Katalog ECTS - Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie

Krytyka – emancypacja – postęp. Wprowadzenie do teorii krytycznej.

Pedagog: dr hab. Jan Sowa

Pole

Opis

Typ przedmiotu

Do wyboru.

Metody dydaktyczne (forma zajęć)

Wykład z elementami konwersatorium

Język wykładowy

polski;

Wymagania wstępne

Brak

Wymagania końcowe

Wypełnienie kart lektury dla przynajmniej jednego tekstu z każdego tematu z listy lektur obowiązkowych według wzoru dostarczonego przez prowadzącego.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

Indywidualna praca pisemna lub projekt artystyczno-badawczy (w drugim przypadku możliwość pracy w grupach o rozmiarze do 4 osób). Praca lub projekt oceniane będą pod kątem wykorzystania treści prezentowanych w czasie zajęć oraz oryginalności ich opracowania.

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Celem zajęć jest prezentacja panoramy nowoczesnej myśli krytycznej tak, jak formowała się ona i funkcjonowała w zachodniej humanistyce od końca wieku XVIII do współczesności. Teoria krytyczna zaprezentowana zostanie jednocześnie jako produkt nowoczesności oraz jako strategia kwestionowania jej podstawowych założeń i konsekwencji. Teorie należące do jej klasyki (m.in. Kant, Marks, Benjamin, Adorno) zestawione będą z nowszymi diagnozami (m.in. Foucault, Fraser, Habermas, Cixous, Agamben, Buck-Morss, Negri), aby ukazać zarówno kontynuację pewnych wątków i tematów, jak i wewnętrzne polemiki czy spory. Zajęcia przedstawić mają trans-dyscyplinarne pole obejmujące humanistykę oraz nauki społeczne (głównie socjologia). Omawiane teorie zostaną odniesione do zjawisk ze sfery politycznej, społecznej, gospodarczej i estetycznej związanych z nowoczesnością jako kompleksową formacją społeczno-kulturową.

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

1. Wprowadzenie: teoria krytyczna a program nowoczesnej emancypacji. M. Horkheimer, Teoria tradycyjna a teoria krytyczna tłum. J. Łoziński, (w:) J. Łoziński (red.), Szkoła Frankfurcka, t. 2, Kolegium Otryckie, Warszawa 1985.

2. Postęp i jego dialektyka: Rousseau, Kant, Adorno, Foucault. Michel Foucault, Czym jest Oświecenie?, (w:) tenże, Filozofia, historia, społeczeństwo, tłum. D. Lesczyński, L. Rasiński PWN, Warszawa 2000.

3. Krytyczna antropologia Karola Marksa a epoka inteligentnych maszyn. Karol Marks, Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 roku, tam rozdział Praca wyobcowana, [w:] MED, t. 1, tłum. K. Jażdżewski, T. Zabłudowski, Książka i Wiedza, Warszawa 1962, s. 546-560.

4. Nowoczesność, fantasmagoria, historia. Krytyczna filozofia Waltera Benjamina.
Walter Benjamin, Pasaże, tłum. I. Kania, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, tam: Wprowadzenie, s. 5-30, Exposé. Paryż, stolica XIX wieku (1939) (s. 46-61) oraz rozdziały K Miasto ze snów i dom ze snów, sny o przyszłości, nihilizm antropologiczny, Jung, s. 431-449 i M Flâneur, s. 410-501,

5. Społeczeństwo konsumpcji i kultura masowa. G. Debord, Społeczeństwo spektaklu, Warszawa 2006, tam R. I, Kulminacja oddzielenia (s. 33-44) oraz J. Baudrillard, Społeczeństwo konsumpcyjne, Warszawa 2006, tam Cz. 1 (cała, s. 7-44) oraz Cz. 3, rozdział Kultura środków masowego przekazu (s. 121-168).

6. Feminizm. H. Cixous, Śmiech Meduzy, "Teksty Drugie" nr 4/5/6 (22/23/24) 1993, s. 147-166 oraz S. Benhabib, D. Cornell, Feminism as Critique. On the Politics of Gender, Minneapolis, 1987, tam N. Fraser, What’s Critical about Critical Theory. The Case of Habermas and Gender, s. 31-56.

7. Biowładza i biopolityka 1: M. Foucault, Bezpieczeństwo, terytorium, populacja, Warszawa 2010, tam Wykład z 11 stycznia 1978.

8. Biowaładza i biopolityka 2: G. Agamben, Homo Sacer, Poznań 2008, tam Wprowadzenie (s. 9-24) oraz r. 2, Prawa człowieka a polityka (s. 173-185) i r. 7, Obóz jako nomos nowoczesności (s. 227-246).

9. Biowaładza i biopolityka 3: M. Hardt, A. Negri, Rzecz-pospolita, Kraków 2009, cz. 3, Kapitał (oraz walki o wspólne bogactwo), s. 229-294.

10. Natura i ekologia. A. Jach, P. Juskowiak, A. Kowalczyk (red.), Ekologie, Łódź 2014, tam: N. Smith, Produkcja natury, s. 30-74 oraz J. Moore, Capitalism in the Web of Life, Londyn 2015, tam R. 7, Anthropocene or Capitaliocene?: On the Nature and Origins of Our Ecological Crisis, s. 227-256.

11. Miasto i marksizm miejski. H. Lefebvre, Prawo do miasta, „Praktyka Teoretyczna”, nr 5/2012 oraz D. Harvey, Bunt miast. Prawo do miasta i miejska rewolucja, Warszawa 2012, tam R. 4, Sztuka renty, s. 130-157.

12. (Po)nowoczesność i jej krytyka: F. Jameson, Postmodernizm albo kulturowa logika późnego kapitalizmu, „Pismo Literacko- Artystyczne” 1988, nr 4.

13. Teoria postkolonialna i jej krytyka: D. Chakrabarty, Prowincjonalizacja Europy. Myśl postkolonialna i różnica historyczna, tam. R. 2, Dwie historie kapitału oraz V. Chibber, Postcolonial Theory and the Specter of Capital, London 2013, tam r. 9, The (non)problem of historicisms, s. 209-248.

14. Krytyczna futurologia: algorytmy i koniec pracy. Nick Srnicek, Alex Williams, Wymyślając przyszłość. Postkapitalizm i świat bez pracy, Toruń 2019, tam. r. 4, Lewicowa nowoczesność, s. 113-137.

Wszystkie lektury zostaną udostępnione osobom uczestniczącym w zajęciach w formie
plików PDF poprzez dedykowany dysk współdzielony Google w domenie asp.waw.pl.

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

Do ustalenia na podstawie indywidualnych konsultacji w zależności od zainteresowań studenta/studentki.

Opis przedmiotowych efektów uczenia się w zakresie:

Umiejętności

Wiedza

Kompetencje

Studia I stopnia:

Umiejętności
Student potrafi:
• samodzielnie czytać i analizować teksty z dziedziny sztuki oraz budować odpowiednią bibliografię.
• wykorzystywać przysposobioną wiedzę do rozstrzygania dylematów rzeczywistych, pojawiających się w artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej praktyce zawodowej w obszarze sztuki.
• samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, weryfikować i pożytkować informacje przy użyciu różnych źródeł i sposobów w artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej praktyce zawodowej w obszarze sztuki.
• sprawnie, na podstawowym poziomie komunikować się ze specjalistami, używając języka specjalistycznego w zakresie sztuk plastycznych oraz z odbiorcami spoza grona specjalistów– ma rozwinięte umiejętności komunikacji interpersonalnej.
• postrzegać fakty i zjawiska społeczne i kulturowe (w tym artystyczne), także zjawiska świata życia codziennego problemowo, analitycznie, strukturalnie – na poziomie podstawowym.
• samodzielnie i skutecznie zdobywać wiedzę i materiały oraz rozwijać swoje umiejętności badawcze, korzystając z różnych źródeł i nowoczesnych technologii.
• artykułować poglądy w sprawach zawodowych, społecznych, światopoglądowych, a także przekonująco argumentować i dyskutować na tematy podejmowane na zajęciach

K_U02
K_U03
K_U04
K_U05

Studia I stopnia:

Wiedza
Student zna i rozumie:
• podstawowe metody opisu, analizy i interpretacji dzieł sztuki i zjawisk artystycznych w ujęciu wybranych, wiodących tradycji, teorii i szkół badawczych historii sztuki, wybranych kryteriów
• znaczenie i miejsce sztuki w systemie nauki, jej specyfikę dyscyplinową i metodologiczną zorientowaną na zastosowania praktyczne w sferze działalności artystycznej
• na poziomie podstawowym orientuje się w specyfice infrastruktury instytucjonalnej dla sztuki,
• poznaje problematykę muzealnictwa, ochrony zbiorów i zabytków oraz dziedzictwa kulturowego;
• powiązania sztuki z dyscyplinami humanistycznymi oraz społecznymi

K_W01
K_W02
K_W03
K_W04
K_W05

Studia I stopnia:

Kompetencje społeczne
Student jest gotów do:
• docenienia znaczenia sztuki dla kultury i cywilizacji światowej i uczestniczenia w szeroko rozumianym życiu kulturalnym.
• dbałości o zachowanie dziedzictwa artystycznego dla przyszłych pokoleń.
• podejmowania działań profesjonalnych w ramach działalności artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej w obszarze sztuki
• na poziomie podstawowym sprostania wymaganiom rzeczywistości w procesie rozwiązywania problemów, przy organizowaniu życia artystyczno-kulturalnego
• świadomego doskonalenia osobistego i zawodowego, ma świadomość swoich umiejętności artystycznych i wiedzy.

K_K02
K_K03
K_K04

Studia II stopnia:

Umiejętności

Student potrafi:
• samodzielnie czytać i analizować teksty z dziedziny sztuki oraz budować odpowiednią bibliografię.
• wykorzystywać przysposobioną wiedzę do rozstrzygania dylematów rzeczywistych, pojawiających się w artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej praktyce zawodowej w obszarze sztuki.
• samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, weryfikować i pożytkować informacje przy użyciu różnych źródeł i sposobów w artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej praktyce zawodowej w obszarze sztuki.
• sprawnie komunikować się ze specjalistami, używając języka specjalistycznego w zakresie sztuk plastycznych oraz z odbiorcami spoza grona specjalistów– ma rozwinięte umiejętności komunikacji interpersonalnej.
• postrzegać fakty i zjawiska społeczne i kulturowe (w tym artystyczne), także zjawiska świata życia codziennego problemowo, analitycznie, strukturalnie samodzielnie i skutecznie zdobywać wiedzę i materiały oraz rozwijać swoje umiejętności badawcze, korzystając z różnych źródeł i nowoczesnych technologii.
• artykułować poglądy w sprawach zawodowych, społecznych, światopoglądowych, a także przekonująco argumentować i dyskutować na tematy podejmowane na zajęciach

K_U01
K_U03
K_U04
K_U05
K_U06

Studia II stopnia:

Wiedza
Student zna i rozumie:
• metody opisu, analizy i interpretacji dzieł sztuki i zjawisk artystycznych w ujęciu wybranych, wiodących tradycji, teorii i szkół badawczych historii sztuki, wybranych kryteriów
• znaczenie i miejsce sztuki w systemie nauki, jej specyfikę dyscyplinową i metodologiczną zorientowaną na zastosowania praktyczne w sferze działalności artystycznej
• orientuje się w specyfice infrastruktury instytucjonalnej dla sztuki,
• poznaje problematykę muzealnictwa, ochrony zbiorów i zabytków oraz dziedzictwa kulturowego;
• powiązania sztuki z dyscyplinami humanistycznymi oraz społecznymi

Wiedza:
K_W01
K_W02
K_W03
K_W04
K_W05

Studia II stopnia:

Kompetencje społeczne
Student jest gotów do:
• docenienia znaczenia sztuki dla kultury i cywilizacji światowej i uczestniczenia w szeroko rozumianym życiu kulturalnym.
• dbałości o zachowanie dziedzictwa artystycznego dla przyszłych pokoleń.
• podejmowania działań profesjonalnych w ramach działalności artystycznej, badawczej, organizacyjnej i kuratorskiej w obszarze sztuki
• sprostania wymaganiom rzeczywistości w procesie rozwiązywania problemów, przy organizowaniu życia artystyczno-kulturalnego
• świadomego doskonalenia osobistego i zawodowego, ma świadomość swoich umiejętności artystycznych i wiedzy.

K_K02

K_K03
K_K04

Opis wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych

sala wykładowa z rzutnikiem i dostępem do sieci Internet

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.

Lista studiów

studia	status	czas[h]	ECTS	forma	zaliczenie
Architektura Wnętrz s.1	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Grafika s.7	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Malarstwo / malarstwo s.7	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Rzeźba s.7	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Sztuka Mediów s.1	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Wzornictwo / projektowanie ubioru s.7	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Wzornictwo / projektowanie ubioru s.5	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Wzornictwo / projektowanie produktu i komunikacji wizualnej s.7	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Wzornictwo / projektowanie produktu i komunikacji wizualnej s.5	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]
Projektowanie i badania s.1	d	30	2	w. 30h	w. [zal. z oceną]

Semestr 2023/24-Z (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.22593