Katalog ECTS

Konserwacja i restauracja malarstwa ściennego - teoria

Pedagog: prof.dr hab. Andrzej Mazur

Pole Opis
Typ przedmiotu K-kierunkowy
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

Wykłady monograficzne, kolokwia i egzamin ustny. 

Język wykładowy polski;
Wymagania wstępne

Pozytywne zaliczenie 7 semestrów studiów na WKiRDS w specjalizacji konserwacji malarstwa.

Wymagania końcowe

Obecność na wykładach, zapoznanie się z literaturą przedmiotu, udział w kolokwiach i pozytywna ocena na ustnym

egzaminie końcowym.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

Pisemne kolokwia i ocena końcowa za egzamin ustny.

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Cykl wykładów autorskich uczy umiejętności dostrzegania i rozwiązywania problemów konserwatorskich (w skali makro) jakie stają przed konserwatorami malarstwa ściennego. Omawiają one szeroką gamę przyczyn niszczenia malowideł ściennych i dekorowanej nimi zabytkowej architektury. W ich trakcie studenci nabywają wiedzę na temat złożonych zjawisk stanowiących zagrożenie dla malarskich dekoracji ściennych i powodujących ich niszczenie. Studenci poznają szeroką gamę zjawisk chemicznych, fizycznych i biologicznych powodujących destrukcję.
Kolejny cykl wykładów omawia stosowane metody i techniki ochrony zabytkowych budowli, oraz ich potencjalny wpływ na stan i przyszłość dekoracji malarskich. Dalsza część wykładów poświęcona jest technikom i technologii przenoszenia malowideł ściennych. Przygotowuje ona studentów do przeprowadzenia skomplikowanego zabiegu zdjęcia malowidła ze ściany i eksponowania go, w formie przenośnej na podłożu zastępczym. Omawia metody w kontekście historycznym i stosowane współcześnie. Znajomość tego rozległego materiału pozwoli w przyszłości na samodzielną diagnostykę stanu i sanacji sciennych dekoracji malarskich. Pomoże formułować programy konserwatorskie z uwzględnieniem złożonych zależności jakie działają na polichromie ścienne przez pryzmat budowli i jej otoczenia.

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

Literatura podstawowa – Pracownia Konserwacji oraz Przenoszenia Malowideł Ściennych.
prof. dr hab.Andrzej Mazur

1/ Philippot P. More P. Konserwacja malowideł śćiennych Ochrona Zabytków 1969 r.
2/ Zalewski W., Rozwiazania estetyczne ksztaltujace się w malarstwie sciennym w procesie
konserwacji i restauracji (w:) „Wokol zagadnien estetyki zabytku po konserwacji i restauracji”
Materialy z konferencji naukowej 27-29 maja 2010 UMK Torun 2010 s.29-30.
3/ Zalewski W., Konserwacja malowidel sciennych, specyfika dzialan. „Renowacje” 1999 nr1,
4/ Mazur A., Procesy niszczące malowidła ścienne oraz metody ich blokowania. Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie 2017r.
4/ Dąbrowski K, Wpływ warunków lokalnych na stan i zachowanie się malowideł ściennych oraz trwałość zabiegów konserwatorskich, Skrypty dydaktyczne ASP w Warszawie, Warszawa 1985
5/ .Stawicki S. Podłoża konstrukcyjne w malarstwie ściennym ASP Warszawa 1992
6/ Ostaszewska M. Ukształtowanie powierzchni malowidła ściennego a zabieg przeniesienia.
Relacje między zjawiskiem a praktyką konserwatorską.
Studia i Materiały Wydziału Konserwacji Dzieł śztuki ASP w Krakowie. BMiOZ seria B Warszawa.
7/ Ostaszewska M., Przenoszenie malowidel sciennych w Polsce – BMiOZ Seria B T.55
Warszawa 1979.
8/ Ostaszewska M., Negatyw-odlew powierzchni malowidla sciennego.”Ochrona Zabytkow” 1991,
nr 3, s. 171-190.
9/ Mazur A., Przyczyny niszczenia malowideł ściennych, Skrypty dydaktyczne ASP
Warszawa, 1990.
10/. Mazur A., Metody powstrzymujące niszczenie malowideł ściennych, S krypty dydaktyczne
ASP w Warszawie, Warszawa, 1999.
11/. Mazur A. Zakres diagnostyki w konserwacji malarstwa ściennego Ochrona Zabytków 1998
12/. Ostaszewska M. Transfer malowidla sciennego w projektowaniu zabytkowego wnetrza.
Matrialy z konferencji23-24 10 1998, Torun 2002, s. 49-55.
13/. Roznerska M., Mikołajczyk P., Malarstwo ścienne. Przyczyny powstawania zniszczeń.
UMK Torun 1995.
14/. Stawicki S. Rekonstrukcja malowideł ściennych – próba definicji podziału i oceny wartości,
Drogi współczesnej konserwacji, Aranżacja – Ekspozycja – Rekonstrukcja, Studia
i materiały Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki ASP w Krakowie 2000,
Tom IX, część 2, s. 56-65.
15/ Sawicki T., Konserwacja Malowidel Sciennych - Problemy estetyczne -ASP Warszawa 2010.


Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta


Literatura uzupelniajaca:
1. Tonolo A. Giacobini C. Microbial channges on frescos Rome Conferance, Roma 1991
2. .Ciabach J., Żywice i tworzywa sztuczne stosowane w konserwacji zabytków, Toruń 1998
3. .Żenczykowski W., Budownictwo ogólne, tom I, , Warszawa. 1987
4. Zalewski W., Rozwiazania estetyczne ksztaltujace się w malarstwie sciennym w procesie konserwacji i restauracji (w:) „Wokol zagadnien estetyki zabytku po konserwacji i restauracji” Materialy z konferencji naukowej 27-29 maja 2010 UMK Torun 2010 s.29-30.
5. Zalewski W. Problemy estetyczne konserwacji malarstwa sciennego u progu XXI wieku.
„Ochrona Zabytkow” 1991 nr,3 s. 151-153.
6. Perkins P. Repair protection and waterproofing of concrete structures. London 1986. 7.
7. Mazur A. Złożone problemy konserwatorskie występujące podczas prac przy polichromiach iluzjonistycznych. "Prace konserwatorskie i restauratorskie przy barokowej, iluzjonistycznej polichromii autorstwa S.Stroińskiego w kościele p.w. Świętej Trójcy w Przemyślu." Podkarpacki Biuletyn Konserwaorski 2003 t.I s 30-33.


8. .Cavera G. Nugaria M. Salvadori O. Biology in the Conservation of Works of Art ICROM.
Roma 1991.
9. Tonolo A. Giacobini C. Microbial channges on frescos Rome Conferance, Roma 1991.

10. K. Chmielewski Odkrycie i konserwacja średniowiecznych malowideł w kościele pw. św. Sergiusza i Bachusa w Kaftun.

11. Ostaszewska M. Przeniesienie na nowe podłoże malowideł ściennych z kamienicy przy ul.
Mikołajskiej 2 w Krakowie BMiOZ seria B Warszawa 1992.

Opis przedmiotowych efektów uczenia się w zakresie:
UmiejętnościWiedzaKompetencje

Znajomość tego rozległego materiału pozwoli w przyszłości na samodzielną diagnostykę stanu i sanacji sciennych dekoracji malarskich. Pomoże formułować programy konserwatorskie z uwzględnieniem złożonych zależności jakie działają na polichromie ścienne przez pryzmat budowli i jej otoczenia.

Przekazany w trakcie wykładów materiał oraz zalecana literatura, zawierają zakres wiedzy niezbędnej do właściwego rozpoznania przez konserwatora malarstwa ściennego rzeczywistych przyczyn destrukcji polichromii ściennych, a także stosowanych historycznie i współcześnie technik blokujących te zjawiska. Dopiero rozwiązanie tych problemów pozwala na przeprowadzenie manualnych zabiegów konserwatorskich. W cyklu wykładów dotyczących przenoszenia malowideł ściennych, zawarta jest wiedza na temat historii, technik i technologii transferu malowideł na podłoża zastępcze.

Diagnostyka stanu polichromii ściennej i formułowanie programów konserwatorskich w zabytkowej architekturze oraz w sytuacjach tego wymagających, przenoszenie malowideł ściennych na inne podłoża.

Organizowanie prac konserwatorskich w zabytkowych budowlach dekorowanych polichromią ścienną.

Opis wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych

Sala wykładowa, komputer, rzutnik, ekran.

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki / konserwacja i restauracja malarstwa i rzeźby polichromowanej s.8 o 30 4 w. 30h
w. [egz.]


Semestr 2020/21-L (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.14537