Katalog ECTS

Konserwacja i restauracja grafiki i rysunku - teoria

Pedagog: dr hab. Weronika Liszewska

Pole Opis
Typ przedmiotu kierunkowy
Metody dydaktyczne (forma zajęć)


wykład (kursowy, monograficzny),
seminarium (niższe - kursowe),
indywidualne lub grupowe konwersatoria,
dyskusja dydaktyczna

Język wykładowy polski;
Wymagania wstępne

Zaliczony II rok studiów magisterskich na kierunku "konserwacja i restauracja dzieł sztuki" w specjalności "konserwacja i restauracja książki, grafiki i skóry zabytkowej".

Wymagania końcowe

uczestnictwo w wykładach i seminariach - zdobycie wiedzy z zakresu przedmiotu, egzamin ustny z zakresu dotyczącego treści kształcenia.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

Uczestnictwo w zajęciach jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu. Ocena poziomu wiedzy dotyczącej treści programowych przedmiotu, wg skali ocen umieszczonej w Regulaminie studiów. Egzamin ustny 

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Treści programowe nauczania:
Studenci po ukończeniu zajęć z konserwacji i restauracji grafiki i rysunku powinni być przygotowani zarówno do pracy samodzielnej jak i zespołowej. Powinni posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające im na tworzenie własnych projektów konserwatorskich w zakresie konserwacji i restauracji zabytkowych grafik i wybranych rodzajów rysunków wykonanych na podłożach papierowych, a także wiedzę w zakresie ochrony i przechowywania tych obiektów zabytkowych. W trakcie zajęć prowadzone są wykłady teoretyczne z wymienionego zakresu. Na zajęciach studenci uczestniczą także w pracach seminaryjnych, dotyczących wybranych zagadnień z programu przedmiotu. Omawiane są zagadnienia związane z technologią obiektów zabytkowych - grafik i rysunków oraz ich specjalistycznymi badaniami, oceną stanu zachowania i dokumentacją. Przedstawiane są materiały i techniki konserwatorskie oraz zagadnienia teoretyczne, związane z konserwacją i restauracją dzieł sztuki, w tym w szczególności dotyczące problematyki konserwacji i restauracji różnych rodzajów zabytkowych grafik wykonanych w tzw. technikach trwałych.
Celem zajęć przekazanie studentowi wiedzy i umiejętności w zakresie:
- tworzenia projektów badań technologii wykonania i stanu zachowania zabytkowych grafik na podłożach papierowych, na podstawie zdobytej wiedzy.
- tworzenia projektów ochrony i/lub konserwacji i restauracji zabytkowych grafik, wykonanych na podłożach papierowych, na podstawie zdobytej wiedzy.
- posługiwania się wiedzą źródłową w zakresie konserwacji i restauracji grafiki i rysunku

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

1. Anthony W., S. (2012). Bleaching in Paper Conservation, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 33(3-4), 223-248. doi: https://doi.org/10.1515/res-2012-0011
2. Barrett, T., Ormsby, M., & Lang, J. B. (2016). Non-Destructive Analysis of 14th–19th Century European Handmade Papers, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 37(2), 93-135. doi: https://doi.org/10.1515/res-2015-0017
3. Brückle, I. (2009). Bleaching Paper in Conservation: Decision-Making Parameters. Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 30: 321-332. DOI: 10.1515/rest.018
4. Brückle, I. & Henniges, U. (2017) Thoughts on Bleaching Guidelines, Journal of Paper Conservation, 18:1, 10-17, DOI: 10.1080/18680860.2017.1339407
5. Hummert, E. (2019). Resizing: A Brief Review of Restoration and Conservation Literature from the 17th to the 21st Century, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 40(3-4), 219-237. doi: https://doi.org/10.1515/res-2019-0018
6. Hummert, E., Kling, S., Brückle, I., Müller, D., & Roller, J. (2012). Treating a Previously Bleached Artwork on Paper, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 33(3-4), 395-408. doi: https://doi.org/10.1515/res-2012-0017
7. Karbowska-Berent, J. (2016). Ochrona zabytków na podłożu papierowym przed mikroorganizmami i owadami. Przegląd papierniczy 72, 1-6
8. Kolbe, G. (2004). Gelatine in Historical Paper Production and as Inhibiting Agent for Iron-Gall Ink Corrosion on Paper, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 25(1), 26-39. doi: https://doi.org/10.1515/REST.2004.26
9. Müller, E. K., Henniges, U., & Brückle, I. (2019). Retreatment of a Print Damaged by Excessive Sodium Borohydride Bleaching, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 40(2), 123-137. doi: https://doi.org/10.1515/res-2019-0001
10. Niehus, L., Henniges, U., Horsky, M., Prohaska, T., Potthast, A., & Brückle, I. (2012). Reducing the Risks of Hydrogen Peroxide Bleaching in Presence of Iron Ions in Paper, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 33(3-4), 356-394. doi: https://doi.org/10.1515/res-2012-0016
11. Rouchon, V. & Belhadj, O. (2016) Calcium Hydrogen Carbonate (Bicarbonate) Deacidification, Journal of Paper Conservation, 17:3-4, 125-127, DOI: 10.1080/18680860.2016.1287406
12. Schellmann, N. C. (2007) Animal glues: a review of their key properties relevant to conservation, Studies in Conservation, 52:sup1, 55-66, DOI: 10.1179/sic.2007.52.Supplement-1.55
13. Smith, T. (2012). An Evaluation of Historical Bleaching with Chlorine Dioxide Gas, Sodium Hypochlorite, and Chloramine-T at the Fogg Art Museum, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 33(3-4), 249-273. doi: https://doi.org/10.1515/res-2012-0012
14. Sobucki, W. (2013) Konserwacja papieru. Zagadnienia chemiczne. Warszawa: Biblioteka Narodowa
15. Steczek, A. (2015) The Uptake of Calcium Carbonate in Paper: Immersion and Float Washing Compared for Selected Paper Samples, Journal of Paper Conservation, 16:3, 98-111, DOI: 10.1080/18680860.2015.1123453
16. Stefanis, E., & Panayiotou, C. (2007). Protection of Lignocellulosic and Cellulosic Paper by Deacidification with Dispersions of Micro- and Nano-particles of Ca(OH)2 and Mg(OH)2 in Alcohols, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 28(3), 185-200. doi: https://doi.org/10.1515/REST.2007.185
17. Stephens, C. H., Whitmore, P. M., Morris H. R. & Smith, T. (2009) Assessing the Risks of Alkaline Damage During Deacidification Treatments of Oxidized Paper, Journal of the American Institute for Conservation, 48:3, 235-249 http://dx.doi.org/10.1179/019713612804514251
18. Strebel, M. (2012). Potassium Permanganate Bleaching of an 18th-Century Hand-Coloured Aquatint Print, Restaurator. International Journal for the Preservation of Library and Archival Material, 33(3-4), 409-428. doi: https://doi.org/10.1515/res-2012-0018

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta

1. Baza internetowa: https://irongallink.org/igi_index.html
2. Banik, G., Brückle, I. (2012) Paper and Water. London, New York: Routledge
3. Czuczko, J., Cybul-Różycka, A., Wojciechowska, D. (2017) Zastosowanie żeli gellan do konserwacji zabytków papierowych wrażliwych na działanie wody: badania i praktyka. Zabytkoznawstwo i Konserwatorstwo XLVIII Toruń 2017 DOI: http://dx.doi.org/10.12775/AUNC_ZiK.2017.016
4. Down, J. (2015) Adhesives compendium. Ottawa: CCI
5. Feller, R. L., Wilt, M. (1990). Evaluation of cellulose ethers for conservation. The Getty Conservation Institute
6. Kosek, J. & Barry, C. (2019) Investigating the condition of iron gall ink drawings: developing an assessment survey, Journal of the Institute of Conservation, 42:3, 191-209, DOI: 10.1080/19455224.2019.1656660
7. Kwiatkowska, A., Wojech, R., Wójciak, A. (2018). Badania efektywności odkwaszania papieru alkoholową dyspersją tlenku magnezu o rozmiarach nanometrycznych Notes konserwatorski 20/2018 DOI: 10.36155/NK.20.00003
8. Nowicka, A. (2016) Migracja związków magnezu w bibule Whatman po aplikacji preparatu Bookkeeper Notes konserwatorski 18/2016
9. Sobucki, W., Macander-Majkowska, G., Jeżewska, E., Zatorska, A. (2015) Zastosowanie metody Bookkeeper w konserwacji akwarel, pasteli i innych zabytków na papierze, wykonanych w technikach wrażliwych na wodę: podsumowanie grantu. Notes konserwatorski 7/2015
10. Trojan-bedynski, M., Kalbfleisch, F., Tse, S., & Sirois, P. (2003). The use of simmering water in the treatment of a nineteenth century sketchbook of iron gall ink drawings by James G. Mackay. J.CAC VOLUME 28 (2003)

Opis przedmiotowych efektów uczenia się w zakresie:
UmiejętnościWiedzaKompetencje

Student potrafi:
KU_02 wykonać podstawowe analizy laboratoryjne identyfikujące materiały wykorzystywane w dziełach sztuki (m.in. analiza mikrochemiczna pigmentów, badania skał, wstępna identyfikacja spoiw, rodzajów drewna, papieru, włókien), właściwie interpretować wyniki badań specjalistycznych (m.in. badania RTG, fotografie UV, IR).
KU_04 zinterpretować i opisać konserwowane dzieło sztuki pod względem historycznym, stylistycznym, ikonograficznym, budowy technologicznej i techniki wykonania wykorzystując własną wiedzę, literaturę przedmiotu, dostępne źródła, wyniki badań specjalistycznych.
KU_05 przedstawić spójny projekt prac przy konserwowanym obiekcie uwzględniający jego historię, stylistykę, ikonografię, budowę technologiczną, technikę wykonania, rodzaje i zakres zniszczeń, funkcję, użycie właściwych materiałów i metod konserwatorskich, uzasadnienie usunięcia bądź pozostawienia późniejszych przekształceń, zakres i rodzaj interwencji restauratorskich.

. Student zna i rozumie:
KW_02 problematykę chemii ogólnej, budowę chemiczną i fizyczną materialnej struktury różnych dzieł sztuki, związki chemiczne stosowane w konserwacji dawniej i obecnie.
KW_03 metody analityczne wykorzystywane w badaniach dzieł sztuki w tym metody nieniszczące, zasady bhp oraz zagrożenie dla zdrowia substancji stosowanych
w konserwacji.
KW_04 złożoną budowę jednostkowego dzieła sztuki w kontekście struktury materialnej, formy artystycznej, przekazu ideowego, funkcji, uwarunkowań historycznych.
K-W05 przyczyny i rodzaje zniszczeń powstających w materii dzieł sztuki, zasady postawienia prawidłowej diagnozy stanu zachowania oraz opracowania projektu konserwacji
i restauracji, zasady i rodzaje dokumentowania dzieła przed, w trakcie i po konserwacji.
KW_06 zasady doboru właściwych środków i metod konserwatorskich, zasady ich wykorzystania w danej sytuacji z uwzględnieniem możliwych zagrożeń dla konserwowanego dzieła.
KW_07 zagadnienia dotyczące restauracji w tym możliwych rozwiązań estetycznych
i aranżacyjnych konserwowanego dzieła w zależności od zakresu zachowania warstw oryginalnych, jego funkcji i przeznaczenia.
KW_08 zasady bezpiecznego eksponowania, przechowywania, transportowania dzieł sztuki
i zabytków oraz zasady prewencji konserwatorskiej.
KW_09 historię ewolucji poglądów na ochronę dzieł sztuki i zabytków, współczesne zasady etyki konserwacji i restauracji..
KW_11 technikę wykonania i budowę technologiczną różnych gatunków sztuk plastycznych (zgodnie z ukończoną specjalizacją) w kontekście ich uwarunkowań historycznych oraz praktyki wykonawczej.

Student jest gotów do:
KK_03 wypowiadania się w formie słownej i pisemnej na tematy związane ze sztuką, wystąpień publicznych, dyskusji, przygotowania prezentacji z zakresu ochrony i konserwacji dzieł sztuki.
KK_04 konstruktywnego reagowania na przejawy niekompetencji, zaniedbań oraz niszczenia dziedzictwa kulturowego, mając przy tym świadomość roli i znaczenia zabytków w zbiorowej pamięci narodów, grup religijnych, etnicznych oraz innych społeczności.

Opis wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych

stanowisko komputerowe, komputer najnowszej generacji z oprogramowaniem odpowiednim do sporządzania dokumentacji konserwatorskiej i prezentacji multimedialnej, dysk zewnętrzny do archiwizacji danych, drukarka cyfrowa, rzutnik multimedialny skorelowany z laptopem do prezentacji multimedialnych, ekran do prezentacji multimedialnych.

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Konserwacja i Restauracja Dzieł Sztuki / konserwacja i restauracja książki, grafiki i skóry zabytkowej s.5 o 45 3 w. 45h
w. [egz.]


Semestr 2019/20-Z (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.9221