Katalog ECTS

Sztuka w terapii

Pedagog: mgr Małgorzata Ofierska-Kirilenko

Pole Opis
Typ przedmiotu obowiązkowy
Metody dydaktyczne (forma zajęć)

1.       Wykład – kursowy i konwersatoryjny.

2.       Dialog i dyskusja dydaktyczna.

3.       Ćwiczenia, warsztaty.

4.       Prezentacja prac ilustrujących omawiane zagadnienia.

5.       Prezentacje multimedia.

Język wykładowy polski;
Wymagania wstępne

Status studenta lub absolwenta  Akademii Sztuk Pięknych lub innej uczelni artystycznej, absolwenta  wydziału Architektury Politechniki, Architektury Krajobrazu SGGW, i absolwenta  innej wyższej uczelni, który ukończył Liceum Plastyczne, złożenie dokumentów wymaganych w procesie rekrutacyjnym

Wymagania końcowe

1. Obecność na zajęciach.

2.   Aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach, warsztatach i dyskusjach.

3.       Napisanie pracy końcowej wykorzystującej  wiedzę i umiejętności nabyte podczas zajęć.

Forma i sposób zaliczenia przedmiotu (metody i kryteria oceny)

Zaliczenie na ocenę.

Cele dydaktyczne (treści programowe, opis przedmiotu)

Cel zajęć:

1.       Uwzględnianie w pracy pedagogicznej  zarówno rozwojowego jak i korekcyjnego aspektu sztuki.  

2.       Zdobycie wiedzy pozwalającej na wykorzystanie niektórych technik projekcyjnych stosowanych w terapii w celu lepszego poznania i zrozumienia ucznia.

3.       Uwrażliwienie na potencjalne zaburzenia psychiczne, które mogą się uwidocznić w pracach plastycznych uczniów.

Treści programowe:

1.       Ogólna charakterystyka zajęć. Ustalenie warunków uczestnictwa i zaliczenia przedmiotu. Przedstawienie się jako przyczynek do tworzenia klimatu emocjonalnego sprzyjającego komunikacji interpersonalnej i twórczości grupowej.

2.       Znaczenie twórczości i twórczej postawy w życiu człowieka. Przekaz wizualny i jego rola od zarania dziejów.

3.       Osobowość twórcza, czynniki istotne dla twórcy. Zasady i strategie twórczego rozwiązywania zadań.

4.       Geniusz czy chory psychicznie – podobieństwa i różnice. Stosunek do zaburzeń psychicznych dawniej i dziś.

5.       Wykorzystanie twórczości plastycznej w terapii. Od psychopatologii ekspresji do koncepcji rozwoju przez kreatywność.

6.       Plastyka w leczeniu schizofrenii i zespołów paranoidalnych. Charakterystyka choroby, cechy rysunków, motywy i najczęściej spotykane rozwiązania w twórczości chorych. Prezentacja prac chorych.

7.       Plastyka w leczeniu zaburzeń afektywnych. Kiedy życie boli – czy to jest depresja? Prezentacja i omówienie prac chorych pod kątem objawów choroby i możliwości stosowania sztuki w pracy z pacjentami. Malarstwo i rysunek ekspresywny i afirmatywny.

8.       Sztuka dziecka. Rozwój rysunkowy dziecka. Zaburzenia neurotyczne a rysunek dziecka. Rysunek na określony temat – motywy takie jak dom drzewo, człowiek i zawarta w nich informacja na temat obrazu siebie i otoczenia. Prezentacja przykładowych prac.

9.       Rysunek jako pomoc w rozpoznaniu zaburzeń organicznych.

10.   Emocjonalne i symboliczne znaczenie koloru.

11.   Rola baśni w kształtowaniu obrazu świata. Sposoby wykorzystania baśni w terapii przez plastykę. Różnica między baśnią a mitem. Bajki relaksacyjne, psychoedukacyjne i psychoterapeutyczne – wyobraźnia i sztuka w służbie zdrowia.

12.   Plastyka w terapii osób w podeszłym wieku. Kreatywny senior  - wyzwanie  współczesności.

Literatura obowiązkowa wykorzystywana podczas zajęć

1. Philippe Walon, Anne Cambier, Dominique Engelhart, Rysunek  dziecka  (Praca zbiorowa) Dziecko i sztuka Recepcja – edukacja – wsparcie – terapia

2.       Gerald D. Oster, Patricia Gould, Rysunek w psychoterapii,

3.       Arnold Lazarus, Wyobraźnia w psychoterapii,

4.       Igor M. Rozet, Psychologia fantazji,

5.       Violet F. Maas, Uczenie się przez zmysły

6.       Rpllo May. Odwaga tworzenia

7.       Bruno Bettelheim, Cudowne i pożyteczne – o znaczeniach i wartościach baśni,

8.       Maria Molicka, Bajkoterapia,

9.       Stanisław Popek,  Barwy i psychika

10.   Krystyna Sztuka, Psychologia dla artystów (twórcza ekspresja w dialogu terapeutycznym),

11.   Tadeusz Bilikiewicz, Psychiatria kliniczna,

12.   Pod redakcją Kazimierza Dąbrowskiego, Zdrowie psychiczne,

13.   Stanisław Pużyński, Depresja i zaburzenia afektywne

14.   Susan I. Buchalter, Terapia Sztuką,

15.   Heidi Kaduson, Charles Schaefer, Zabawa w psychoterapii,

16.   Wojciech Brejnak, Kocham i wychowuję

17.   Pod redakcją doc. dr hab. med. Kazimiery Milanowskiej, Techniki pracy w terapii zajęciowej,

18.   Jadwiga Garda-Łukaszewska, Tomasz Szperkowski, Współtworzenie zajęcia plastyczne z osobami upośledzonymi umysłowo,

19.   Stefan Szuman, Sztuka dziecka,

20.   Józef Rembowski, Empatia,

21.   Irvin D. Yalom, Patrząc w słońce Jak przezwyciężyć grozę śmierci,

22.   Ted Hughes, Pogromca Snów i inne opowieści o stworzeniu świata,

23.   Richard Adams, Wodnikowe wzgórze,

24.   Marcus  Buckingham, Donald O. Clifton, Now, Discover Your Strenghts,

25.   Marlena Sokół-Szawłowska, Nie bój się psychiatry – jak wspierać zdrowie psychiczne dorastających dzieci,

26.   Shirley Riley, Group Process Made Visible Group Art Therapy,

27.   Rosemarie Portman, Gry i zabawy kształtujące pewność siebie,

28.   Jeffrey E. Young, Janet S. Klosko, Program zmiany sposobu życia,

Literatura uzupełniająca rekomendowana do samodzielnej pracy studenta -brak-
Opis przedmiotowych efektów uczenia się w zakresie:
UmiejętnościWiedzaKompetencje

1.       Być zdolny do zauważania w pracach uczniów cech mogących świadczyć o kryzysach emocjonalnych, zaburzeniach psychicznych lub organicznych i potrafić przekazać swoje obserwacje pedagogowi szkolnemu lub psychologowi.

2.       Przygotować zadania plastyczne, uwzględniając tematy pozwalające lepiej rozpoznawać emocje.

Powiązać obserwację zachowania ucznia podczas wykonywania pracy plastycznej z efektem końcowym i określić co mu utrudnia osiągnięcie pełni możliwości twórczych

1.        Określić czynniki istotne dla kształtowania się twórczej postawy, zdefiniować podstawowe pojęcia z zakresu heurystyki, uporządkować techniki i strategie twórczego działania.

2.       Opisać niektóre sposoby wykorzystania plastyki w leczeniu zaburzeń psychicznych i organicznych.

3.       Rozróżniać emocjonalne i symboliczne znaczenie koloru.

4.       Zdefiniować różnicę między baśnią, mitem i bajką i scharakteryzować rozwojową rolę baśni.

1.       Wykazać się wrażliwością na emocje, które mogą się pojawić u uczniów podczas pracy nad obrazem.

2.       Mieć gotowość do postrzegania dzieła przez pryzmat doświadczeń i przeżyć osoby tworzącej.

3.   Przy ocenianiu i dokonywaniu korekt powinien być zdolny do zachowania szczególnej dbałości o wzmacnianie odwagi twórczej i indywidualnych poszukiwań.

 4.  Kształtować postawę tolerancyjną, otwartą na rozumienie drugiego człowieka.

Opis wymagań dotyczących pracowni, warsztatu lub pomocy dydaktycznych

1.       Sala wykładowa wyposażona w stoły i krzesła z możliwością zmiany ich ustawienia.

2.       Projektor multimedialny, zainstalowany na stałe ekran prezentacyjny.

3.       Przenośny komputer.

4.       Możliwość zaciemnienia pracowni podczas pokazu multimedialnego.

5.       Tablica i przyrządy do pisania.

6.       Materiały plastyczne niezbędne do przeprowadzania warsztatów (papier, farby, ołówki, pędzle, klej).

Informacja: tygodniowa liczba godzin ćwiczeń lub wykładów, liczba punktów ECTS przynależna przedmiotowi oraz informacje o formie i zaliczeniu przedmiotu zawarte są w programie studiów.


Lista studiów

studia status czas[h] ECTS forma zaliczenie
Studium Pedagogiczne s.1 o 25 1 w. 25h
w. [zal. z oceną]


Semestr 2018/19-Z (Z-zimowy,L-letni)
Kod kursu: #38.6373