procesach projektowania) i międzypokoleniowej (m.in. dzieci i młodzież, osoby starsze), prowadzący do rozwiązań projektowych o charakterze jak najbardziej całościowym, zintegrowanym;
- dochodzić do jakości rozwiązań funkcjonalno-przestrzennych w ramach angażowania się w projektowanie w formule zamówień publicznych;
- brać udział w programowaniu inwestycji, m.in. w przygotowaniu programu funkcjonalno-użytkowego jako ważnego elementu projektowania obiektów (lokali) użyteczności publicznej o szczególnym profilu społecznym, kulturalnym, edukacyjnym; na etapie koncepcji wstępnej i koncepcji architektoniczno-budowlanej;
- brać udział w przygotowywaniu wniosków o finansowanie działań w przestrzeni publicznej, wniosków grantowych na związane z tym badania naukowe itp.

K_W05
Student zna i rozumie kontekst historyczny i kulturowy dyscypliny sztuk plastycznych i konserwacji dzieł sztuki oraz jej związki z innymi dyscyplinami i aspektami współczesnego życia oraz samodzielnie rozwija tę wiedzę w sposób odpowiadający kierunkowi studiów – architekturze wnętrz i wybranej specjalizacji.

Student zna i rozumie:
- teorię i doświadczenia projektowania wnętrz urbanistycznych, wnętrz budynków itp. w sposób adekwatny zarówno do potrzeb użytkowników jak uwarunkowań miejsca;
- sposoby interpretacji idei zrównoważonego rozwoju w odniesieniu do środowiska zurbanizowanego;
- role, postawy, prawa i obowiązki poszczególnych interesariuszy w procesach planowania i projektowania, a szczególnie współczesne wyzwania dla projektantów;
- podstawowe uwarunkowania prawne zamówień publicznych, partnerstwa publiczno-prywatnego i publiczno-społecznego, praw autorskich;
- ideę współzarządzania społecznościowego terenami i obiektami w obszarach zurbanizowanych w aspekcie oczekiwanego wzrostu jakości otoczenia przestrzennego;
- zasady partycypacji społecznej w procesach zmian w otoczeniu.

K_K02
Student jest gotów do wypełniania zobowiązań społecznych, inicjowania, inspirowania i organizowania działalności na rzecz środowiska społecznego, interesu publicznego, w tym podejmowania i rozwijania współpracy z interesariuszami obecnymi na rynku pracy i instytucjami kultury a także myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy.
K_K05
Student jest gotów do wykorzystywania w różnych sytuacjach mechanizmów psychologicznych wspomagających podejmowane działania.
K_K08
Student jest gotów do komunikowania się społecznego i kierowania zespołem, co przejawiają się w szczególności poprzez: inicjowanie działań i pracę z innymi osobami w ramach wspólnych przedsięwzięć projektowych i artystycznych, prowadzenie negocjacji i właściwą organizację działań, integrację z innymi osobami w ramach różnych przedsięwzięć kulturalnych, prezentowanie skomplikowanych zadań projektowych i artystycznych w przystępnej formie.

Student jest gotów do:
- pracy odpowiedzialnej, dobrze ugruntowanej w uwarunkowaniach społecznych, ale także o charakterze innowacyjnym;
- promocji podejścia włączającego (inkluzywnego), umiejętności dialogu społecznego;
- pracy zarówno indywidualnej jak zespołowej;
- otwartości na dyskusję, z uwzględnieniem możliwości autokorekty i twórczej krytyki w ramach dialogu nauczyciel-student-odbiorca (w ramach zespołu projektowego, w kontaktach ze współtwórcami i odbiorcami prac projektowych i realizacyjnych);
- nawiązywania i podtrzymywania kontaktów i współpracy z organizacjami pozarządowymi, grupami nieformalnymi, aktywistami miejskimi itp.;
- współpracy z wolontariuszami.

Opis wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych

Sala wyposażona w prawidłowo oświetlone stanowiska powinna zapewniać możliwości pracy indywidualnej i zespołowej, wykładów, projekcji oraz ekspozycji i przechowywania różnego rodzaju materiałów i opracowań. Studenci powinni mieć dostęp do komputerów, pracowni fotograficznej.
Sala dostosowana do warunków bezpieczeństwa i higieny pracy oraz rygorów sanitarnych (wg. aktualnych wymagań). 

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Architektura Wnętrz s.5 d 30 - ćw. 30h
ćw. [zal. z oceną]


Semestr 2020/21-Z (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.13551