Katalog ECTS

Technologia malarstwa - teoria

Pedagog: dr hab. Danuta Stępień
Asystent/ci: mgr Marcin Petrus

Pole Opis
Typ przedmiotu kierunkowy uzupełniający
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

Wykład (kursowy, monograficzny),
Seminarium (wyższe-magisterskie),
Konwersatorium (dialog dydaktyczny, dyskusja, korekty),

W związku z zagrożeniem epidemiologicznym zajęcia będą
prowadzone w trybie hybrydowym:
* w formie zdalnej (on-line), z wykorzystaniem środków
komunikacji elektronicznej i narzędzi udostępnionych przez
uczelnię. Kontakt z użyciem poczty akademickiej ASP w
Warszawie,
** w formie tradycyjnej - stacjonarnej, z uwzględnieniem przepisów
sanitarnych, zaleceń i wytycznych organów Państwowej Inspekcji
Sanitarnej i rozporządzeń Rektora ASP w Warszawie. W
uzasadnionych przypadkach umożliwimy studentowi / studentce
pracę zdalną

Język wykładowy polski;
Wymagania wstępne

- zaliczony semestr 3 toku studiów;
- przygotowane rysunki do wykonywanych projektów;
- przygotowane podobrazia do wykonywanych projektów.

Wymagania końcowe

- Zakończenie ćwiczeń z technik temperowych;
-Zaliczenie kolejnych etapów ćwiczenia po 3. i 4. semestrze oraz zdany egzamin ustny po 4. semestrze;
- Obecność na zajęciach.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

egzamin
Treści programowe nauczania (treść zajęć):
• Przekazywanie wiedzy teoretycznej o technikach i technologii malarstwa temperowego z okresu średniowiecza i renesansu z uwzględnieniem obowiązujących w tym czasie kanonów estetycznych.

Kryteria oceny:
Wiedza nabyta na wykładach, sprawdzana jest i oceniana na podstawie ustnego egzaminu po II roku studiów. Przy ocenie brane są pod uwagę:
• Świadoma i wymagana wiedza.
• Analityczne myślenie.
• Umiejętność wyciągania wniosków.

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

1. Przekazanie studentowi wiedzy teoretycznej z zakresu średniowiecznych i renesansowych temperowych technik i technologii malarskich (również miniatur na pergaminie i polichromii rzeźb drewnianych).
2. Zwrócenie uwagi na znaczenie zagadnień techniczno-technologicznych w zabytkowych dziełach.
3. Nauczenie rozpoznawania temperowych technik i technologii w zabytkowych dziełach charakterystycznych dla średniowiecznego i renesansowego malarstwa europejskiego, odróżniania późniejszych przemalowań.
4. Wypracowanie umiejętności posługiwania się literaturą źródłową i przedmiotu dla poszerzania wiedzy i i formułowania myśli oraz prezentowania wybranych zagadnień z technik i technologii malarstwa (dyskusja naukowa, opracowywanie opisów techniczno-technologicznych dzieł itp.).

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

Traktaty:
1. Cennino Cennini, "Rzecz o malarstwie", przekład Samuel Tyszkiewicz, komentarz Hanna Jędrzejewska, Wrocław, 1955 (Czytelnia Wydziału Konserwacji, Czytelnia Główna) lub Cennino Cennini, "Rzecz o malarstwie", Florencja, 1933 (dostęp on-line: https://fbc.pionier.net.pl/details/nnTcW9z)
2. Mnich Teofil, "Teofila kapłana i zakonnika O Sztukach Rozmaitych Ksiąg Troje", przekład Teofil Żebrowski, Kraków, 1880 (dostęp on-line: https://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=38296)
3. Teofil Prezbiter, "Diversarium Artium Schedula – Średniowieczny zbiór przepisów rozmaitych", przekład Stanisław Kobielus, Tyniec – Kraków 1998 (Wypożyczalnia Główna ASP)
4. Leonardo da Vinci, "Traktat o malarstwie" przekład Maria Rzepińska, Wrocław 1961 (Wypożyczalnia Główna ASP)

Książki i inne opracowania
1. Doerner Max, "Materiały malarskie i ich zastosowanie", Warszawa, 1975 (Wypożyczalnia Główna) lub Max Doerner, "Materiały malarskie i ich zastosowanie", Thomas Hoppe (red.), konsultacja merytoryczna wydania polskiego Aleksandra Krupska; Warszawa, 2017, (Czytelnia Wydziału Konserwacji)
2. "Historical painting techniques, materials, and studio practice : preprints of a symposium", University of Leiden, the Netherlands, 26-29 June, 1995 (dostęp on-line: https://www.getty.edu/conservation/publications_resources/pdf_publications/historical_paintings.html)
3. Hopliński Jan, "Farby i spoiwa malarskie", Wrocław 1990 (Wypożyczalnia Główna)
4. Rudniewski Piotr, "Pigmenty i ich identyfikacja", skrypt nr 13, ASP- W-wa 1994 (Biblioteka Wydziału Konserwacji)
5. Sadziak Tomasz, "Klejowe i olejne prace pozłotnicze", Biblioteka Muzealnictwa i Ochrony Zabytków, Seria B, LXIX (69) (Czytelnia Wydziału Konserwacji)
6. Stępień Danuta, "Tempera żółtkowa jako technika w malarstwie sztalugowym, według dawnych przekazów i twórczości wybranych współczesnych artystów", Warszawa, 2010 (Wypożyczalnia Główna, Biblioteka Wydziału Sztuki Mediów, Czytelnia Wydziału Konserwacji)
7. Ślesiński Władysław, "Techniki malarskie - spoiwa organiczne", Warszawa, 1984 (Wypożyczalnia Główna)
8. Thompson Daniel V., "The Materials and techniques of medieval painting", New York, 1956 (dostęp on-line: https://books.google.pl/books?id=MU68AQAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=Materials+and+Techniques+of+Medieval+Painting&hl=pl&sa=X&ved=2ahUKEwir7bHaz4zsAhXkxIsKHWx8ASwQ6AEwAHoECAYQAg#v=onepage&q=Materials%20and%20Techniques%20of%20Medieval%20Painting&f=false)

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

1. Bolewski A., Mineralogia szczegółowa, Warszawa, 1982;
2. Cholewiński W., Techniki malarstwa dekoracyjnego. Podręcznik rzemieślniczy, Kraków, 1938;
3. Dionizjusz z Furny, Hermeneia- czyli objaśnienie sztuki malarskiej, przekład, Ireneusz Kania, Kraków 2003;
4. Feller Robert, Artists, Pigments. A Handbook of their History and characteristics, Washington, 1986;
5. Gettens R. J., Stout G.L., Painting materials. A Short Encyklopdia, New York, 1966;
6. Giorgio Vasari, Żywoty najsławniejszych malarzy, rzeźbiarzy i architektów, przekład Karol Estreicher, Warszawa – Kraków, 1985;
7. Hamsik Mojmir, Historicka technologie a znalectvi [w:] "Yerbook of the archives of historical art Technology", Praha, 1990;
8. Krupska Aleksandra, Tajemnice warsztatu włoskiego z kręgu bolońskiego XVI/XVII w., Warszawa, 2001 (Wypożyczalnia Główna, Czytelnia Wydziału Konserwacji)
9. Krupska Aleksandra, Zapomniane receptury z pierwszej połowy XVIII wieku mistrza różnych sztuk Marcina Groblicza, Warszawa, 2010 (Wypożyczalnia Główna, Biblioteka Wydziału Sztuki Mediów, Biblioteka Wydziału Konserwacji)
10. Olszewska-Świetlik Justyna, Technologia i technika gdańskiego malarstwa tablicowego drugiej połowy XV wieku, Toruń, 2005 (Czytelnia Wydziału Konserwacji)
11. Pajewski K., Pokosty, lakiery i inne surowce lakiernicze, Warszawa, 1952;
12. Pliniusz, Historia naturalna, wybór, przeł. I., T. Zawadzcy, Wrocław, 2004;
13. Roznerska Maria, Techniki malarskie „Małych Mistrzów Holenderskich” XVII w., Toruń, 1991;
14. Rzepińska Maria, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, Kraków, 1973;
15. Samek Andrzej, Historya Naturalna obejmująca Zwierząt opisane z dykcjonarzów i dzieł dawnychpolskich naturalistów zebrane, Kraków, 1992;
16. Stawicki Stanisław, Papirusy Tebańskie antyczne źródło wiedzy o technikach artystycznych, Wrocław, 1987;
17. Turski J.S., Więcławek B., Barwniki roślinne i zwierzęce, Warszawa, 1986;
18. Watin J.F., Nauka teoretyczno-praktyczna sztuki malarza, pozłacarza, lakiernika, przeł. W. Siekierzyński, Wilno, 1854;
19. Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, przekład Kazimierz Kumaniecki, Warszawa 1956; Warszawa 1999.

Opis przedmiotowych efektów uczenia się w zakresie:
UmiejętnościWiedzaKompetencje

1. Rozpoznawania w zabytkowych średniowiecznych i renesansowych dziełach sztuki charakterystycznych technik i technologii malarskich oraz ich powiązań ze stylem estetycznym.
2. Określenia czasu powstania zabytkowego dzieła na podstawie rozpoznanej jego techniki i technologii wykonania.
3. Rozpoznania i definiowania przyczyn zniszczeń spowodowanych różnymi warunkami mającymi wpływ na techniczno-technologiczny stan zachowania zabytkowego dzieła.
4. formułować założenia i wnioski tworzące koncepcje konserwatorskie zgodne z charakterem i techniczno-technologiczną budową średniowiecznego lub renesansowego malarstwa temperowego.
5. Wykonać malarską kopię zabytkowego dzieła zgodną z jego kanonem estetyczno-technologicznym.

Efekty kierunkowe:
KU_01
KU_08
KU_09

1. W szeroko pojętym rozwiązywaniu zagadnień związanych zarówno z techniczno-technologiczną budową średniowiecznych i renesansowych dzieł sztuki (malarstwa i rzeźby
drewnianej polichromowanej), jak i z ich konserwacją.
2. Wypracowania umiejętności posługiwania się literaturą przedmiotu oraz wykazania się znajomością literatury źródłowej, zwłaszcza receptur zawartych w dawnych traktatach.
3. Posiadać wiedzę o współczesnych materiałach, zwłaszcza pigmentach i spoiwach, które stosuje się w technikach i technologiach malarskich.

Ponadto student/absolwent powinien zdobyć wiedzę w zakresie:
1. Prawnych i etycznych aspektów zawodu konserwatora dzieł sztuki.
2. Współczesnych materiałów mogących zastąpić i zimitować technologie średniowieczne i renesansowe.
3. Prawidłowego odczytu reprodukowanych w albumach i na fotografiach dzieł z okresu średniowiecza i renesansu.
Efekty kierunkowe:
KW_11

1. Posługiwania się zawodową terminologią.
2. Wykorzystania podczas konserwacji najnowszych metod badawczo-analitycznych (fizyko-chemicznych) z uwzględnieniem implikacji interdyscyplinarnych w celu dokładnego poznania budowy techniczno-technologicznej dzieł.
3. Twórczego i wnikliwego myślenia oraz twórczej, rzetelnej pracy przy wykonywaniu zadań.
4. Profesjonalnego zorganizowania stanowiska pracy, doboru właściwych narzędzi i materiałów itp.
5. Samodzielnego opracowania i sformułowania tematu badawczego, zarówno pisemnie, jak i ustnie, w zakresie badań i rozpoznawania technik i technologii dawnego malarstwa.
6. Konstruktywnej oceny (również krytyki) działań własnych oraz innych osób.
7. Odpowiedzialności za wykonywaną pracę.
8. Służenia pomocą w rozwiazywaniu trudnych problemów konserwatorskich.

Opis wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych

Trzy sale. Dwie sale do wykonywania ćwiczeń. Jedna z nich przystosowana do przeprowadzania prac technicznych, z bezpośrednim dostępem do wody i zlewem, wyposażona w elektryczne kuchenki do gotowania, szerokie stoły do pracy (przygotowanie zapraw, gruntowanie podobrazi, szlifowanie zagruntowanych powierzchni itp.), krzesełka i taborety, szafy zbiorcze na materiały i narzędzia, półki na ścianach i stelaże do pozostawiania podobrazi i ram do schnięcia, stabilne lampy umożliwiające odpowiednie oświetlenie przy pracy. Druga sala do czystego wykonywania ćwiczeń, z dostępem do światła dziennego, wyposażona szafki na materiały malarskie i szafy zbiorcze. Duże stoły, dopasowane do nich krzesła lub taborety, sztalugi. Trzecia sala do prowadzenia wykładów, spotkań seminaryjnych itp.

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki / konserwacja i restauracja książki, grafiki i skóry zabytkowej s.4 o 15 1 w. 15h
w. [zal. z oceną]


Semestr 2020/21-L (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.14508