Wykład

            a) Wprowadzenie

Czym jest filozofia? Specyfika myślenia filozoficznego na tle innych ludzkich aktywności, miejsce filozofii w kulturze i jej relacja wobec nauki. Argumentacja i abstrakcyjna pojęciowość jako cechy wypowiedzi filozoficznych. Przedmiot filozofii. Początki filozofii. Filozofia wobec mitu. Kwestie organizacyjne.
Główne działy refleksji filozoficznej: ontologia, epistemologia, etyka, estetyka. Czym jest metafizyka? Specjalizacja filozofii w wieku XX.
 

b) Ontologia

Słownik pojęć: idealizm. System filozoficzny Platona.  
Realizm i stanowiska antyidealistyczne. Od Arystotelesa do neopozytywizmu.
Splot naukowego i filozoficznego obrazu świata. Historia pojęcia nieskończoności.
 

c) Epistemologia

Teoria poznania w starożytności. Demokryt, Platon, Arystoteles, Plotyn, św. Augustyn.
Czym jest racjonalność? Nowożytny racjonalizm i jego przedstawiciele. (Kartezjusz, Spinoza, Leibniz).
Nowożytny empiryzm: Bacon, Hobbes i Locke.
Sceptycyzm antyczny i nowożytny. Pirron i Hume.
Transcendentalizm Immanuela Kanta.
 

d) Etyka

Systemy i przekonania etyczne starożytności. Ewolucja pojęcia cnoty (Homer, Sokrates, Platon, Arystoteles). Etyka stoików, odmiany hedonizmu.
Etyka chrześcijańska – od św. Tomasza do encyklik Jana Pawła II.
Refleksja etyczna Immanuela Kanta.
Utylitaryzm jako stanowisko etyczne.
 Współczesne dylematy etyczne: eutanazja, aborcja, prawa zwierząt.
 

e) Filozofia polityki i filozofia społeczna

Filozofia polityczna: liberalizm, konserwatyzm.
Teorie umowy społecznej: od Rousseau do Rawlsa.
Społeczeństwo obywatelskie i państwo. Heglowska filozofia dziejów.
Myśl Karola Marksa.
Tradycja feministyczna.
 

f) Filozofia jako krytyka kultury

      Główne pojęcia myśli F. Nietzschego.

      Główne pojęcia teorii Freuda.

      Teoria krytyczna Szkoły Frankfurckiej.

 g) Historyczność kultury. Praktyki społeczne okiem historyków, socjologów i filozofów. Braudel, Elias, Foucault.

h) Filozofia współczesna

     Nurty filozofii współczesnej: fenomenologia, egzystencjalizm, hermeneutyka.

     Nurty filozofii współczesnej: filozofia analityczna, filozofia nauki.

     Czym jest „nowoczesność”? Kiedy się zaczęła? Czy się skończyła? Czym jest   postmodernizm?

     Różne oblicza postmodernizmu: Deleuze/Guattari, Rorty, Baudrillard.

     Posthumanizm.

Egzamin:

Praca zaliczeniowa w oparciu o wybraną lekturę.

Przedstawienie poglądów wybranego filozofa.

Odpowiedź na pytania dotyczące treści zajęć i pracy pisemnej.

UWAGA: W wypadku pracy w trybie zdalnym ocena końcowa zostanie wystawiona na podstawie pracy pisemnej, złożonej z dwóch części: pierwszej, powstałej w oparciu o wybraną z listy lekturę, oraz drugiej – napisanej w oparciu o treść wykładów.

Przedstawienie pracy zaliczeniowej napisanej w oparciu o jedną z lektur z listy, znajomość treści zajęć.

Lektury, na podstawie których student(ka) może pisać pracę roczną:

Platon, Obrona Sokratesa, Uczta, Państwo

Marek Aureliusz, Rozmyślania

Kartezjusz, Rozprawa o metodzie

Hume, Badania dotyczące rozumu ludzkiego

Kant, Uzasadnienie metafizyki moralności

Kierkegaard, Bojaźń i drżenie

Nietzsche, Tako rzecze Zaratustra

Ortega y Gasset, Bunt mas

Benjamin, Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej, Paryż II cesarstwa wg Baudelaire’a

Huizinga, Homo ludens

Fromm, Ucieczka od wolności

Debord, Społeczeństwo spektaklu

Elias, Esej o czasie

Baudrillard, Symulakry i symulacja, Pakt jasności

Singer, O życiu i śmierci. Upadek etyki tradycyjnej

Crary, 24/7. Późny kapitalizm i koniec snu

Podręczniki:

Sikora, Spotkania z filozofią
W. Tatarkiewicz, Historia filozofii

Literatura polecana:

Koyre, Od zamkniętego świata do nieskończonego wszechświata
Guriewicz, Kategorie kultury średniowiecznej
W. Jaeger, Paideia

N. Elias, Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu

B. Skarga (red.), Przewodnik po literaturze filozoficznej XX wieku, t. 1-5, wybrane hasła.